(Эвел — 2023-йисан 45-50-нумрайра, 2024­-­йисан 2-9, 14-15, 19-20, 22-33, 35-40, 47,48-нумрайра, 2025-йисан  2,7, 13,14-нум­райра)

ГъвечIи лишанар №№ 105 ва 106

Мусурманринни румвийрин арада кьиле фидай (гзаф кьиникьар жедай) чIехи

дяве — КъустIантIиниййа (Исламбул — Стамбул) гъалибвилелди ачухун

Пайгъамбарди (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз)  гьакIни лагьана (мана):

«Гьакъикъатда заз абурун, абурун бубайрин тIварарни балкIанрин рангар чизва. А юкъуз абур чилел алай виридалайни хъсан атлуяр яз жеда»1.

Исламдин кьушунар кIватI жедай чка — а (гзаф кьиникьар жедай) чIехи дяведиз — а юкъуз жеда Димашкь шегьер аль-ГъутIагь лу­гьудай чкада. Гьа девирда чилин винел виридалайни хъсан кьушун яз жеда ва Аллагьди абуруз румвийрин винел гъалибвал гуда.

Абу ад-Дардаъ асгьабди (къуй адалай Аллагь рази хьурай) агакьарнавайвал, Аллагьдин Расулди (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) лагьана (мана):

«Гзаф кьиникьар жедай дяведин юкъуз мусурманрин кьушунрин пуна Ди­машкь тIвар алай шегьердин патав аль-ГъутIада жеда: ам Шамдин виридалайни хъсан шегьеррикай сад яз»2.

Гьадисдин маса риваятда ада лагьана: «Заз, Пайгъамбарди (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) икI лугьудайла, ван атана (мана):

«ЧIехи дяведин юкъуз мусурманрин кьушунрин пуна аль-ГъутIагь тIвар алай чилел жеда, ана Димашкь лугьудай­ шегьер ава. А юкъуз анаг мусурманар патал виридалайни хъсан чка яз жеда»3.

А чIавуз мусурманри, дяве тавуна, Къус­тIан­­тIиниййа (гъалибвилелди) ачухда. А юкъуз­ абурун яракьар такбирарни4 тагьлилар5 жеда ва абурун кьиле аль-Магьди акъвазда.

Абу Гьурейра асгьабди (къуй адалай Аллагь рази хьурай) агакьарнавай гьадисда къейднавайвал, Аллагьдин Расулди (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) лагьана (мана):

«Квез вичин са къвал (къерех) кьураматдихъ галай ва муькуь къвал гьуьлуьхъ галай шегьердикай ван хьанани?».

Абуру лагьана: «Эхь, я Аллагьдин Расул». Ахпа ада лагьана:

«Исгьакьан несилдикай пудкъанни­ цIуд агъзур касди гьа шегьер къачуз гъа­за­ват тавунмаз, Къияматдин югъ алукь­дач. Абур адаз мукьва хьана акъвазда. Абуру гъилера яракь аваз дяве ийидач, я хьелерайни ядач. Абуру лугьу­да: «Ля илягьа илляллагь! Валлагьу-ак­бар!». Идалай гуьгъуьниз а шегьердин кьве къвалакай (цларикай) сад аватда­ (ачух жеда мусурманриз). Ахпа абуру кьвед лагьай сеферда лугьуда: «Ля илягьа илляллагь! Валлагьу-акбар!» ва адан цларин муькуь пайни аватда. Гуьгъуьнлай абуру пуд лагьай сеферда лугьуда: «Ля илягьа илляллагь! Валлагьу-акбар!» ва абурун вилик рехъ ахъа жеда. Абур шегьердиз гьахьда ва анин девлетар абуру гъанимаяр яз къачуда. Амма абуру чпи къачунвай гъанимаяр пайиз гатIунайла, абуруз гьарайдин ван къведа: «Дугъри­данни, ад-Дажжал пайда хьан­ва!». А чIа­вуз абур, вири туна, элкъве­на хъфида (Дажжал галайвал – чпин хизанриз куьмек гуз)»6.

Ан-Нававиди къейднавайвал, Аль-Къа­диди лагьана: «Муслиман «Сагьигьдин» вири асул чешмейра гьа и къайдада кхьенва — «Исгьакьан несилрай»».

