Дагъустан Республикадин Кьил Сергей Меликова 2-июлдиз тухвай совещанидал гьукумдин органри агьалийрин арзайриз жавабар гузвай гьалдиз, здравоохраненида коррупциядиз акси алава серенжемриз, государстводин «Национальная система пространственных данных» программа уьмуьрдиз кечирмишуниз талукь месэлайриз килигна.
РД-дин Кьилин ва Гьукуматдин Администрациядин регьбердин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Махач Омарова малумат гайивал, июндин вацра Дагъустандин ЦУР-диз агьалийрилай 8,4 агъзур арза атана. Гьукумдин крар идара ийидай органриз — 3170, муниципалитетриз — 3235, ресурсралди таъминарзавай жуьреба-жуьре идарайриз — 2052.
Абурун чIехи пай электроэнергиядалди таъминаруниз талукьбур я. Агьалийри хъвадай яд гьамиша тахьунилай, бязи районра зирзибил геждалди амукьунилай наразивал ийизва. Меркездин ЖКХ-дин кIвалахдилай наразибур гзаф авайвиляй и хиляй жаваб гузвай Махачкъаладин мэрдин заместителдивни агьалийри къарагъарзавай месэлайрин патахъай жавабар гуз туна. Ада хабар гайивал, шегьердин мулкуна михьивал, къайда хуьн патал кардик квай махсус 56 автомашиндин парк мадни 16 техникадалди артухарнава.
Шегьерэгьлийри 1-июлдилай маршруткайрин иесийри къиметар хкажунин (32 манат) гьакъиндайни арзаяр авуна. И кар запасдин частарин къиметар хкаж хьунихъ, мажибар гъвечIибур тирвиляй водителар кIвалахдилай элячIунихъ галаз алакъалу я лугьузва.
«Куьне бизнес акI тешкилна кIанда хьи, чIур хьайи машин хъийидай, запасдин частар къачудай такьатар жедайвал. И крарай агьалийри пул гана виже къведач. Машин хана, бес гьасятда къиметни хкажун герек яни? ИкI хьун лазим туш. Москвада, Санкт-Петербургда ва маса шегьеррани агьалияр тухузвай автомашинрин къиметар цIуд йисаралди хкажзавач. Ихьтин кар анжах са Махачкъаладиз хас я», — баянар гана Сергей Меликова.
РД-дин Кьилин тапшуругъдалди ЦУР-дин къуллугъчийри, гьукумдин органри ва муниципалитетрин тешкилатри социальный сетра агьалийрин арзайриз жавабар гузвай гьалдиз килигна, справка гьазурна. Идан гьакъиндай рейтингни туькIуьрнава.
Рейтингдин «башчийрин» арада транспортдин, эцигунрин, архитектурадин ва ЖКХ-дин министерствояр ава. Дагъустандин тIебии ресурсрин ва экологиядин министерство и рекьяй гуьгъуьна ама. И идаради агьалийрин арзайриз са гьафтедилай жаваб гузва.
Дагъустанда государстводин «Национальная система пространственных данных» программа уьмуьрдиз кечирмишун давамарзава. Государстводин мал-мулкунин сад тир реестрдик 157 хуьруьн сергьятар кутунва. Идан гьакъиндай РД-дин чилин ва эменнидин алакъайрин рекьяй министр Заур Эминова тамам малумат гана.
Вири муниципалитетра и кIвалах сад хьиз тухузвач. Бязи муниципалитетри чпиз ганвай планар артухни алаз кьилиз акъудзава. Масадбурукай рахайтIа, абурулай алатай йисалай чпи хиве кьур крар тамамариз жезвач. И важиблу кар вахтунда кьилиз акъудун патал республикадин гьукумдин органри абуруз датIана куьмек гузва ва герек кьадар субсидийралди таъминарзава. 9 муниципалитетда кIвалахар тамамарнава. Санлай уьлкведа и рекьяй тухузвай кIвалахдин нетижайриз килигайла, республикадин нетижаяр писбур туш.
Алатай йисан ноябрдилай ЕГРН-дин сиягьра государстводин хсусиятдик акатзавай 500-далай виниз мал-мулкуниз талукь делилар тунва. Газдин объектар инвентаризация авунин кIвалахни акьалтIарнава. Газрин иесисуз 1637 километр сетар дуьздал акъуднава.
Хийир Эмиров
