«Азардикай сагъардалди адан вилик пад кьун регьят я», — датIана тикрарзава духтурри. Азаррин вилик пад кьунал гьалтайла, диспансеризациядихъ — агьалийрин сагъламвилин гьал ахтармишунихъ — еке метлеб ава. Дагъустандин здравоохраненидин министр Ярослав Глазова диспансеризациядиз кьетIен фикир гун патал активный кIвалах кьиле тухузва. И серенжем республикадин здравоохраненидин министерстводи, медицинадин идарайри ва ОМС-дин территориальный Фондунин саналди ва туькIвей къайдада тешкилнавай кIвалахдин нетижада кьилиз акъудзава. Амма гзафбуру, кар яцIа гьатдалди, чпин сагъламвал ахтармишдач.
Республикадин здравоохраненидин министерстводи и серенжемдин важиблувал рикIел хкизва. ИкI, сагъламвилин гьал ахтармишун патал агьали вич яшамиш жезвай чкадин поликлиникадиз, участокдин терапевтдин патав фин лазим я. И карни алай вахтунда, «Госкъуллугъар» порталдикай менфят къачуналди, виликамаз учир кьуна, вахт тайинаруналди, регьятдаказ кьилиз акъудиз жезва, виликдай хьиз, яргъалди учирра акъвазунин лазимвал амач.
Диспансеризация кьве паюникай ибарат я. Сад лагьай паюник агъадихъ галай ахтармишунар акатзава: ивидин умуми ва биохимиядин анализар, сатурация (ивидик кислороддин кьадар), хурун клеткадин рентген, Д-димер (тромбар арадал атунин лишанар аватIа чирун). Вири анализар са юкъуз вахкуз жезва.
Абурун нетижайриз килигна, духтурди яргъал вахтунда сагъариз тежезвай азарар, санлай сагъламвал патал хаталувал аватIа тайинарзава. Лазимвал аваз хьайитIа, дуьз диагноз эцигун патал азарлу касди кьвед лагьай паюна къалурнавай ахтармишунар кьилиз акъудда. Эгер и анализрин нетижайрай агьалидин сагъламвилин гьал хъсанзавачирди тестикь хьайитIа, ам кIвале ва я больницада сагъардай къарар кьабулда.
Духтурри къейдзавайвал, къенин юкъуз четиндаказ сагъариз жезвай онкологиядин азаррин вилик падни вахтунда кьаз жезва, эгер гьар са касди вичин сагъламвилин гьал ахтармишуниз фикир гуз, яни вахт-вахтунда духтуррин патав физ ва диспансеризация кьиле тухуз хьайитIа.
Гьа са вахтунда чIуру азаррин вилик пад кьуниз талукь серенжемар, вири дуьньяда, уьлкведа хьиз, чи республикадани кьабулзава. ИкI, ракдихъ галаз женг чIугвадай Виридуьньядин йикъан сергьятра аваз, 3-февралдилай 9-февралдалди республикада кьиле тухвай серенжемдин макьсадни и чIуру азардин вилик пад вахтунда кьунихъ галаз алакъалу тир. Дагъустандин здравоохраненидин министерстводи агьалийриз ихьтин «йикъарикай» менфят къачуниз эвер гузва, гьикI хьи, са тIал-квални авачиз, онкологиядин фендигарвални гьа идакай ибарат я, «кIвачел» алай инсан чIуру азардин къармахра авайди дуьздал акъудзавай дуьшуьшар тIимил туш.
Чи мухбир