Бязи алимри лагьана: «Ихтилат Исмаилан ­несилрикай тирди малум я. Гьадисдини ва адан гафарин тегьердини гьа и кардикай лугьузва, гьикI лагьайтIа, ихтилат арабрикай­ни КъустIантIиниййа шегьердикай физва».

Дугъриданни, ихтилат арабрикай физ­вайди (абур Исмаилан несилар я) — къа­лурзава­ Зу Михмар асгьабди (къуй адалай Аллагь ра­зи хьурай) агакьарнавай гьадисдини. Ана къейднавайвал, румвийри чпин сагьибдиз­ (баш­чидиз) лугьуда: «Чна вун хвена арабрин сер­гьятрикай». Ахпа абуру хиянатвал ийида ва кIватI жеда чIехи дяведиз. И карди къалурзава чIехи дяве араб­ринни румвийрин арада жедайди.

И месэладиз талукь маса гьадисрини кар гьакI тирди къалурзава. А чIехи дяведа иштиракзавайбур гьабур я — КъустIантIиниййа (гъалибвилелди) ачухайбур!

Амр ибн Ауф асгьабди (къуй адалай Аллагь рази хьурай) агакьарнавай гьадисдани­ Пайгъамбарди (Аллагьдин салават ва салам­ хьуй вичиз) гьа и кардикай лагьанва (мана):

«…ахпа абурун патав Гьижаздин агьа­­лийрикай тир виридалайни хъсан му­сурманар къведа». Яни абур Исгьакьан ваъ, Исмаилан несилар яз жеда. Аллагьдиз хъсандиз чида.

ГъвечIи лишанар №№ 107 ва 108

Ирсинай гьалтай затI пайдач ва

дяведалди къачунвай затIарал инсанри шадвалдач

И кьве лишанни эхиримжи заманада ягъунар-кьиникьар, насарайрихъ галаз кьиле фидай женгер гегьенш жедай девирда кьилиз акъатда.

Абдулла ибн Масъуд асгьабди (къуй адалай Аллагь рази хьурай) хабар гузвайвал, Ал­лагьдин Расулди (къуй Аллагьдин патай салават ва салам хьуй вичиз) лагьана (мана):

«Ирс пай тийидай ва гъанимайрал (инсанри) шадвал тийидай вахт татанмаз, Къияматдин югъ алукьдач». Гуьгъуьнлай ада гъилин ишарадалди Шам галай пад къалурна.

И лишандикай гегьеншдиз чун винидихъ раханва.

ГъвечIи лишан №109

Инсанри куьгьне яракьар гъиле хкьада ва виликан улакьрикай менфят къачуда

И лишанрикай чун винидихъни раханай. Пайгъамбарди (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз) лагьана (мана):

 «…Абур ихьтин гьалда авайла, абуруз идалайни чIехи мусибатдикай хабар­ жеда. Абурув ад-Дажжала абурун хизанрал гьужумнава лугьуз куьмек тIа­ла­бай­дан гьарай агакьда. Абур, чпин гъилера авай затIар туна, чпелай вилик цIуд атлу ракъурна, адан патав рекье гьатда».

Аллагьдин Расулди (къуй Аллагьдин патай салават ва салам хьуй вичиз) гьакIни лагьанва (мана):

 «Гьакъикъатда заз абурун (а цIудан), абурун бубайрин тIварарни балкIанрин рангар чизва. А юкъуз абур чилел алай виридалайни хъсан атлуяр яз жеда»7.

(КьатI ама)

_____________________

1 Гьадис Агьмадани Муслима гъана.

2 Гьадис «ас-Сунана»-да Агьмадани Абу Дауда гъана ва аль-Альбаниди «Сахих Аби Дауд» чешмеда ам якъинди я лагьана.

3 Гьадис Агьмада, Абу Дауда ва аль-Гьакима гъана­.

4 «Аллагь акбар» гафар.

5 «Ля илягьа илляллагь» гафар.

6 Гьадис Муслима гъана.

7 Гьадис Агьмадани Муслима гъана.

(Мугьаммад ибн Абдуррагьман

аль-Арифидин ктабдай)

Гьазурайди — диндин алим Ямин  Мегьамедов