Тахминан 65 млрд манат

РФ-дин Гьукуматди цин майишатдин хилен проектриз тахминан 65 миллиард манат чара авун пландик кутунва. Идакай, вице-премьер Дмитрий Патрушеван гафарал асаслу яз, РФ-дин Гьукуматдин сайтда хабар гузва.

Ада къейдзавайвал, Россияда яд иш­лемишунин хъсан къурулуш арадал гъанва. Кьенятдай технологияр кардик ку­тазва, кьетIидаказ гуьзчивалзава ва гьахъ-гьисаб тухузва. Гидротехнический­ ­имаратар эцигзава ва цIийи къайдада­ туьхкIуьрзава. Эхиримжи йисара 2,5 миллион кас хъвадай целди таъминардай мумкинвал гайи вад еке объект кардик кутунва. 2030-йисалди лагьайтIа, винидихъ къейднавайвал, чпиз Гьукуматди тахминан 65 миллиард манат чара авун пландик кутунвай мад жуьреба-жуьре 90 проект уьмуьрдиз кечирмишун вилив хуьзва.

Д. Патрушева гьакIни «Экология» милли проект уьмуьрдиз кечирмишунин нетижайрикайни хабар гана. ИкI, Росводресурсрин хиляй кьиле тухвай кIвалахди 20 миллиондилай гзаф агьалийрин яша­йишдин шартIар хъсанардай мумкинвал гана. Саки 1 агъзур километрда вацIар михьи авунва, 28 агъзурдалай виниз гьавизар арадал хканва. Чпикай ихтилат физвай объектрал са жерге мярекатар кьиле тухудайла, анрихъ галай мулкарни аваданламишнава.

Зулун тумар цуникай

2026-йисан бегьер патал тумар 20 миллион гектардин мулкара цун пландик кутунва, абурун кьадар 2025-йисузни гьа дережада авай. Идакай, хуьруьн майишатдин министр О. Лутан гафарал асаслу яз, «Агроэксперт» сайтди хабар гузва.

«Чна зулун тумар 20 миллион гектарда цун вилив хуьзва, яни 2025-йисан дережада», — хабар гана ада.

Раижзавайвал, алай вахтунда гьазур­лухвилин кIвалахар кьиле физва, са шумуд регионда лагьайтIа, тумар цазва. ­Хабар гузвайвал, цIи тумар цунин мулкар 1 миллион гектардин гзафарна кIанзава, а майданар 84 миллион гектардикай ибарат жедайвал. Идакай 20 миллион гектар — зулун тумар, 56 миллион гектар гатфарин тумар цун патал.

Са дуьшуьшни

Россияда алай вахтунда чикунгунья къиздирмадикди начагъ хьайи са дуьшуьшни хьанвач (регистрация авунвач). Идакай РФ-дин здравоохраненидин инфекциядин начагъвилерай штатдик квачир кьилин пешекар Владимир Чулано­ва хабар гана, кхьизва ведомстводин телеграм-каналди.

Къейдзавайвал, гуьзчивал тухуникди ахтармишуни Россиядин мулкарал              A. aegypti и A. albopictus жуьредин ветIер (комары-переносчики) авачирди къалурзава, гьавиляй эпидемиядин хаталувал авач.

Амма В. Чуланова хатадикай виликамаз хабар гузвайвал, начагъвал чкIанвай региондиз фейила, анай чикунгунья къиздирмадик азарлу хьайитIа, иниз инфекция гъунин дуьшуьшар хьунин хаталувал ава.

Вичикай ихтилат физвай инфекция Африкадин, Кьиблединни РагъэкъечIдай патан Азиядин, Индийский субконтинентдин, Тихий океандин региондин ва Къарибдин бассейндин уьлквейриз «талукьди» я.

Мумкин тир хаталувал авай зонайриз фин пландик кутунвай агьалийриз, вичикай ихтилат физвай месэладихъ галаз алакъалу яз, профилактикадин са жерге серенжемрал кIевелай амал авун меслят къалурзава.

Къиметрин гьалар

РФ-да картуфрин къиметар са гьафтедин къене саки 11 процентдин агъуз аватна. Афнияр лагьайтIа, мад багьа жез башламишнава. Идакай «Интерфакс» изданиди кхьизва.

Къейдзавайвал, РФ-да емишринни салан майвайрин къиметар агъуз аватун давам жезва. Алатай гьафтеда виридалайни гзаф картуфарни келемар ужуз хьана. Раижзавайвал, келемрин къимет, йисан эвел кьилив гекъигайла, сифте яз агъуз аватнава.

Росстатди хабар гузвайвал, 29-июлдилай 4-августдалди емишринни салан майвайрин продукция 4,6 процентдин ужуз хьанва. Са гьафте идалай вилик 4,1 процентдин агъуз. аватнай.

ИкI, картуфрин къиметар 10, 8 процентдин аватнава (гьафте вилик 9,7 процент тир), келемрин — 9,7 процентдин (гьафте вилик 7,4 процент), чугъундуррин — 9,6 процентдин (гьафте вилик 10 процент), газарар — 8,4 процентдин (гьафте вилик 6,5 процент), чичIекар — 6,3 процентдин (гьафте вилик 5,2 процент), помидорар — 6 процентдин (гьафте вилик 5 процент), бананар — 2,5 процентдин (гьафте вилик 2 процент), ичер — 0,4 процентдин (гьафте вилик 0,1 процентдин багьа хьанвай).

Гьа са вахтунда раижзавайвал, йисан­ сифте кьилелай инихъ къиметар хкаж хьунал гьалтайла, кIвенкIвечи чка газарри­ кьазва — саки 1,4 сеферда. Ичерин къиметар 27 процентдин гзаф хьанва, чугъундуррин — 13 процентдин, чичIекрин — 10,7 процентдин, картуфрин — 4,7 процентдин­. Келемрин къиметар, йисан эвел кьилив ге­къигайла, 8,4 процентдин ужуз хьанва, афнияр — 57,2 процентдин, помидорар — 35,3 процентдин, бананар — 11,9 процентдин.

Къейдзавайвал, 2024-йисуз РФ-да емишринни салан майвайрин къиметар 22,1 процентдин артух хьана.

Къецепатан уьлквейрай

«АВТОСТАТ» агентстводин делилралди, къецепатан уьлквейрай гъанвай кьезил машинрин кьадар июлдиз 28,3 агъзурдав агакьна. Алатай йисан июлдин вацрав гекъигайла, им 65 процентдин тIимил я. Идакай «АВТОСТАТ» агентстводин сайтда хабар гузва.

Гьа са вахтунда къейдзавайвал, ишлемишнавай машинар импорт авун февралдин вацралай инихъ артух хьун давам жезва. Июлдин вацра 47,3 агъзур гъанва. Алатай йисан и муддатдив гекъигайла, им 28 процентдин гзаф я.

Гьазурайди – Муса  Агьмедов