«Вахт къведа…». Лезги эдебиятда фадлай малум тир шаир Хуьруьг Лукьманан ктабдиз гьа ихьтин тIвар ганва. Сифте гафуна ихьтин цIарар ава: «Лугьуда хьи, шаирар, писателар и алемдал къвенни ийида, хъфинни. Халисанбур, гьакъикъатда бажарагълубур, са кьадар вахтар алатайла, мад ва мад арадал хкведа, яни ахьтинбур инсанрин рикIелай алатдач¸ «цIийи хъжеда», чебни – жанлу, рекьин тийир эбеди Гафуна…»
Дугъриданни, Хуьруьг Лукьманаз гьахьтин «цIийи хъхьанвай» шаир лугьуз жеда. Вичел чан аламаз адан са ктаб — «Рагъ» — акъатнай. Мад адакай ван-сес амукьнач. Та 2021-йисалди. Хуьре яшамиш жезвай азарлу шаирдин къайгъу чIугвадай кас я районда, я республикадин эдебиятдин алемда хьанач. Хуьруьг Лукьманан ктабарни ахкъатнач. Ихьтин гьахъсузвили шаирдин рикI тIарна. Азаррини инжиклу авур кас 1988-йисуз рагьметдиз фена. Анжах гила, шаирдин виш йис тамам жедайла, Хуьруьг Лукьманан ирс майдандиз ахкъуддай вахт атана. Ихьтин жавабдарвални хуьруьгви жегьил шаир, таржумачи Мурад Саида ва Лукьманан веледри, са шумуд хуьруьнвиди чпин хивез къачуна. ИкI, 2021-йисуз «Уьмуьрдин рехъ» ва 2022-йисуз «Гомер чи хуьре» ктабар акъатна.
Гила чапнавай кIватIалда Хуьруьг Лукьманан яратмишунрин чIехи пай гьатнава. КIватIалдик яшайишдин, сатирадин, критикадин, ашкъидин, аялриз талукь шиирар ва вад поэма ква.
Къейд авун лазим я хьи, цIийи ктабда виликан кIватIалра ганвай са эсерни авач, вири сад лагьай сеферда чапзавайбур я. Шиирар, поэмаяр кIелайла, аквазва хьи, шаирдин вилера акьазвай дуьнья гегьеншди тир. Адак гьар са месэлади секинсузвал кутазвай, ада вич, месел алайтIани, уьлкведа, республикада, районда кьиле физвай гьар са вакъиадин, мярекатдин иштиракчи яз гьиссзавай. Гьавиляй адан эсерар ватандикай, жемятдин уьмуьрдикай, инсанрин гьал-агьвалдикай, зегьметдикай, тIебиатдикай, диндикай, милли ва советрин тарихдикай, акьалтзавай несилдикай я.
Шаирдин «Гомер чи хуьре» поэмадиз талукь яз Дагъустандин халкьдин шаир Арбен Къардаша кхьена: «Гьеле санани чап тавунвай эсер кIелайла, зун и шаир рикIивайни чIехи бажарагъдикай пай ганвай халисан устад тирдахъ генани кIевелай агъуна. Виче 500-далайни гзаф цIарар авай и поэма, туькIвей эсер вучиз чап тавуна амукьнатIа лугьуз, мягьтелни хьана».
Эхь, Хуьруьг Лукьманан рикIяй акъатнавай гзаф цIарар, шиирар адан бажарагъдин гьакъиндай шагьидвалзавайбур я. Аллагьдиз шукур, абур кIелзавайбурув агакьна. «Вахт къведа…» ктаб бинедилай гьазурайди Мурад Саид, сифте гаф кхьейди Шихмурад Шихмурадов я. Чапдай акъудиз куьмек шаирдин багърийри гана.
«ЧIал яракь я чи вири крара,
ЧIал авачирла ужуз я инсан», — кхьенай 1960-йисуз шаирди. Къе чун дидед чIал хуьнин женгина ава. ЧIал хуьнин са тереф чи шаиррин, писателрин гафар, эсерар ва ктабар я. Анжах абур кIелдайбур гзаф хьурай.
Абад Азадов
