Африкадиз — техил
Федеральный «Агроэкспорт» центрадин регьбер Илья Ильюшинан гафаралди, 2030-йисалди РагъакIидай патан Африкадиз маса гузвай агропромышленностдин суьрсетдин кьадар 450 миллион доллардилай виниз алатун мумкин я. Идакай «Агроэксперт» сайтди кхьизва.
Россияди винидихъ тIвар кьунвай региондиз ракъурзавай суьрсетдин бине, виликдай хьиз, техилдикай ибарат жеда. РагъакIидай патан Афирикадиз рекье твадай мумкинвал авай метягьрин жергеда балугъар, набататрин чIемер, гьялнавай суьрсет… ава.
Илья Ильюшинан гафаралди, Россиядин АПК-дин суьрсет РагъакIидай патан Африкадиз экспорт авун, 2022-2023-йисарин дережадив гекъигайла, 2024-йисуз кьве сефердилай гзаф хьанва. (Къейдзавайвал, 2022-2023-йисара 421 миллион доллардин къимет авай 1,7 миллион тонн суьрсет ракъурнай).
РагъакIидай патан Афирикадиз асул гьисабдай къуьл рекье твазва. А регионда Россиядин къуьл къачузвай кьилин муьштери Нигерия я (70 процент). Сенегалдиз, Малидиз, Буркина-Фасодиз, Гамбиядиз, Ганадиз, Сьерра-Леонедизни экспорт къвердавай артух жезва.
Арзаяр кьабулзава
Яшайишдин суалриз талукь контакт-центради агьалийриз 100 миллион меслят (консультация) ганва. Идакай Россиядин яшайишдин фондунин (СФР) телеграм-каналди хабар гузва.
Контакт-центради агьалийрин ихьтин суалрин ва къуллугърин гьакъиндай арзаяр кьабулиз кьуд йисалай пара я. Арзайрин арада яшайишдин жигьетдай куьмек гуниз талукь месэлаяр ава: дидевилин капитал къачун, сад тир пособие, набутвилин дережа тайинарун, вуганвай арзадин статус чирун ва гзаф мсб.
Яшайишдин фондунин председатель Сергей Чиркован гафаралди, гьар юкъуз саки кьве агъзур операторди вири уьлкведа СФР-дин муьштерийриз тади гьалда ва къулай жуьреда герек месэлаяр зенг авуналди гьялиз куьмекзава.
Агьалийривай контакт-центрадиз телефондин и нумрадай зенг ийиз жеда: 8-800-1-00000-1. Жавабар виртуальный ассистентди гузва. Эгер генани делилар галай информация герек атайтIа, виртуальный куьмекчиди атанвай зенг центрадин къуллугъчидал рекье твазва.
КIват хъувунва
Россияда магьсулар цанвай майданрин 90 процент мулкарай бегьер кIватI хъувунва. Бункердин заланвилелди кьурла, 130 миллион тонн техил хьанва. Идакай, РФ-дин хуьруьн майишатдин министр Оксана Лутан гафарал асаслу яз, «Агроэксперт» сайтди хабар гузва.
Министрдин гафаралди, мад 10 процент майданрай бегьер кIватI хъувуна кIанзава. Виликамаз кьунвай гьисабралди, 135 миллион тонн техил жеда лугьудай рекъем къуватда амукьзава.
О. Лутан гафаралди, тумар цун давам жезва. ИкI, зулун тумар 12,4 миллион гектарда цанва. Сибирдин, Уралдин, Поволжьедин кьилдин регионра кIвалахар акьалтIнава. Къейдзавайвал, зулун тумар цадай майданрин кьадар 20 миллион гектардин дережада амукьзава.
Пуд вацра галаз-галаз
«АВТОСТАТ» агентстводин экспертри хабар гузвайвал, Россияда, сентябрдин нетижайралди, цIийи кьезил 122,7 агъзур машин маса ганва. Къейдзавайвал, им алай йисуз вацран виридалайни еке рекъем я.
