Ватандин ЧIехи дяве куьтягь хьана 75 йис хьанватIани, инсанрин рикIелай абурун викIегьвални жуьрэтлувал, ватандиз вафалувал садрани алатнавач ва алатни ийидач. ГьикI алатда кьван, ватан хуьз фейи саки 575 къурушвидикай 360 касдиз элкъвена хкведай кьисмет хьанач. 1418 юкъузни йифиз давам хьайи и дяведа вирибурухъ галаз санал къурушвийрини чпин ватанпересвал къалурна, чеб халисан дагъвияр тирди тестикьарна.
Гьахьтин дагъдин лекьерикай сад алай йисуз вич дидедиз хьайидалай инихъ виш йис тамам жезвай, Къурушрин дамахлу ветеран Байрамов Аслан Байрамович я.
19 йиса авай жегьил гада яз, Асланазни ватан хуьз Советрин Армиядин жергейриз эвер гана, ам РагъакIидай патан Белоруссияда авай 27-стрелковый полкуниз акъатна. Асланан армияда къуллугъзавай вахт Ватандин ЧIехи дяве башламиш хьайи вахтунал гьалтна, ада гьа сифте йикъалай викIегьдаказ немсерин чапхунчийрихъ галаз женг чIугваз хьана ва ам тафаватлуни хьана. 1942-йисуз А.Байрамова немсерин са шумуд танк хъиткьинарна, ам и викIегьвиляй “Яру Пайдахдин” ордендиз лайихлу хьана. Им вичин гъиле авай чумахъ автоматдалди эвезай дагъвидиз еке савкьат тир.
1942-йисуз къати женг тухудайла, Аслан авай полк кьушунрин кьадар ва техника пара тир немсери элкъуьрна гьар патахъай гьалкъада туна ва абур есирвиле гьатна, амма абур руьгьдай аватнач, абур элкъуьрнавай гьалкъадай экъечIна ва Брянскдин тамара кардик квай партизанрин дестейрик экечIна, чапхунчийрилай кьисас вахчуз эгечIна.
А.Байрамова партизанрин дестейрик кваз немсерин са шумуд поезд аладарна, муькъвер, танкар хъиткьинарна, яракьар авай складриз цIаяр яна, фашистриз къати ягъунар кьуна. Эхирдай ам чпин частуник акахь хъувуна, гьабурун жергейрик кваз душман та Берлиндиз кьван чукур хъувуна, чпин магъарайра хтуна.
Ватандин ЧIехи дяве куьтягь хьайила кьегьал дагъви хайи ватандиз хтанач, ада Японияда милитаристрихъ галаз дяве тухун давамар хъувуна. Аслан халу 1946-йисуз вичин ислягь зегьметдив эгечI хъувуна, виликан чубанди цIийи пеше хкягъиз эгечIна. Ирид йисуз ватандиз къуллугъайдалай кьулухъ ам Омск шегьерда амукьна, ракьун рекьерин къуллугъчивилин пеше хкягъун патал ам 1948-йисуз гьа шегьердин ракьун рекьерин пешекарар гьазурдай училищедиз гьахьна. 1950-йисалай 1962-йисалди Аслан халуди сифте Омскдин, гуьгъуьнлай Орджоникидзедин ракьун рекьерин депойра машиниствиле кIвалахна.
1962-йисуз ам вичин хайи Къурушдал хтана, цIийи хизан кутуна, уьзуьмчивилин бригадайра мад 24 йисуз зегьмет чIухгуна.
Аслан халуди вичин уьмуьрдин юлдаш Эсли бадени галаз санал кьве гадани кьве руш чIехи авуна, гьа чеб хьтин зегьметдиз вафалубур яз тербияламишна. ЧIехи руш Зинадикай тIвар-ван авай доярка хьана, ам райондин депутатвилени хкянай, Селминаза хайи совхозда уьзуьмчивиле, Тагьира сифтедай хуьруьн почтальонвиле, ахпа уьзуьмчивиле кIвалахна, Шакира вичин хизанни галаз Россияда кIвалахзава. Абур вири чпин туькIвей хизанарни галаз бахтлувилелди яшамиш жезва.
Дяведин иштиракчи, Ватандин ЧIехи дяведин ветеран, цIудралди орденринни медалрин сагьиб хьайи Аслан буба чи арадай 1986-йисуз акъатна. Ахьтин кьегьал рухвайрал, садрани рикIелай алуд тавуна, акьалтзавай несилри гьамишалугъ дамахун лазим я.
Гьажи Къазиев
