Ингье алай йисуз Ватандин ЧIе­хи дяведа гъалибвал къачуна 75 йис тамам хьанва. И Гъалибвални советрин халкьди чпин игитвилелди къазанмишайдал гьич садавайни шаклувал гъиз жедач. Ватан немсерин чапхунчийрикай хуьз, вири халкьарихъ галаз сад хьиз, дагъларин уьлкведин агьалиярни  фронт­диз фена.

Кьурагь райондин Ашарин ­хуьряй дяведиз 93 кас фена, абурукай 37 кас телеф хьана, 8 кас гел галачиз квахьна, 48 кас хуьруьз гъалибвал гваз хтана. Ватандин ЧIехи дяведа иштиракай ашар­вийрикай 50 кас орденринни ме­далрин сагьибар хьана. Абурукай сад  ­Асланов  Гьабибуллагь  тир.

Дяведин йисара акъатай “Гъалибвал” тIвар алай дивизиядин газетдин са шумуд нумрада адакай макъалаяр чапнава. Военный корреспондентар тир П.Кудинован ва П.Дорохован “Вад кас виш касдин ак­сина”, “Политтарсара” макъалайра разведчик Асланов Гьабибул­лагьан дирибашвиликай ихтилат физва­.

“ИкI, садра Белоруссиядин са гъвечIи хуьре балкIанрал алай виш кас кьван душмандин ас­керрал чи вад разведчик къапа-къап расалмиш хьана. Маса чара амукь­нач, разведчикри сифте абурал гьужумна. Женгинин гургьагур вахтунд краснофлотец Асланова куьчедин са дар ккIа душмандин 6 аскер хура туна ва кичIе хьанвай абурув гъилер хкажиз туна…”

Сержант Павел Дорохова “Политтарсар” тIвар алай макъалада икI кхьизва: “Политтарсунин тема “Германиядиз акси ко­а­лициядин фронт мягькемарунин ва гегьеншарунин, ислягьвилин ва хатасузвилин гьакъиндай месэла” я. Ингье женгинин аскер Ас­ланова суьгьбетзава. Адак тIимил къалабулух ква ва урусдалди адаз рахаз четин жезва. Амма са герендилай ада вичи вич  гъиле кьазва ва фагьумиз, сабурлувилелди баркаллу гъалибвилерин йис тир 1944-йисуз Яру Армиядин агалкьунрикай ихтилат ийиз башламишна… Зун адан патав ацукьнава, суьгьбетзавай тема адаз гьикьван хъсан чизва­тIа заз аквазва”.

Вичикай фронтдин газетра икI рахун кьиле физвай Асланов Гьабибуллагьа 1937-йисуз Дербентдин педучилище куьтягьна, Ашарин хуьре муаллимвиле кIвалахзавай.

Фронтдиз фейи ада 84-морской пехотадин артиллериядин полкунин разведчик яз душмандихъ галаз кьиле фейи къати женгера иштиракна ва Гъалибвилин югъ душмандин чилел къаршиламишна. Хуьруьз ам 1945-йисан октябрдин вацра Баркалладин III дережадин ордендин, “Жуьрэтлувиляй”, “Германиядин винел гъалиб хьунай” медалрин, Верховный Главнокомандующий И.Сталинан къадалай артух чухсагъулдин чарарин иеси яз хтана ва вичин ислягь девирдин гьуьрметлу пешедив эгечI хъувуна. Аслановаз лап кье­тIен кьегьалвиляй орден ганвайдакай райондин зегьметчийриз ам хуьруьз хкведалди хабар авай. Гьеле 1944-йисуз райондин “ЦIийи уьмуьр” газетдиз частунин командирди вичин аскердин уьмуьрдин юлдаш Муъминатаз рахкурай чар акъуднаваз хьана.

Армиядин жергейрай ахъай хъийидайла Аслановаз дивизиядин командир Петр Кудинова шиир кхьена, аманатдин чар багъишна.

“Юлдаш Асланов! — кхьенва ана. —

Вахъ галаз чун хьана четин рекьера,

ЧIехи я чи агалкьунар.

Уьлегьанра, окопра, муркIара, кьерера,

Гъалиб хьана алахъунар.

Хъфизва вун гила гуьзел Кавказдиз,

Ислягь пеше давамра жуван.

Фронтда хьиз зегьмет чIугу уьзягъдиз­

Абад жервал хайи Ватан..”

(ЦIарба-цIар таржума)

Эхь, коммунист Асланов Гьа­бибуллагь пенсиядиз фейилани ­акьалтзавай жегьил несилдиз ­тер­бия гунин баркаллу кардивай къерех хьанач. Иниз килигна ам 1960-йисуз ДАССР-дин Верховный Советдин Прези­диумдин­ Гьуьр­мет­дин грамотадиз лайихлу ­хьана.

1963-йисуз виликан командир Петр Ку­ди­нова вичин викIегь разведчик жагъур хъувуна. А вахтунда­ полковник П.Кудинова, от­став­ка­диз экъечIна литературадин кIва­лах гъиле кьунвай. Фронтдин дустарин арада чарарин алакъа башламиш хьана. Командирди вичин “ЦIун тур” тIвар алай сифте повест­да­ са шумуд чкадал “гзаф викIегь разведчик”, “туьнт лезги” Асланован дирибашвал рикIел хканва. Гьайиф хьи, Аслановаз а ктаб кIе­лун кьисмет хьанач. Яшлу муаллим ва ветеран ктаб печатдай акъат­далди рагьметдиз фена. Гуьгъуьнлай ветерандин хва, 10 аялдин буба Желила командирдихъ галаз дуствал давамарнай. Командирди вичин дус­тунин хциз икI лагьана:  “Ви буба акьуллу, намуслу, кар чидай, къанажагъ авай кас тир.

Ам амач лагьана вуна фикирмир… Зун ваз буба ва стха я, за куь чIе­хи хизандал да­махзава ва куь веледарни бубайрин гьунарриз вафалубур яз чIехи жедайдахъ зун кIевелай инанмиш я”. Эхь, фронтда мягькем хьайи дуствал уьмуьрлух яз амукьда, ада генани цIийи цIирер ахъайда, абур винелди хкажда, бегьерар гуда.

Желилни адан уьмуьрдин юлдаш Зерифа рагьметдиз фенва, абурун веледри чпин чIехи бубадин ва буба Желилан рехъ давамарзава, чпин хизанар кутуна, чи Ватандин гьар са пипIе яшамиш жезва.

Алван Рамазанова