Идалай вилик рекорддин нетижа августдин вацра къейднай — 122,2 агъзур машин. Россиядин автобазарди икI пуд вацра галаз-галаз рекордар эцигзава ва 120 агъзур уьлчмедин къадардилай алудзава.
Эгер сентябрдин делилар идалай са йисан виликан дережадив гекъигайтIа (2024-йисан сентябрдиз — 150,9 агъзур), 18,7 процентдин тIимил я.
Яргъалди гьалдиз жедай ЭКГ
Россияда бедендал яргъалди гьалдиз жедай сад лагьайди тир ЭКГ-монитор регистрация авунва. Идакай Сеченован университетдин жемиятдихъ галаз алакъа хуьдай управлениди хабар гузва.
Инсандин рикIин гьерекат чIур хьунин жигьетдай анализ тухун патал Сеченован университетда арадал гъанвай биосенсорный «Ритм-1» тадаракди Росздравнадзордин регистрациядин шагьадатнама къачунва. И тадаракдин асул метлеб ам я хьи, ада 14 йикъан къене датIана инсандин са къаналдин электрокардиограмма кьиле тухузва. Раижзавайвал, и тадаракдин куьмекдалди кардиологривай, арада мензил аваз, пациентдин рикIин кIвалахдал гуьзчивал тухуз, лазимвал аваз хьайитIа, тади гьалда сагъар хъувунин серенжемрик дегишвилер (коррекция) кухтаз жезва.
«Ритм-1» пациентдин хурудик кукIурзава ва ада кьве гьафтеда электрокардиограмма регистрация ийидай мумкинвал гузва. Тадарак яд акат тийидайди, яргъалди гьалдиз къулайди я (яргъивал саки 5 сантиметр, заланвални 28 грамм).
Тадаракди инсандин гьерекатар сергьятламишзавач, спортдал машгъул хьайитIани жеда. И карди «пар акьалтай» вахтунда рикIин кIвалахда гьихьтин дегишвилер жезватIа, гьадал гуьзчивалдай мумкинвал гузва.
Прибордин куьмекдалди делилар кIватунин, ам агакьарунин кар Bluetooth-дин куьмекдалди мобильный тадаракди кьилиз акъудзава. Ам ишлемишзавай касдиз гьамиша интернетдихъ «галкIана» хьунин лазимвал авач, гьафтеда 2-3 сеферда синхронизация кьиле тухун бес жезва. Прибор зарядка хъувунин лазимвални авач.
Агъуз аватнава
Росстатди чапнавай делилралди, Россияда 2025-йисан сентябрдин вацра 9,035 миллион кв.метр яшайишдин кIвалер эцигнава. 2024-йисан сентябрдин вацрав гекъигайла, им 8,3 процентдин тIимил кьадар я. Идакай «Интерфакс» изданиди раижзава.
2025-йисан январь-сентябрь варцара 76, 565 миллион кв. метр яшайишдин кIвалер эцигнава. Къейдзавайвал, 2024-йисан и муддатдив гекъигайла, и рекъем 5,6 процентдин тIимил хьанва.
2024-йисуз РФ-да яшайишдин кIвалер эцигун 2,4 процентдин агъуз аватна — алатай йисан нетижайралди 107 миллионни 767,5 агъзур кв. метрдин кьадарда аваз кIвалер вахканва, 2023-йисан рекорддин 110 миллионни 438,5 агъзур кв. метрдилай кьулухъ (раижзавайвал, им 1991-йисалай инихъ вири вахтунда рекорддин рекъем я).
Дарманриз талукь яз
РФ-дин здравоохраненидин министр Михаил Мурашкодин гафаралди, фармацевтикадин базарда чкадинни къецепатан уьлквейрин дарманрин кьадар, упаковкайралди кьурла, 70 ва 30 процентдиз, пулдалди кьурла, 40 ва 60 процентдиз барабар жезва. Идакай «Интерфакс изданиди хабар гузва.
Ада раижзавай къейдералди, харжияр акъатзавай, багьа дарманрин кьадар дегиш хьунин ериш (динамика) Россиядин препаратрин жигьетдай виниз акъатзава.
Гьазурайди — Муса Агьмедов
