Гзаф дуьшуьшра мал-лапаг тукIурдалай кьулухъ гьайвандин къене шараг авайдакай чир жезва. Ислам динда мусурманар патал гьи гьайвандин як — гьарам, гьим гьалал ятIа къалурнава. Шариатдин къанунралди, гиликьнавай гьайвандин (яни тукIун тавунвай) як тIуьн къадагъа я. Анжах са дуьшуьш квачиз: гьайвандин руфуна авай шарагдилай гъейри. Эгер диндин вири къайдаяр вилив хвена тукIур гьайвандин руфунай кьенвай шараг (дана, кIел) жагъайтIа, адан як недай ихтияр ава.
Эгер шарагдал чан аламаз хьайитIа, гьамни тукIуна кIанзава. ТахьайтIа, адан як гьарам я.
Исламдин илимда фадлай ихьтин мисал машгьур я: “Гьайван тукIун адан руфуна авай шарагни тукIуна лагьай чIал я”. И мисалдал тек са дуьшуьш квачиз амал ийиз жеда. Винидихъ къейд авурвал, эгер руфуна авай шарагдал чан аламаз хьайитIа, ам чарасуз тукIун лазим я.
Жабир ибн Абдуллагьа (къуй адалай Аллагь рази хьурай) хабар гузвайвал, Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) лагьана: “Шараг тукIун — им адан диде тукIун я”. (Абу Дауд).
Абу Саид аль-Худриди (къуй адалай Аллагь рази хьурай) хабар гузва: “Чна хабар кьуна: Я Аллагьдин Расул! Чна деве, кал, лапаг тукIур бязи дуьшуьшра гьайванрин руфуна шараг аваз жезва. Чна адаз вуч авун лазим я? Гадардани, тахьайтIа, ам недай ихтияр авани?”.
Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) лагьана: “Эгер квез кIанзаватIа, ам квевай нез жеда, гьикI лагьайтIа, гьайван (диде) тукIун адан руфуна авай шарагни тукIун лагьай чIал я” (Тирмизи).
(Макъала кхьидайла “аль-муътамад фи аль-фикхи аш-шафиий” чешмедикай менфят къачунва. Мугьаммад аз-Зухейлий).
Салам Мурадалиев
