Гьеле жаван йисара къе вичикай Дагъустандин халкьдин шаир хьанвай Ханбиче Хаметовади кхьенай: “Жагъурда за жуван мани, ЦIуз вегьена кайитIани, Гьат тийидай са инжи хьиз, Гьуьлуьн кIане хьайитIани”. Ягъалмиш хьанач лезги тават, ада поэзияда вичин рехъ, вичин “мани” жагъурна.
Къелемдикай гуьзел эсерар — шиирар, рубаияр, поэмаяр, сонетрин тажар, драмаяр, балладаяр хкатнавай Ханбиче Хаметовади 80 йисан юбилей къейдна. 21-декабрдиз Кьасумхуьрел, райондин культурадин дворецдин банкетрин залда, Ханбиче Хаметовадин юбилейдиз ва яратмишунриз талукьарнавай шадвилин чIехи мярекат кьиле фена. Аниз Махачкъаладай, Дербентдай, республикадин маса шегьеррайни районрай яратмишдай интеллигенциядин векилар, Ханбиче Хаметовадин яратмишунрал рикI алай гзаф инсанар атанвай.
Мярекатдиз районда виликамаз хъсан гьазурвилер акунвай. «Халкьдин руьгьдай нев къачурди» кьил алаз акъуднавай Ханбиче Хаметовадин ктабрин выставкани фикир желбдайди хьанвай.
Шаирдин юбилейдин мярекат Лезгийрин госмуздрамтеатрдин артистка Зейнаб Заирбеговади ва бажарагълу культработник Ярагьмед Ярагьмедова устадвилелди кьиле тухвана.
Мярекат ачухунин сифте гаф райондин кьилин 1-заместитель Лацис Оружев рахана. Ада къейд авурвал, Ханбиче Хаметова алай аямдин бажарагълу шаиррикай сад я. Ада уьмуьрдин жуьреба-жуьре месэлайриз бахшнавай, образрин кьетIенвал, рангарин гуьзелвал, чIалан гуьрчегвал, фикиррин деринвал авай эсерар яратмишзава, халкьдин арада кIанивал, гьуьрмет къазанмишнава.
— Ханбиче Хаметовадин яратмишунра лезгийрин рикI алай шаир Етим Эминаз бахшнавай эсерри кьилин чка кьазва, — давамарна Лацис Оружева. – Етим Эминаз бахшна кхьей “Руьгьдин къеле” сонетрин тажунай Ханбиче Хаметова чIехи шаирдин тIварунихъ галай премиядиз лайихлу хьанай.
Лацис Оружева райондин кьил Нариман Шамсудинович Абдулмуталибован, администрациядин, райондин собранидин депутатрин тIварунихъай Ханбиче Хаметовадиз юбилей мубаракна, адахъ яратмишунрин рекье мадни еке агалкьунар, мягькем сагъламвал хьана кIанзавайди лагьана ва юбилярдиз гъилин сят, пулдин пишкеш ва цуькверин кIунчI багъишна.
Ханбиче Хаметовадин уьмуьрдин ва яратмишунрин рекьикай Дагъустандин халкьдин шаир Абдуселим Исмаилова гегьенш рахунар авуна. Ханбиче Хаметова 1938-йисуз Хив райондин Цлахърин хуьре дидедиз хьана. Школада кIелдай йисарилай шиирар кхьиз хьайи ада Дагъустандин пединститутдин филологиядин факультет акьалтIарна, школайра урус чIаланни литературадин муаллимвиле, Дагъустандин муаллимрин чирвилер хкаждай институтда методиствиле, Дагъустандин писателрин Союзда правленидин секретарвиле ва лезги писателрин секциядин председателвиле кIвалахна. Эхиримжи йисара Ханбиче Хаметова “Кард” журналдин редактор я.
Ханбиче Хаметовадин гъиликай шииррин, поэмайрин, сонетрин тажарин “Хиялрикай нехишар”, “Такабур лепе”, “Дустарин гъилер”, “Лепедин цIелхемар”, “СтIал ва къван”, “Туракь гъетерин марф”, “Иренадиз кхьей чарар”, “Ихтибар”, “Багьа рекьер”, “Лацу мани”, “Вацран эквер” ва маса ктабар хкатнава. Адан гзаф эсерар урус ва къецепатан чIалариз таржума авунва.
— Вичиз эркек къилихдин чIехи шаир лугьузвай Ханбиче Хаметовадин яратмишунриз ва алакьунриз килигна, адаз РФ-дин Президентдин Указдалди Дуствилин орден, “Дагъустандин халкьдин шаир” гьуьрметдин тIвар, государстводин премияр ганва, — къейдна Абдуселим Исмаилова.
