Гьасан Хасиеван яратмишунар — Дагъустанда
Заз куьне япунжи, садни са шив це,
Къекъвен зун жигъиррай и хуш макандин.
ГьакIни заз дагъларин пак михьи жив це,
Ни галай лекьерин муг — Дагъустандин.
Заз куьне багъиша “Лезгинка” макьам,
Кьуьлин за, черкесдин либасар алаз.
Акуна зи къамат, авачир дерт-гъам,
Алхишрай шадвиляй кьуьзуьбуру заз.
И цIарар шаир Гьасан Хасиеван 1990-йисуз Махачкалада чапнавай “За КцIара кхьей ктабда” гьатнава.
Адан редактор Абдул Фетягьова сифте гафуна кхьенва: “Гьасан Хасиев 1952-йисуз Азербайжан ССР-дин КцIар райондин Зинданмуругъ хуьре дидедиз хьана. Юкьван школа акьалтIарна, ада хуьре фялевална. 1974-йисуз хуьруьн майишатдин институт куьтягьна, Ф.Энгельсан тIварунихъ галай совхозда кьилин ветврачвиле кIвалахна. 1977-йисуз республикадин журналиствилин институтда кIелна, КцIар райондин радиопередачайрин редакцияда кIвалахзава. Ам СССР-дин журналистрин Союздин член я…”
Ктабдин машгьурвал екеди хьанай. Газетра адан важиблувиликай гзаф чарар чапнай. КцIарин школайра шаирдихъ галаз гуьруьшар кьиле фенай, адаз къиметлу пишкешар ганай.
Партиядин КцIар райкомдин I секретарь Ася Манафовади Дагъустандин учебно-педагогический издательстводин директор И.Р. Гьасановаз ихьтин чар кхьенай: “Талантлу жегьил лезги шаир Гьасан Хасиеван куь издательствода чапнавай, КцIар райондин 60 йисан юбилейдиз бахшнавай “За КцIара кхьей ктабди” КцIара, гьакIни Азербайжанда яшамиш жезвай лезгийрин арада чIехи тир марагъ арадал гъана. Герек тир ихьтин ктаб чап авунай квез чухсагъул лугьузва чна…
Важиблувилиз ва райондин жемятдин тIалабунриз килигна, чна квевай и ктабдикай мад 1000 (агъзур) экземпляр чап хъувун тавакъу ийизва”.
1991-йисуз Махачкъалада шаирдин мад са цIийи ктаб — “Къулан цIай” 2 агъзурдан тираж аваз чапдай акъатнай.
Шаирди Дагъустандин тIебиат ахьтин устадвилелди, мукьувай гьиссзава хьи, кIелдайдав шаирдин рикIин къалабулух, шадвал, пашманвал гьа авайвал агакьзава. Шиирра гьар са шейинал чан ала: Самур вацIал, муькъвел, Шалбуз дагъдал, марфадин стIалрал, ракъинин нурарал, тарарал, пешерал… Дагъустандин чилин гуьрчег тIебиат ва инсанар къалурун патал шаирди кутугай тешпигьар, образар, эпитетар, рифмаяр ишлемишзава. Шаир патал тIебиат лап чIехи шаир,шикилчи ва композитор я. Дагъустандиз бахшнавай шиирри кIелзавайди вичихъ ялзава, чилин кIубанвилиз къимет гуз, къадир чир хьуниз, Ватандал мад гъилера ашукь жез эвер гузва.
Шалбуз дагъдин ценера, Самурдин къерехра, гегьенш чуьллера, махпур хьтин яйлахра кIвалахзавай лежберар, саларбанар, багьманчияр, сая пешедин иесияр, зегьметдалди фу незвай ксар адан эсеррин къагьриманар я.
Лежбер стха, багъманчи руш, куь кьатIун
ЧIехиди я, ава хъсан заз хабар.
