И мукьвара чун Хуьруьгрин хуьруьн учас­токдин больницадин кьилин, РД-дин ла­йихлу духтур, республикадин здра­во­ох­­ра­ненидин отличник  Рамазанов  Майлудин  Жамалдиновичахъ   галаз гуьруьшмиш хьана ва адахъ галаз суьгьбетна.

Куьруь къейд.

Майлудин  Рамазанов  1946-йисан 15-сентябрдиз Хуьруьгрин хуьре зегьметкеш лежбердин чIехи хизанда дидедиз хьана. 10-класс акьалтIарай гадади кьве йисуз Дербентда “Почтовый ящик №3” карханада слесарь-сборщиквиле кIвалахна. 1972-йисуз Дагъустандин мединститут куьтягьай ам Ахцегь райбольницадиз педиатрвиле рекье туна. 1974-1977-йисара райондин туббольницадин кьилин духтурвиле, Бакуда офтальмологиядин рекьяй пешекарвилин дережа хкаждай махсус курсарилай кьулухъ райбольницадин окулиствиле намуслувилелди зегьмет чIугуна. ЦРБ-да “Тади куьмекдин” къуллугъ авачиз акурла, ада 1979-йисуз са вацра Дербент шегьердин кьилин больницада и хиле тежриба къачуна. Жегьил пешекарди Ахцегь ЦРБ-да “Тади куьмекдин” къуллугъ тешкилна, адаз регьбервал гана. 1981-йисалай Майлудин духтурди хайи Хуьруьгрин хуьруьн участокдин больницада терапевтвиле, 1993-йисалай анин кьилин духтурвиле кIвалахзава. Гьуьрметлу буба, чIе­хи буба, камаллу агъсакъал тир адаз  хуьре ва районда гьуьрмет ава.

• Майлудин духтур, яргъал йисара хуьруьнэгьлийрин сагъламвилин къаравулда акъвазнавай вуна Хуьруьгрин больницадин тарихдикай куьрелди суьгьбет­найтIа кIандай…

— Чи больница неинки Самур дереда, гьакI Дагъустандани хуьруьн чкада сифтебурукай сад я. Ам 1902-йисуз рагьметлу­ алим ва арифдар Молла Мегьамедан ала­хъунралди гьа касди вичин хсуси кIва­ле­ра ачухна. Акьван чIавалди Самур округда­ анжах са Ахцегьа больница авай. Гьакъи­къатда больница Рутулиз ганвайди тир. Ана эцигдай чка гьат тавуна, маса райондиз хутахдайвал хьана. Гьа макъам­да Са­мур округдин начальникдин чарар тухудайди яз кIвалахзавай Молла Мегьамеда (Москвада Урусатдин пачагь II Николая Ватандиз гьакъисагъвилелди къуллугъу­най орден гайи ам гаф ише фидай нуфузлу кас тир) “Рутуларни яргъал алач, чна гьабурузни къуллугъда” лагьана, гьакимар рази авуналди, цIийиз эцигнавай вичин яшайишдин кIвалер (кьве кIвални дегь­лиз) халкьдиз больница патал пишкешна. Сифте духтурни ана шиназви Гуда­ев Шуай хьана. Гуьгъуьнай ам фронтдиз­ тух­вайла, кIвалахдай кас авачиз, больни­ца­ агална, фельдшервилин медпункт амукь­­на. Дяведилай кьулухъ ахцегьви Гьа­мид духтурди больница кардик кухтуна, анин сифте заведующийвал авуна. Адалай гуьгъуьниз кьилин духтурвилин везифаяр хуьруьгви Гьамзат духтурди, 1968-йисалай Рутулрин больницадай хтай чи хуьруьнви терапевт, ДАССР-дин ла­йих­лу духтур Алимов Агьмеда тамамарна. 1993-йисан майдилай и къуллугъ ин­гье­ зи хиве гьатнава. 1982-йисуз хуьруьн Советдин председатель рагьметлу Ра­жаб Халифаева администрациядин идара патал эцигай дарамат больницадив вахкана­. 2002-йисуз чна чи больницадин 100 йи­сан юбилей суварин къайдада къейд­на.

