Лутуйрал мукъаят хьухь!

СМИ-ра ва соцсетра лутуйри агьалияр алдатмишдай цIийи  къурулуш кардик кутунвайдакай хабарар пайда хьанва. Идакай РФ-дин здравоохраненидин министерстводин телеграм-каналди раижзава.

Чешмеди къейдзавайвал, гила лутуйри агьалийриз зенгер ийиз ва абуру «Минздравдин приложение» телефонда тун патал чалишмишвалзава, эгер агьалиди мукьва девирда медицинадин рекьяй вич ахтармишунин серенжемар кьилиз акъуднаватIа, гуя абурувай «кешбэк» вахчуз жеда лугьузва. (Кешбэк, савда авурла, муьштериди гайи пулдин са кьадар пай адав элкъуьрна вахкуниз лугьузва).

Гуьгъуьнлай, и зиянлу приложение телефонда гьатайла, лутуйри чпин къурбанддиз, махсус «форма» гана, ана гьихьтин делилар кхьидатIа лугьузва ва ада и кар кьилиз акъудайла, лутуйрихъ а касдин банкунин карта ишлемишдай мумкинвал жезва.

Ведомстводи хабар гузвайвал, гьакъикъатда лагьайтIа, уьлкведин здравоохраненидин министерстводихъ махсус гьич са приложенини авайди туш. Чешмеди къейдзавайвал, агьалийривай, герек хьайила, рекъемрин вири сервисрикай «Госкъуллугърин» Сад тир порталда менфят къачуз жеда.

Министерстводин телеграм-каналда чапнавай малуматда агьалийриз мукъаятвал авуниз ва абуру чпин банкунин картадин делилар масадбурун гъиле гьатдайвал тавуниз эвер гузва!

Идалай вилик чна, уьлкведин­ Яша­йишдин фондунин (СФР) телеграм-ка­нал­дал асаслу яз, чIуру къастар авайбуру лутувилин мад са къурулуш арадал гъанвайдакай хабар ганай. ИкI, абуру пенсияда жедай яшда авай агьалийриз гуя пенсиядин гьахъ-гьисаб авунин гьакъиндай тел ракъурзава. А телдай къуллугъдикай менфят къачун патал чпи ракъурнавай ссылкадай фин тIалабзава. Ахпа, а ссылкадай фейила, пенсионердин телефондиз малум тушир нумрадай зенгзава… Гьа и къайдада, чIуру къастар кьилиз акъудун патал лутуйри чпи лишандик кутунвай къурбанддив са жерге серенжемар кьилиз акъудиз вугузва.

3 миллион ­тонндилай гзаф

Уьлкведа тешкиллу сектордай 3 миллион тонндилай гзаф салан майваяр кIватI хъувунва. Идакай РФ-дин хуьруьн майишатдин министерстводин сайтда хабар гузва.

Кьилди къачуртIа, чешмеди къейдзавайвал, алай йисан эвел кьилелай инихъ 12 сентябрдалди тешкиллу секторда 2 миллион тонндилай виниз ачух накьвадин салан майвайрин бегьер вахчунва. Хабар гузвайвал, алатай йисан и муддатдив гекъигайла, им 56,9 агъзур тонндин гзаф я.

Министерстводи раижзавайвал, накьвада салан майваяр гьасилунин рекьяй кIвенкIвечи чкадал алай регионар ибур я: Астрахандин, Волгограддин ва Моск­вадин областар, Краснодардин край, гьакI­ни Кабардино-Балкария ва Дагъус­тан республикаяр.

Идалайни алава яз, министерстводи гъизвай делилралди, уьлкведин агра­рийри 1,1 миллион тонндилай гзаф теплицадин продукцияни кIватI хъувунва. Алатай йисан рекъемдив гекъигайла, им 1,4 процентдин гзаф я. Хабар гузвайвал, кIватI хъувунвай и бегьердикай 470 агъзур тонн — помидорар, 620 агъзур тонни афнияр я.

Чешмеди кхьизвайвал, теплицайрин­ продукция гьасилунал гьалтайла, кIвен­кIвечи чкайрал алайбур, адет яз, Москвадин, Волгограддин ва Калугадин областар, гьакIни Краснодардин ва Ставрополдин краяр я.

Росстатди ­къейдзава

Росстатдин делилралди, уьлкведа чпин къазанжияр яшамиш хьун патал чарасуз герек такьатрин агъа кIанин кьадардилай агъуз тир (прожиточный минимум) агьалийрин сан 2024-йисан 2-кварталда 12,4 миллион касдал кьван тIимил хьанва. Къейдзавайвал, 2023-йисан 2-квар­­талда и рекъем 14,7 миллиондиз ба­рабар тир. Идакай «Интерфакс» изданиди хабар гузва.

Чешмеди кхьизвайвал, кьилди къа­чуртIа, 2024-йисан 2-кварталда уьлкведа кесибвилин дережа 2023-йисан 2-кварталдин 10,1 процентдилай 8,5 процентдал кьван агъуз аватнава.

Чешмеди хабар гузвайвал, 2024-йисан 1-кварталда уьлкведа чпин къазанжияр яшамиш хьун патал чарасуз герек такьатрин агъа кIанин кьадардилай тIимил тир 14,0 миллион кас авай. Гьа са вахтунда къейдзавайвал, кесибвилин дережа лагьайтIа, и муддатда 9,6 процентдиз барабар тир. 2023-йисан 1 кварталда 12,1 процент.

Артух хьанва

COVID-19 азардик начагъ хьунин кьадар 26 августдилай 1-сентябрдалди, идалай виликан гьафтедив гекъигайла, 20 процентдин артух хьанва. Идакай, коронавирус инфекциядихъ галаз женг тухудай оперативный штабдал асаслу яз, «Интерфакс» изданиди хабар гузва.

Кьилди къачуртIа, оперштабдин телда къейдзавайвал, начагъвал артух хьун 67 субъектда тайин хьанва. Абурукай 18 регионда уьлкведа юкьван гьисабдинди тир рекъемдилай алатнава.

Коронавирус инфекциядихъ галаз женг тухудай оперативный штабдин делилралди, винидихъ къалурнавай муддатда и вирусдикди 28 кас кечмиш хьанва­.

ГьакIни хабар гузвайвал, 26-августдилай 1-сентябрдалди коронавирусдик духтурханада «къаткурнавай» начагъбурун кьадар 2,959 касдиз барабар хьанва. И рекъемни, идалай виликан гьафтедив гекъигайла, 52 процентдин гзаф я. Къейдзавайвал, духтурханайра къаткурзавайбурун кьадар уьлкведин 45 субъектда артух хьанва. Абурун арадай яз, 14 регионда уьлкведа юкьван гьисабдин рекъемдилай алатнава. Идалайни алава яз, кхьизвайвал, винидихъ къалурнавай муддатда COVID-19 вирусдикай сагъ хъхьайбурун кьадар 17 503 касдиз барабар я. Имни идалай виликан гьафтедин рекъемдив гекъигайла, 34,8 процентдин артух я.

COVID-19 вирусдиз талукь малуматар, кьилди къачуртIа, РД-дин здравоохраненидин министерстводини раижнава. ИкI, ведомстводи хабар гузвайвал, Дагъустанда коронавирусдик начагъ хьун «сезондин адетдин кьадардилай» (сезонные колебания) виниз акъатнавач. Министерстводи гъизвай делилралди, санлай къачурла, 2024-йисан эвел кьилив гекъигайла, коронавирусдик начагъ хьунин дуьшуьшар тайин хьунин кьадар агъуз­ аватнава.

Гьазурайди — Муса  Агьмедов