ЦIийи хъийида

2025-йисуз, «Уьмуьр патал инфраструктура» милли проектдин сергьят­ра аваз, саки 26 агъзур километрдин рекьер цIийи хъийида. Идакай РФ-дин Гьукуматдин сайтда хабар гузва.

Кьилди къачуртIа, чешмеди, вице-премьер Марат Хуснуллинан гафарал асаслу яз раижзавайвал, алай йисуз «Уьмуьр патал инфраструктура» милли проектдин иштиракчияр тир субъектра саки 26 агъзур километрдин рекьер туькIуьрун, цIийикIа туькIуьр хъувун, гьа гьисабдай яз капиталнидаказни, пландик кутунва.

Марат Хуснуллина раижзавай къейдерай гъавурда акьазвайвал, 2024-йисуз «Хатасуз ерилу рекьер» милли проект уьмуьрдиз кечирмишна­ акьалтIарнава. «Уьмуьр патал инфраструктура» цIийи милли проект ла­гьайтIа, виликан серенжемди кьил кутур хъсан крар кьабул хъувурди хьанва. Къейдзавайвал, виликдай хьиз, гилани кьилин фикир яшайишдин метлеб авай объектрал тухузвай рекьериз ­гуда.

Гьа са вахтунда, сайтда хабар гузвайвал, милли проектда иштиракзавай гзаф субъектра рекьерин кIвалахар гатIуннава.

Рекъемри ­къалурзава

Россияда 2025-йисан мартдин вацра хуьруьн майишатдин суьрсет гьасилунин кьадар, алатай йисан и муддатдив гекъигайла, 1,6 процентдин виниз акъатнава. 2025-йисан февралдин­ вацран рекъемдив гекъигайла ла­гьай­тIа, — 54,3 процентдин. Идакай, Рос­стат­дал асаслу яз, «Агроэксперт» сайтда хабар гузва.

Статведомстводин махсус докладда къалурзавайвал, хуьруьн майишатдин продукция гьасилунал машгъул (хуьруьн майишатдин тешкилатар, КФХ-аяр, агьалийрин майишатар) вирибуру акъуднавайдан кьадар 2025-йисан мартдин вацра, исятда авай къиметралди гьисаба кьурла, виликамаз кьунвай делилралди, 518,6 миллиард манатдикай ибарат хьанва, 2025-йисан сад лагьай кварталда лагьайтIа, — 1 132,2 миллиард манатдикай.

Гьа са вахтунда, чешмеди гекъигун­ яз гъизвайвал, 2024-йисан мартдин вацра хуьруьн майишатдин продукция­ акъудунин кьадар 3,1 процентдин артух хьанва. Адалай виликан вацрав­ (2024-йисан февраль) гекъигайла ла­гьайтIа, — 54 процентдин. Алава яз,  2024-йисан сад лагьай кварталда хуьруьн майишатдин затIар акъудунин кьадар 1,9 процентдин артух хьана, кварталдин гьисабдалди ла­гьайтIа, 73, 3 процентдин тIимил хьана.

Вилик тухун ­патал

Вице-премьер Дмитрий Патрушеван гафаралди, 2024-йисуз тамарин ма­йишатар вилик тухун патал Гьукуматди­ 64 миллиард манат ракъурна. Идакай­ РФ-дин Гьукуматдин сайтда хабар гузва­.

Дмитрий Патрушева раижзавайвал, вири дуьньядин тамарин игьтият­рин кьадардикай вадан са пай Россиядал ацалтзава. Адан гафаралди, РФ-да тамар хкатунин кьадардилай абур пайда жезвай кьадар виниз акъатзава. ИкI, 2024-йисуз атIай ва пуч хьайи тарарин майданрилай тамар арадал хкунин кьадар 1,5 сеферда артух хьанва.

