Дарманрин набататар

Европадин уьлквейрин фармацевтикада, Ти­бетдин медицинада гегьеншдиз менфят къачузвай дарманрин набататрикай сад яру инияр (боя­рышник) я.  Инийрин, кул-кусдин цуькверин дармандин такьатрикай инсаниятдиз фадлай малум я.

Инияр кьакьанвилихъ 4 метрдиз кьван хкаж жедай кул-кусрал (гъвечIи тарарал) экъечIзава. Емишар сентябрь-октябрь варцара дигмиш жезва. Абурук жуьреба-жуьре хейлин кислотаяр ква. Вилик вахтара Шаркь пата яру инийрин тарциз “чIуру ичерин тар” лугьудай. И набатат Евразиядани, Америкадани экъечIзава.

Яру инийрик шекер, флавоноидар, фитостеринар, гликозидар, каротин ва маса хийирлу затIар ква. Емишрикай рикIин жукIумриз хийир ава, мефтIедин, рикIин дамарра ивидин гьерекат къуватлу ийизва.

Гьам халкьдин, гьам официальный медицинадани инийрикай гзафни-гзаф рикIинни дамаррин азарар са­гъа­рунин карда менфят къачузва. Инийрин бинедаллаз гьазурнавай дарманар исятда аптекайра булдалди ава. Пешекарри тестикьарзавайвал, кьил элкъведайла, нефес дар жедайла, йифиз ахвар текъведайла­, инияр ишлемишуни хийир гуда.

Къейд ийин, инияр анжах дармандин менфят хьун патал ишлемишзавай емишар туш. Абурукай тIямлу, хийирлу ком­потар, мурабаяр, повидлояр гьазурзава.

Тамамдиз дигмиш хьанвай инияр косметологиядани ишлемишзава. Кьилди къачуртIа, куьлуь авунвай инийрик вирт какадарна гьазурай къаришма чинилай алтадайла чинин хам цIалцIам гьалдиз хкведа.

Пешекарри тагькимарзавайвал, гьар са затIуникай менфят къачудайла, кьадарни чир хьун, мукъаятвал ква­дар тавун лазим я. Месела, чIехи инсанди са юкъуз­ 150 граммдилай гзаф инияр (мураба, компот) ишле­миш­на виже къведач. Инияр ргай гьалима экуьнахъ ичIи ри­кIелай хъун тавун теклифзава. Идалайни гъейри­, давление агъуз аватнавайла, инияр ишлемишна виже къвезвач. Вири дуьшуьшра пешекаррал алукьун чарасуз я.

«Лезги газет»