• Куьне духтурвал гьикI хьана хкяна?

— Рагьметлу Жамалдин бубадин теклифдалди. 2 классдин образование авай ам камаллу кас тир. Галатна чуьлдай хкведай лежберди, чин-гъил чуьхвена, фу тIуь­­на, са тIимил ял яна кIандай чкадал чи (чун вад вахни кьве стха) кIелунрал гуьз­чи­валдай, ктаб-дафтар, кIвалин тапшуругъар ахтармишдай, махар ахъайдай. Хуьре духтуррин кьитвал авайвиляй, ада, “инсандиз кьилинди чандин сагъвал я” лугьудай  фи­кир­далди, чIехи стха Рамазан Дагмед­инсти­тутдик кутуна. Дербентдин ракьун ре­кьин больницадин кьилин квалифика­циядин хирург, шегьердин сейли агьали, РФ-дин ва РД-дин лайихлу духтур тир ам 71 йисан яшдаваз 2016-йисуз рагьметдиз фе­на. Авайвал лагьайтIа, 10-класс куьтя­гьай­­ла, заз эцигунрин инженер жез кIан­за­вай. Бубадин ва чIехи стхадин (духтур яз, адаз шегьерэгьлийрин арада авай гьуьр­мет акурла, зи фикир дегиш хьана) таъсир­дик кваз, кьисметди зун и пешедихъ ялна.

• Больницадин гьалдикай, коллективдикай вуч лугьуз жеда?

— Санлай къачурла, чи больницадин гьалар са бубат я. 2019-йисуз дараматдин къавар, рак-пенжер дегишаруникди къулайвилер хьанва. Амма пулдин та­кьат­рин кьитвилихъ галаз алакъалу яз, а чIа­вуз ремонтрин кIвалахар бегьемариз хьаначир. Алай вахтунда пол дегишарунин, цIийи кьилелай сувагъар хъиягъунин ва бязи маса ремонтрин чарасузвал ава.

Больницада 10 чарпай ава (8 — чIе­хи­бур, 2 аялар патал, виликрай ина 25 чарпай авай). Хуьруьн чка я, гьелбетда, медицинадин алай девирдин истемишунрив кьур тадаракар авачтIани, чарасуз алатралди таъмин я. Лаборатория, стоматологиядин, физпроцедурайрин кабинетар, стерилизатор, автоклав ва герек маса алатар ава. И мукьвара чаз цIийи “Соболь” автомашин ганва. И кардай заз чи вири коллективдин патай Ахцегь ЦРБ-дин кьилин духтур Мит­гьедин Мурсаловаз сагърай лугьуз кIан­зава.

Чи коллектив кар алакьдай жегьил духтуррикай ибарат гьуьрметлуди я. Ина 5 духтурди зегьмет чIугвазва.ИкI, стомато­логвиле  — РД-дин лайихлу духтур Агьмед­ Гьажиева, терапевтвиле  — Къейсан Мегьа­медова, участокдин терапевтвиле — Миле­на Рагьимовади ва педиатрвиле Мейлан Мирзоева гьакъисагъвилелди кIвалахза­ва. Хъсан чирвилер авай жегьил пешекарар тир абуру чкадин жемятдин патай гьуьрмет къазанмишнава. Учас­токдин мед­сестра Ислихан Омарова, акушерка Фа­тима Гьажиева, санитарный духтурдин куьмекчи Мегьамед Абдулкеримов РД-дин лайихлу медработникар я. Чна Хуь­руьг­рин хуьруьн 1800 агьалидиз (гьелбетда, па­рабур патара ава), къуншидаллай Цуругъринни Ялахърин жемятриз медици­надин рекьяй къуллугъзава. Пара вахтара чи патав кьакIавияр ва хъуьлуьд­виярни къвезва. Садазни чна ваъ лугьузвач.

• Майлудин духтур, хуьруьн участокдин больницада кьилин духтурвилин къуллугъ медицинадин хиленди я­ни, тахьайтIа, администрациядик акатза­вани?

