Вири инсаниятдиз чешнелу ксар

(Эвел — 2020-йисан 44-52, 2021-йисан 1-9, 11-14, 18-21-нумрайра)

Мугьаммад пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) асгьабрин келимаяр (Аллагь рази хьурай чпелай)

Абу-Дардаъ асгьабдин (Аллагь рази хьурай вичелай) гафар  (вязер)

  1. Садра Абу-Дардаъ асгьабдиз (Аллагь рази хьурай вичелай) са итимди лагьана: “Вуна заз Аллагьди вичелди менфят гудай са келима чира”. Ада лагьана: “(Чирда ваз) кьвед, пуд, кьуд, вад келимани, ни абуралди амал авуртIа, Аллагьди адаз еке суваб, кьакьан дережаяр (Женнетда) гуда. (Вуна) анжах хушди (гьалал­ди) неъ, вуна анжах хушди (гьалалди) къазанмиша, ви кIвализ анжах хъсан (диндар, къени) касдивай къвез жедайвал ая. Аллагьдивай (ялвариз) тIалаба, Ада ваз йи­къа­лай-къуз (гьар юкъуз) ризкьи (паяр) гуда. Пакаман вахт алукьайла, вуна жув мейитрикай яз гьисаба (яни гьазурвал аку жуван кьиникьиз, жуван Эхиратдиз, на лугьуди, и югъ рекьидалди вахъ амай эхиримжи югъ я). Вуна ви ягь-намус Аллагьдиз багъиша (пишкеша), эгер ваз сада себ гайитIа, экъуьгъунар авуртIа ва я вахъ женг (дяве) чIугуртIа, вуна Аллагь-Тааладиз (ягь-намус) багъиша. Эгер вуна пис кар (гунагь) авуртIа, Аллагь-Тааладиз астагъфир ая” (Гьилйат-уль-Авлийаъ).
  2. Абу-Дардаъ асгьабди (Аллагь рази хьурай вичелай) лагьана: “Квекай гьар садан нефс, та кьуьзуь хьана (вич агаж хьана) адан кьве жинабдин кIарабар сад-садал гьалт авуртIани (лап яргъалди), жегьилди яз амукьда, анжах чпин рикIер Аллагьди “Адакай кичIевал» патал синемишнавайбур квачиз. Гьикьван тIимил ава ахьтинбур!” (Канз-уль-Уммал).
  3. Абу-Дардаъ асгьабди (Аллагь рази хьурай вичелай) лагьана: “Пуд кар Адаман рухвайриз (яни инсанриз) асул (яни кьилин) крар я: жуван мусибатрин гьакъиндай шикаятар ийимир, жуван тIалрикай (азаррикай) рахамир (ахъаймир), жуван мецелди жуван тарифармир” (Гьилйат-уль-Авлийаъ).
  4. Абу-Дардаъ асгьабди лагьана: “Мазлум касдин ва етимдин дуьайрикай (абуру ваз акси тир дуьаяр ийидайвал ийимир) мукъаят хьухь (яргъа хьухь), дугъриданни, абурун дуьаяр, инсанар ксанвайла, йифен рекье гьатда (Аллагьдин патав)” (Гьилйат-уль- Авлийаъ).
  5. Абу-Дардаъ асгьабди (Аллагь рази хьурай вичелай) Салман аль-Фарисий асгьабдиз (Аллагь рази хьурай вичелай) ка­гъаз кхьена ва лагьана: “Эй, зи стха! Жуван сагъламвиликай ва мажалдикай, ви кьилел бендейривай алудиз тежер бала къведалди, менфят къачу (ишлемиша). Мубтала касдин (кьилел бала атанвай касдин) дуьадикай (ам кьабул жезва) менфят къачу…

Эй, зи стха! Къуй мискIин ви кIвал хьурай. Дугъриданни, заз Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) икI лугьудайла, ван атана (мана): “Дугъриданни, мискIинар (Аллагь­дихъай) кичIе гьар са касдиз кIвал я ва Аллагьди чпиз мискIинар кIвалер тирбуруз няниз хтун ва Аллагь-Тааладин разивилихъ (Женнетдиз) СиратI муькъвелай саламатдиз элячIун замин (таъмин) ийизва” (ТIабараний. Сагьигь).

Эй, зи стха! Етимдиз регьим ва ам жуваз мукьва ая, жува незвайдакай гьадазни тIуьн це. Дугъриданни, заз Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) икI лугьудайла, ван атана. Адан патав атана, са итимди вичин рикI векъи хьунин гьакъиндай шикаят авурла, адаз Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) лагьана (мана): “Ваз ви рикI хъуьтуьл хьана кIанзавани?” Ада лагьана: “Эхь!”. Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) жаваб хгана (мана): “Жував етим мукьув ая ва адан кьилелай гъил алтада, жува незвайдакай гьадазни це, дугъриданни, а карди рикI хъуь­туьларда ва валай ви игьтияжар кьилиз­ акъудиз алакьда” (ТIабараний. Сагьигь).

Эй, зи стха! Вуна вавай шукур ийиз тежедай (девлетар) кIватIмир. Дугъриданни, заз Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) лугьудайла, ван атана (мана): “Къияматдин Юкъуз дуьньяда еке девлетрин сагьиб­ хьайи, вичи мал-девлетдин гьакъиндай Аллагьдиз муьтIуьгъвал авур (закатар, садакьаяр гуз Аллагьдин рекье харж авур кас) гъида. А кас мал-девлетрин вилик же­да ва ам (мал) — адан кьулухъ. СиратI муькъвел ам татаб хьайи гьар сеферда адаз адан малди лугьуда: “Алад (дуьздиз), дугъриданни, вуна вал алай гьахъ (везифа) ада авунва!”. ГьакIни вичи мал-девлетдин гьакъиндай Аллагьдиз муьтIуьгъ­вал тавур касни гъида. Адан мал-девлет адан къуьнерин виликай жеда. Малди ам татабарда ва икI лугьуда: “Вайгьал я ваз! Вуна Аллагьдиз зи гьакъиндай иттIаат­лувал авунайтIа… Та а кас “вайгьал (бедбахтвал) я заз” лугьуз жедалди, гьа икI давам жеда”.

Эй, зи стха! Алдатмиш жемир вун Пайгъамбардин (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) асгьаб хьуналди, дугъриданни, чун Адалай гуьгъуьниз яргъалди яшамиш хьанва ва чна адалай кьулухъ вуч (дуьз) авунватIа, са Аллагьдиз хъсан чида” (Канз-уль-Уммал).

(КьатI ама)

Ямин  Мегьамедов,

диндин рекьяй алим