Чуьллера — кIвалахар
2025-йисуз тумар цадай мулкарин кьадар тахминан 1 миллион гектардин артух жеда, санлай къачурла, абурун кьадар саки 84 миллион гектардикай ибарат жедайди пландик кутунва. Идакай, вице-премьер Дмитрий Патрушеван гафарал асаслу яз, «Агроэксперт» сайтди хабар гузва.
Раижзавай къейдерай гъавурда акьазвайвал, алай вахтунда гатфарин магьсулар саки 3 миллион гектарда цанва.
Д. Патрушеван къейдерай малум жезвайвал, винидихъ къалурнавай тахминан 84 миллион гектардикай саки 20 миллион гектар зулун тумар цанвай никIери кьунва. Зулуз цанвай магьсулрин 93 процент хъсан гьалда ава. Вице-премьердин гафаралди, алатай йисан лап четин гьавадин шартIар фикирда кьурла, им хъсан нетижа я.
Тумар цунин кIвалах ативный гьалдиз акъатнава, гьеле 42 субъектдин чуьллера аграрийри кIвалахзава. Зулуз тумар цанвай мулкариз миянардай шейэр вегьинин серенжем йигиндаказ кьиле физва. Гатфарин тумар, винидихъ къейднавайвал, саки 3 миллион гектарда цанва.
Чешмеди хабар гузвайвал, гатфарин тумар 2025-йисуз 55,8 миллион гектардин мулкарал цун пландик кутунва, адан гьисабдай яз, саки 600 агъзур гектарда чIемедин магьсулар цадай мулкар артух хьун лазим я.
Кьве юкъуз галаз-галаз…
2025-йисан апрелдиз Россияда, мекьивилер хъхьун себеб яз, газ ишлемишунин вини кьадардин рекъем цIийи хьанва. Идакай, «Газпромдал» асаслу яз, «Интерфакс» изданиди кхьизва.
ИкI, «Газпромди» апрелдин варз патал Россиядин газдалди таъминардай Сад тир къурулушдай суткада лап вини кьадар газ гунин цIийи рекорд эцигнава. Газдин карханадин къуллугъчийри къейдзавайвал, вичикай ихтилат физвай рекорд 8-апрелдиз къейднава, адан кьадар 1,188 млрд кубометрдив агакьнава.
Телда къейдзавайвал, Россиядин агьалийри газ ишлемишун артух хьун Кефердинни РагъакIидай патан, Центральный ва Кьиблепатан федеральный округра пайда хьайи мекьи гьавадихъ галаз алакъалу я. «Газпромди» газ рекье тун дурумлудаказ, герек тир кьадарда аваз таъминарзава.
Компанияди гьакIни рикIел хкизвайвал, виликан апрель патал газ суткада вини кьадар ишлемишунин рекъемдив 13 йис идалай вилик агакьнай — 2012-йисан 3-апрелдиз, а чIавуз ам 1,152 млрд куб. м-диз барабар хьанай.
Гуьгъуьнлай «Интерфакс» изданиди, «Газпромдал» асаслу яз, генани раиж хъувурвал, апрелдин варз патал суткада газ гунин вини кьадардин жигьетдай мадни цIийи рекорд эциг хъувунва. ИкI, 9-апрелдиз Россиядин ЕСГ-дай (Единая система газоснабжения) рекье тур газдин кьадар 1,217 млрд куб. м-диз барабар хьана. И делилни винидихъ тIварар кьунвай федеральный округра мекьивилер хьунихъ галаз алакъалу ийизва.
Артух хьанва
Россияда 2025-йисан 1-кварталда къенепата газ ишлемишунин кьадар пландик кутунвай рекъемдилай виниз акъатнава. Идакай, «Газпром межрегионгаз» карханадин генеральный директор Сергей Густован гафарал асаслу яз, «Интерфакс» изданиди кхьизва.
Густова къейдзавайвал, «Газпромди» 2025-йисуз, 2024-йисав гекъигайла, къенепата газ ишлемишунин кьадар артух хьун пландик кутунвай. Адан гафаралди, алай вахтунда и пландилай тахминан 3 миллиард куб.м-дин виниз акъатнава. «1-кварталдин нетижайралди 2025-йисуз газ ишлемишун виниз акъатунин прогноз кьилиз акъатзава. Россияда 1-кварталда газ ишлемишунин кьадар гьатта чи еке макьсадрин планрилайни вине ава», — лугьузва Густова.
Адан гафаралди, и хъуьтIуьз гьавадин шартIари газ ишлемишуниз са акьван гзаф таъсирнач. Раижзавай къейдерай гъавурда акьазвайвал, алай йисан январдин ва мартдин варцар чимибур хьанатIани, энергообъектри ва агрохимиядин объектри, гьакI Россиядин агьалийри газ ишлемишунин кьадар виниз акъатзавай делил аквазва.
«Газпром межрегионгаз» карханадин генеральный директордин гафаралди, алай вахтунда гьар юкъуз Россияда 1 агъзур кIвал газдик экечIзава.
«Чна гьар гьафтеда газдик кутунвай кIвалерин кьадардикай доклад ийизва ва и рекъем гьамиша 7 агъзурдалай вине ава.
Густова раижзавай къейдерай гъавурда акьазвайвал, эгер инсанри адет яз майишатдин кIвалахар пара кьиле тухун тийидай хъуьтIуьн вахтунда икьван ксар газдик экечIзаватIа, гатуз и рекъем генани виниз акъатун вилив хуьзва.
20 агъзурдалай гзаф
РФ-дин Гьукуматдин сайтда, вице-премьер Марат Хуснуллинан гафарал асаслу яз, хабар гузвайвал, Кеферпатан Кавказдин федеральный округда 20 агъзурдалай гзаф агьалияр чIуру гьалда авай куьгьне кIвалерай куьч хьанва.
Кьилди къачуртIа, 2019-йисалай инихъ, чIуру гьалда авай куьгьне кIвалерай куьчарунин программадин сергьятра аваз, СКФО-да цIийи кIвалериз 20,6 агъзур агьали куьч хьанва. Хабар гузвайвал, и гьисабдай яз, саки 1,4 агъзур агьалидилай чпин яшайишдин кIвалерин шартIар регионрин бюджетдин гьисабдай уьмуьрдиз кечирмишай программайрин куьмекдалди хъсанариз алакьнава.
М. Хуснуллинан гафаралди, «Яшайишдин кIвал ва шегьердин чка» («Жильё и городская среда») милли программа акьалтIарайдалай кьулухъ кIвалах «Уьмуьр патал инфраструктура» цIийи милли проектдин сергьятра аваз давам жезва.
Гьазурайди — Муса Агьмедов
