Дагъустандин агропромышленный комплексди 2023-йисан 6 вацра хъсан патахъ дегишвилер хьанвайдакай хабар гузва. Индекс 100,6 процент яз, хуьруьн майишатди, санлай къачурла, 33 миллиард манатдин кьадарда аваз суьрсет гьасилнава.
РД-дин хуьруьн майишатдин ва недай суьрсетдин министерстводин делилралди, кьабулнавай серенжемрин ва государстводин патай гузвай куьмекдин нетижада хуьруьн майишатдин вири кIвалахар тайинарнавай вахтунда кьилиз акъудун таъминариз алакьнава. И кардиз, къейдзавайвал, къецепатан политикадихъ галаз алакъалу яз арадал атанвай четин гьаларини таъсирнач.
2023-йисан бегьер патал вири жуьредин майишатра цанвай хуьруьн майишатдин культурайри кьунвай умуми майдан 224 агъзур гектардиз барабар я — 2022-йисан кьадардилай 2 агъзур гектардин гзаф.
2023-йисан бегьер патал цанвай вири чилерин майдан, гьа жергедай яз зулун магьсуларни, гзаф йисара экъечIдай хъчар-векьер цанвай чилерни галаз, 373,4 агъзур гектардиз барабар я.
Алай йисуз маса гун патал ачух чилел гьасилзавай майвайри, гьа жергедай яз картуфри кьунвай майданарни гегьенш хьанва — 2022-йисав гекъигайла, 12,6 процентдин гзаф ва 2239 гектардиз барабар. Картуфар цанвай чилерин майданри 905 гектар тешкилзава (36,9%). И набататри кьунвай чилерин кьадар гзаф хьуниз таъсирзавай себебрикай сад картуфар гьасилзавайбурун майвачивилин хилериз, федеральный проектрин сергьятра аваз, государстводин патай куьмек гун я.
РД-дин хуьруьн майишатдин ва недай суьрсетдин министерстводи хабар гузвайвал, республикада прунзчивилин хелни йигин еришралди вилик физва. Алай йисуз прунз 32,7 агъзур гектарда цанва. Гуьзлемишзавайвал, гьавадин шартIар къулайбур хьайитIа, тахминан 140 агъзур тонн «лацу техил» кIватIда.
Чна идалай вилик хабар гайивал, РД-дин Кьил Сергей Меликован тапшуругъдалди ва ахтармишун патал алай йисуз республикада 182 гектардин майданда памбаг цанва. Набататдал ахтармишунин кIвалахар РД-дин аграрный илимдин центради тамамарзава. Бегьер вахчурдалай кьулухъ алимри республикадин чилел и набатат гьасилуниз талукь меслятар гьазурда. Алай вахтунда памбаг экъечIзавай тегьердал абур рази я.
Асул фикир гузвай хилерикай мад сад багъманчивал я. Республикада багъларин санлай къачур майданар 2023-йисан сифте кьиляй 28,4 агъзур гектардиз барабар тир. Идакай 23,2 агъзур гектар — бегьердал атанвайбур.
2023-йисуз республикада 1515 гектарда гзаф йисарин набататар цанва (яни багълар кутунва), гьа жергедай яз 1260 гектарда – шуьмягъар ва 243 гектарда къене цил авай жуьредин емишар.
КьетIен фикир хсуси къелемрин бине арадал гъуниз гузва. Асул гьисабдай и месэла фад бегьердал къведай жуьредин багъманчивилиз талукь я. ЦIи республикада 12 гектарда къелемлухар кутунва. КIвенкIвечи чкадал и жигьетдай СтIал Сулейманан райондин «Полоса» ООО ала. Ада шуьмягърин къелемар 2,3 агъзур гектардин майданда цанва. Гьисабзавайвал, им неинки уьлкведа, гьакIни Европадин сергьятра шуьмягърин виридалайни еке багъ я. Хвехверин культурайриз, кьилди къачуртIа, шуьмягърин къелемар цуниз эхиримжи йисара гзаф фикир гуз башламишнава. Эхиримжи анжах пуд йисан вахтунда абур 2,6 агъзур гектардин майданра кутунва.
ЦIи Дагъустанда багъманчивилин хел машгьурунихъ элкъуьрнавай мярекатарни тухвана: республикадин «Къизилдин машмаш» фестиваль ва «Багъда кьурай хилер виридалайни хъсандиз атIудайди — 2023» конкурс.
Жасмина Саидова