Дагъустандин халкьдин шаир Арбен Къардаша Ханбиче Хаметова “вичин дувулар чиле авай зурба тар тирди”, шаир Зульфикъар Къафланова “Ханбиче Хаметовадин шиирар Шарвилидин тур хьиз хци тирди” къейдна.
“Лезги газетдин” редакциядин коллективдин ва газет кIелзавайбурун тIварунихъай Ханбиче Хаметовадиз юбилей газетдин кьилин редактор Мегьамед Ибрагьимова мубаракна.
— За вичиз чIехи гьуьрмет авунивди “Ханбиче бах” лугьузвай Ханбиче Хаметова зурба шаир, философ хьиз, кьетIен хатI авай публицистни я, — давамарна Мегьамед Ибрагьимова. – И кар “Лезги газетдиз” ада кхьизвай дерин манадин макъалайрайни хъсандиз аквазва. Мукьвара чи газетдиз Ханбиче Хаметовадин къул алаз акъатай “Манияр туш, дердияр я…” макъалада миллетдин тIал алай месэлаяр къарагъарнавай. Кьилди къачуртIа, ада лугьузва хьи, халкьдикай миллет хьун патал кьилин шартI чIал я, халкь са чIалал рахун я. Гьавиляй Ханбиче бахди лугьунни ийизва: “Чал Эминан халкь лугьудай тIвар ала”.
Сулейман-Стальский райондин культурадин отделдин начальник, бажарагълу шаир Майрудин Бабаханова, вичиз хас тирвал, куьруь, амма маналу ихтилатар авуна. Ада къейд авурвал, Ханбиче Хаметова неинки халкьдин тIвар хкажзавай шаир, гьакIни “бармак алукIуниз лайихлу дишегьли шаирни” я.
— Мисалда лугьузвайвал, пуд кас шагьидар – итимар алаз бармак алукIай дишегьлидикай эркек жезвайди я, — гафар лугьунихъ галаз санал Майрудин Бабаханова сегьнедиз, шагьидар яз, Абдуселим Исмаиловаз, Арбен Къардашаз ва Зульфикъар Къафлановаз теклифна ва тамашачийри гурлу капар ягъуник кваз Ханбиче Хаметовадин кьилел бапIах алукIна.
Мярекатдал Ханбиче Хаметовадиз тебрикдин келимаяр гваз гьакIни табасаранрин шаир Фируза Султанова, Лезги театрдин кьилин режиссер, РД-дин халкьдин артист Мирзебег Мирзебегов, шаир Сажидин Саидгьасанов, РД-дин лайихлу артистка Зарифа Къухмазова ва масабур рахана.
Гьар садан рахунрилай гуьгъуьниз Лезги театрдин артистар тир Саидин Думаева, Назира Агъасиевади, Фарман Мухтарова, Кьасумхуьруьн 2-нумрадин юкьван школадин ученица Самрина Жабраиловади Ханбиче Хаметовадин “Чал Эминан халкь лугьудай тIвар ала”, “Хазран булах”, “Сад за лугьуз”, “Явшанар” шиирар хуралай кIелна, театрдин артистар тир Фатима Фейзулаевади, Сусанна Рамазановади, Гуля Литмановади, Эмина Вагьабовади, Зарифа Къухмазовади, Советский хуьруьн юкьван школадин муаллим Рустам Къарибова Ханбиче Хаметовадин чIалариз кхьенвай манияр лагьана, межлис мадни гурлу авуна.
Гаф юбилярдиз гана. Ханбиче Хаметовади вич СтIал Сулейманан районда, “дидедин чилел” хушвилелди кьабулунай, шадвилин чIехи мярекат тешкилунай райондин руководстводиз, яратмишдай интеллигенциядин векилриз рикIин сидкьидай чухсагъул лагьана.
— Зи мярекат Эминан йисуз кьиле тухузва, — лагьана Ханбиче Хаметовади. – Эминан шиирри заз тарс, Эминан чIала заз къуват, илгьам гузва. Эминан чIалал шииррин са цIар кьванни кхьиз хьун — им зун патал еке бахт я. Эминан йисуз чаз анжах Эминакай рахадай ихтияр ава. Завай адакай яргъалди рахаз жеда. Заз жуван рахунарни Етим Эминаз бахшна кхьенвай “Асунар” шиир кIелуналди акьалтIариз кIанзава…
Ханбиче Хаметовади кIелай “Асунар” шиирни мярекатдин иштиракчийри, кIвачел къарагъна, гурлу капар ягъуналди къаршиламишна.
Хазран Кьасумов