— Чиди хьтин гъвечIи участокда кьилин духтурвилин къуллугъ авайди туш, ам хьун патал больницада 10-далай артух духтурар хьана кIанда. Гьакъикъатда, им заз алава зегьмет, жавабдарвал я. Алай вахтунда кьилин духтурдин хиве административный ва гьар жуьре пара маса везифаяр гьатзаватIани, эвелимжи нубатда за жува-жув хуьруьн духтур яз гьиссзава. Жегьил духтурриз жуван тежрибадикай чирзава, пешекарвилин дережа хуьн ва хкажун патал азарлуяр кьабул­зава, меслятар гузва.  Хуьрерин гъве­чIи больницайра гьакI хьунни лазим я. Асул гьисабдай участокдин больницада чи буржи азаррин вилик пад кьадай (профилактикадин) серенжемар кьабулун, агьалийрин диспансеризация кьиле тухун (гаф кватай чкадал лугьун, чна гьар йисуз агьа­лийрин 80-85% диспансеризация ийизва), гьелбетда, азарлуйрив тади гьалда сифте куьмек агакьарун я. Ина сагъардай мумкинвал авачир азарлуяр ЦРБ-диз рекье твазва.

• Куь патав, куьмек кIанз, гьи жуьредин азарлуяр виридалайни гзаф къвезва? Больница дарманралди таъмин яни?

— Эхиримжи вахтунда, вучиз ятIани, кIвачеринни гъилерин жалгъайрин, кьулан тарцин, жигеррин, рикIинни дамаррин азарар пара жезва. Дарманар чаз, чпин мумкинвилериз килигна, Ахцегь ЦРБ-дай гузва. Шикаятдай кар авач, чарасуз дарманралди таъмин я.

• Эхиримжи кьве йисуз вири инсаният коронавирусди гьелекнава. Куь участокда и жигьетдай гьалар гьикI я? Квевай адан вилик пад кьаз жезвани, гьихьтин серенжемар кьабулзава?

— Эхь, садакай масадак акатдай фендигар коронавирусди, гьелбетда, чазни тади гана. Хаталувал къени алатнавач. Чна къуллугъзавай хуьрера коронавирус акатайбурун кьадар вишев агакьзава. Са Хуьруьгай 20-далай гзаф азарлуяр больницайриз аватна. Гьайиф хьи, кьве кас кьена. Азар са акьван кIеви туширбур — чкадал, залан азарлуяр Ахцегь ЦРБ-дин, абурукай кьве кас Каспийск шегьердин больницадин «яру зонайра» сагъарна. Бязи азарлуяр къени чи кьетIен гуьзчивилик ква. Абуруз пулсуздаказ дарманарни гузва. РД-дин ва райондин Роспотребнадзордин истемишунралди, школайра, аялрин бахчайра ва общественный чкайра инсанри коронавирусдин вилик пад кьадай серенжемрал (маскаяр алукIун, санитариядинни гигиенадин къайдаяр вилив хуьн ва икI мад) амал авунал гуьзчивалзава. ТIугъвалдин вилик пад умудлудаказ кьадай виридалайни нетижалу кар обществода тIебии иммунитет арадал атун патал агьалийриз рапар ягъун (вакцинация) я.  Жемятдихъ галаз гъавурдик кутунин кIвалах гегьеншаруникди чна ЦРБ-дин махсус бригададихъ галаз санал чкадал яшамиш жезвай чIехи яшарин саки 700 касдиз (ида 80% тешкилзава) коронавирусдиз акси рапар янава…

Суьгьбетдин вахтунда кьилин духтурдин кабинетдиз яшлу са дишегьли атана, вич тIугъвалдин чладай сагъ-саламатдиз акъудунай Майлудин духтурдиз ва участокдин больницадин вири коллективдиз пара кьадар сагърай лагьана. Абурун кIва­лахдилай са вич ваъ, вири хуьруьгвияр ра­зи тирди малумарна. Им духтурдин пе­шеда, заз чиз, тIимил важиблу кар туш. Къуй агьалийрин сагъламвилин къаравулда акъвазнавай гьар са духтурдилай, медсестрадилай, санитаркадилай Аллагь рази хьурай!

«Лезги газет»