2-июлдиз Дагъустандин Кьилин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Владимир Васильева важиблу са жерге месэлайрай совещание тухвана. Идан гьакъиндай “Лезги газетдиз” РД-дин Кьилин ва Гьукуматдин Администрациядин пресс-къуллугъдай хабар гана.
Совещанидал гъанвай месэлаяр веревирд авунив эгечIдалди вилик Владимир Васильева къейдна: “Квехъ галаз санал чна инсанриз къуллугъзавайди я, гьакI хьайила чи патарив арадал къвезвай крариз чун суткада кьиляй-кьилди итиж авуниз мажбур я. Им чарасуз истемишунни я. Гьич са жуьредин суваррини квехъ галаз чун азарлудан кьилив атунин, цIай хкадарунин, газ ахъа хьунин вилик пад кьунин, къванер авахьнавай рехъ михьи хъувунин чарасузвиликай азадзавайди туш. Квехъ галаз санал чахъ суварар ва ял ядай йикъар авайди туш. И кардин гъавурда аваз хьана кIанда”.
Россиядин Федерациядин Президентди 2016-йисан 5-декабрдиз гайи тапшуругърин сиягьдал амал авун яз, 2017-2018-йисара больницаярни поликлиникаяр йигин Интернетдик кутуниз талукь малумат РД-дин здравоохраненидин министр Жамалудин Гьажиибрагьимова гана.
Ада къейд авурвал, вичел асаслу яз Интернетдин сетдик кутун лазим тир проект кьилиз акъудунин карда медицинадин 408 организацияди иштиракзава. Идахъ галаз сад хьиз, 26-июлдиз комиссияди мадни 286 муниципальный тешкилатда авай гьалар ахтармишда, а ахтармишунрин нетижайрал асаслу яз чеб ВОЛС-дин рекьяй Интернетдик кутунин игьтияж авай муниципалитетрин сиягь туькIуьрда, гуьгъуьнлай лагьайтIа, нубатдин гъилера герек тадаракар къачуда.
Къейд ийин, гьа и саягъда гъиле — гъил аваз меслятар ийидайвал, яргъаз къакъатнавай районра авай духтурринни шегьерра кардик квай медицинадин чIехи идарайрин пешекаррин арада алакъа хуьн таъминарун герек жеда. Идалайни гъейри, и карда гьар юкъуз чарар-цIарар туькIуьрунин, вичи азарлуйрихъ галаз алакъа хуьн патал тайинарнавай хейлин вахт къакъудзавай кIвалахдикай медикар азаддай мумкинвал гуда.
В.Васильеван гафаралди, РФ-дин Президентдин тапшуругъар кьилиз акъудунин нетижада кьетIен гьалар арадал атай чIавуз куьмек яз чи уьлкведин ва дуьньядин чIехи пешекарар энгел тавуна желбдай мумкинвал жеда. ИкI хьайила, духтурри гъалатI ахъаюнин мумкинвилин дережа лап агъуз аватда.
Владимир Васильева РД-дин здравоохраненидин министрдал алай аямдин багьа тадаракрал кIвалахиз алакьдай пешекарар гьазурунин месэлаяр кьетIен гуьзчивилик кутун тапшурмишна.
РД-дин Кьилин везифаяр вахтуналди тамамарзавай В.Васильева цIийи практикаяр ва технологияр ишлемишун чарасуз тирдал кьетIендаказ фикир желбна: “Алай вахтунда государстводи здравоохранение информатизироватунин дережа хкажун давамарзава. Чи кьилин везифа гьар са касдиз вич са манийвални авачиз пешекарди кьабулдай мумкинвал гуникай ибарат я. Жуьреба-жуьре гьахъ-гьисабар, справкаяр ва маса чарар-цIарар туькIуьрун патал чеб гзаф вахт серф авуниз мажбур жезва лугьуз, наразивал къалурзавай медикар ихьтин парцикай хкудун патал чна вири духтурриз Интернетдикай менфят къачудай мумкинвал, азарлу ксариз яргъаз къакъатнавай чкайрани менфятлудаказ медицинадин рекье къуллугъдайвал Интернетди гузвай мумкинвилерикай менфят къачудай шартIар гьикI таъминардатIа, гьадаз талукь месэла веревирдна”.
Дагъустанда къенепатан туризм ва къецепатай къвезвай туристар кьабулун тешкилуниз талукь малумат РД-дин Гьукуматдин Председателдин Сад лагьай заместитель Анатолий Къарибова, туризмдин ва халкьдин художественный сеняткарвилерин рекьяй министрдин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Рабият Закавовади гана.
Владимир Васильева халкьдин художественный сеняткарвилериз куьмек гунин серенжемар кьабулунин тапшуругъ гана. Кьилди къачуртIа, республикада уьмуьрдиз кечирмишзавай “100 школа” проектдилай чешне къачуна, бизнес-тешкилатар кIвалахдин и жуьреяр гуьнгуьна хтунал желб авун меслят къалурна.
“Экологиядин месэлайрикай яргъалди рахаз жеда. Гьа са вахтунда жуван кIвалин патарив гвай чкаярни михьидаказ хвена кIанда. Хейлин крар инсандилай аслу я. Чна тайин тир сеняткарвилериз куьмек, экологиядиз зиян тагана, чкадин туризм вилик тухузвай жуьрейриз къуват гун лазим я. Эгер чун, са шумуд миллиард манат харжна, махсус къурулуш туькIуьрунин чарасузвиликай рахаз хьайитIа, чавай затIни арадал гъиз жедач. Зирзибил гьялунин месэла къарагъарнава, ам гьялун патал гъиле кьунва. Амма чна къемаз кIвалахна, къайда туна кIанда”.
Ботлихда ишлемиш тийиз, гадарнавай дараматда мукьвал тир вахтунда зирзибил гьялдай заводди кIвалахда, ада дагълух са шумуд райондиз къуллугъда. И кIвалах чна кьилиз акъудда, гьа са вахтунда чаз куьнени тайин тир крар кьилиз акъудна кIанзава. ЧIехи дережадин месэлаяр эцигун тIимил я. Юлдашар, куь кIвалахдиз куьне ишлемишай гьихьтин практикади тайин нетижаяр арадал гъизватIа, хъсан гьихьтин теклифрин тереф хвенатIа, бажарагълу гьихьтин ксар жагъурнатIа, гьа кардиз килигна къимет гуда. Уьмуьр тайин тир гьаятда, тайин тир хуьре, тайин тир куьчеда тайин тир ксарин чалишмишвилерин нетижада дегиш жезвайди я”, — къейдна региондин руководителди.
Нетижаяр кьуналди, Владимир Васильева совещанидал раиж авур вири темайрай теклифар гьазурун, уьлкведа авай лап хъсан практикаяр фикирда кьуналди, абур мукьуфдивди веревирд авун тапшурмишна. “Чна гьакъикъатда кардик квай хъсан тежриба машгьур авуниз итиж ийизва”, — къейдна эхирдай В.Васильева.
Мярекатда РД-дин Гьукуматдин Председатель Артем Здунова, РД-дин Кьилин ва Гьукуматдин Администрациядин руководитель Владимир Иванова, РД-дин Халкьдин Собранидин Председателдин заместитель Магьмуд Магьмудова, Махачкъала шегьердин кьилин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Абусупьян Гьасанова, министерствойринни ведомствойрин руководителри ва жавабдар къуллугърал алай маса ксари иштиракна.
Чи мухбир