Сайтда хабар гузвайвал, «Экология» милли проект уьмуьрдиз кечирмишизавай вахтунда цIийи тарар цанвай мулкарин кьадар, санлай къачурла, 8 миллион гектардив агакьнава. Тамар арадал хкунин серенжем «Экологиядин саламатвал» («Экологическое благополучие») цIийи милли проект­да­ни гьатнава. Раижзавай делилралди, 2030-йисалди талукь тир мярекатар уьмуьрдиз кечирмишун патал Гьукуматди 16 миллиард манатдилай виниз пулдин такьатар фикирда кьунва.

ГьакIни сайтди раижзавай къейдерай малум жезвайвал, тамари цIаяр кьунихъ галаз женг тухунизни кьетIен фи­кир гузва. ИкI, 2025-йисуз тамари цIаяр кьунихъ галаз женг тухун патал саки 20 миллиард манат пулдин такьатар фикирда кьунва. Хабар гузвайвал, им, алатай йисан дережадив гекъигайла, хейлин гзаф я.

РикIел хкин, виликдай РФ-дин тIе­биатдин ресурсрин ва экологиядин минис­терстводин пресс-къуллугъди, Россельхоздин тамар арадал хкунин ва хуьнин управленидин начальникдин гафарал асаслу яз, 2024-йисуз тамар арадал хкуниз ва цIийибур кутуниз талукь серенжемар 1,4 миллион гектардин майданра кьилиз акъуддайдакай хабар ганай. Санлай къачурла, ихьтин­ серенжемар уьмуьрдиз кечирмишдай мулкарин кьадар 6 йисан къене 7,7 миллион гектардиз барабар жедайди раижнай.

Гьар агъзур ­агьалидал…

«Россияда кьезил автомобилрин паркунин къурулуш ва прогноз» гьисаб кьун гьазурунин сергьятра аваз, «АВТОСТАТ» агентстводин экспертри чирайвал, Россияда агъзур агьалидал юкьван гьисабдалди 331 кьезил автомобиль ацалтзава (2025-йисан 1-январдин делилралди).

Гьа са вахтунда, чешмеди къейдзавайвал, региондилай аслу яз, и рекъем­ виле акьадайвал дегиш хьун мумкин я. ИкI, эгер 1 миллион уьлчмедилай гзаф кьезил машинар авай РФ-дин субъект­риз килигайтIа, абурун арада, агьалийрихъ автомобилар хьунин дережадал гьалтайла, Самарадин область сифте­ чкадал ала. И регионда гьар агъзур агьалидин кIвачихъ юкьван гьисабдалди 364 автомобиль регистрация авунва.

Къейдзавайвал, чпихъ виридалайни еке автопарк авай мад 8 регионда кьезил машинралди таъмин хьунин рекъем, санлай къачурла, и жигьетдай уьлкведин рекъемдилай вине ава. ИкI, Краснодардин крайда 1 агъзур агьалидал 354 машин ацалтзава, Татарстанда – 351 машин, Челябинскдин областда – 349 машин, Ростовдин областда — 343 машин, Нижний Новгороддин областда — 342 машин, Свердловскдин областда — 339 машин, Москвадин областда — 338 машин, Башкортостанда — 337 машин.

Чешмеди раижзавай къейдерай гьакI­ни малум жезвайвал, Москвада ва Санкт-Петербургда агьалийрихъ автомобилар хьунин дережа и жигьетдай вири уьлкведин дережадилай агъада ава. ИкI, Россиядин кьилин шегьерда агъзур агьалидал — 313 кьезил машин, Санкт-Петербургда лагьайтIа, 329 машин ацалтзава.

Къейд ийин хьи, «АВТОСТАТ» агентстводин сайтда гьакIни хабар гуз­­вайвал, Росстатдин делилралди, 2025-йисан сифтегьан пуд вацра Россиядин конвейеррилай 176 агъзур кьезил машин алатнава. Им, алатай йисан и муддатдив гекъигайла, 7,1 процентдин виниз тир рекъем я. Гьа са вахтунда къейдзавайвал, кьилди къа­чуртIа, мартдин вацра 60, 9 агъзур машин акъуд­нава. Им, виликан йисан рекъемдив­ гекъигайла, 2,1 процентдин тIимил я.

Гьазурайди — Муса  Агьмедов