Бахтлу тир зун куь чандавай галатун
АкъатайтIа, кIелайла зи ктабар…
Гьеле алатай асирдин 80-йисарилай башламишна, Гьасан Хасиев, КцIарин радиопередачайрин редакциядин редактор, жегьил шаир-журналист яз, са шумудра Махачкъалада, “Дагъустан” телерадиокомпанияда яратмишунрин командировкада хьанай. Даградиодин лезги передачайрин кьилин редакциядин редактор Абдул Насруллаев, чIехи редактор Абдуселим Исмаилов, композитор Асеф Мегьман, манидар Айдунбег Камилов Хасиеваз мукьва хьана. Абуру эдебиятдин гуьруьшрикай микрофондин вилик жанлу ихтилатар тухвана, шиирар кIелна. “Дагъустан” телерадиокомпаниядин председателдин заместителвиле кIвалахзавай Будайчиева, Гь.Хасиеван гьевесдиз, бажарагъдиз килигна, адаз Даградиода кIвалахун теклифнай… Махачкъалада ам Ибадуллагь Тагьиров, Касбуба Азизханов, Расим Гьажи, Азиз Алем, Ибрагьим Гьуьсейнов хьтин бажарагълу ксарихъ галаз мукьувай таниш ва гьакъикъи дуст хьана. Дагъустандин “Коммунист” (“Лезги газет”), “Самурдин сес” газетра, “Дуствал”, “Кард” журналра ва маса изданийра адан эсерар акъудна, радиодай кIелна.
Профессор Къурбан Акимова вичин “Лезги зарияр” ктабда (Махачкъала, 2001) шаир-публицист Гьасан Хасиеван уьмуьрдикай ва яратмишунрикай малуматар ганва.
2019-йисуз Махачкъалада СтIал Сулейманан 150 йисан юбилейдин мярекатра иштиракай Гьасан Хасиева ХХ асирдин Гомер “Лезги газетда” “Шаир Азербайжанда”, “Зи бажанах” ва маса макъалайралди рикIел хкана. Шаирди Дербент, Махачкъала, Баку ва маса шегьерра кьиле фейи илимдин конференцийра, симпозиумра, эдебиятдин йикъара иштиракна, культурадин тедбиррик вичин пайни кутуна.
“Дагъустан”, “Самур вацI”, “Гомер Сулейман”, “Шаир Абдул Фетягьаз”, “Лезгинцеван куьче”, “Асул шаир Расул”, “Таркидин дарги” ва маса шиирра шаирди тIвар кьунвай маканрин тикрар хьун авачир, гуьзел акунар, инсанрин лайихлувилер ва кьегьалвилер кIелзавайбуруз мад сеферда ачухарзава. Аквазвайвал,Гь.Хасиеван яратмишунра Дагъустандиз авай марагъ, кIанивал кьетIенди я.
Дагъустан-Азербайжан тема, кьве къунши республикадин арада авай дуствилин, стхавилин алакъаяр мадни гегьеншарун шаир патал куьтягь тежер яратмишунрин рехъ я. Лезгийри лагьайвал, гьалал рекье гьатайди садрани элкъвен хъийидач.
Шаксуз, 50 йисалай виниз гъиле къелем кьуна, баркаллу рехъ физвай тIвар-ван авай шаир-публицист, 12 ктабдин автор, Азербайжандин писателрин ва журналистрин союзрин член, республикадин культурадин лайихлу работник, литературадин рекьяй кьве премиядин лауреат Гьасан Хасиеван алакьунриз Дагъустан Республикадин патайни къимет гун вилив хуьзва чна.
Асул поэзия — пак рехъ, гьакъикъи шаир лагьайтIа, ихьтин рекье авай, Аллагьдин патай пай ганвай экуь фикиррин иеси я.
Югъур хьурай! — лугьузва чна шаирдиз…
Гьажибала Яргунви, шаир,
Мугьуббат Гьасанов,
педагогикадин илимрин кандидат
