Алакъаяр ­гегьеншарда

Урусатдини Йеменди чилин деринар (недра) ишлемишунин рекьяй санал кIвалахунин алакъаяр гегьеншарда. Идакай РФ-дин тIебиатдин ресурсрин ва экологиядин министерстводин сайтда хабар гузва.

Чешмеди къейдзавайвал, ведомствода Йемендай атанвай делегациядихъ галаз гуьруьш кьиле тухвана. Мярекатдин кьилин темайрикай сад геологиядиз талукьди тир. Хабар гузвайвал, Йемен Рес­публикада нафтIадин ва углеводородрин мяденар ачухнава, чиликай хкуддай менфятлу кIеви жуьредин (мисал яз, никель, цур, къизил хьтин) шейэрин игьтияжар авайди тайинарнава.

Йемендин делегацияди къейд авурвал, алай вахтунда республикадиз къецепатан уьлквейрай чилин деринар ишлемишунин рекьяй инвестицияр желб авун патал хъсан шартIар арадал гъанва.

ЙР-дин Консультативный советдин член Ба-Рабаади гьукуматрин арада геологиядин рекьяй кьве патазни хийилу тир алакъада аваз кIвалахунин кар гележегда вилик тухун патал хейлин мумкинвилер авайдахъ инанмишвал къалурна.

Делегацияр ведомствойрин арада талукь тир Меморандум туькIуьрунин патахъай икьрар хьана. Хабар гузвайвал, и серенжемди геологиядин ва чилин деринар ишлемишунин хилел пешекарар желб авун ва санал кIвалахун патал лазим бине арадал гъидай мумкинвал гуда.

Вичин нубатда РФ-дин тIебиатдин ресурсрин ва экологиядин Министерст­водин маса уьлквейрихъ галаз санал кIва­лахунин рекьяй департаментдин директор Иван Куща инал ихтилат физвай хиляй чпихъ авай тежриба Йемен Респуб­ликадихъ галаз пайиз гьазур тирди хиве кьуна.

Кьуд вацран къене

Алай йисан сифтегьан кьуд вацран къене, федеральный «Михьи яд»  проект­дин сергьятра аваз, целди таъминардай 28 объект кIвалахун патал вахканва. Идакай, вице-премьер Марат Хуснуллинан гафарал асаслу яз, уьлкведин Гьукуматдин сайтда хабар гузва. Къейдзавайвал, санлай къачурла, 2019-йисалай инихъ регионра 1,2 агъзурдалай виниз целди таъминардай объектар кардик кутунва.

Чиновникдин гафарай малум хьайи­вал, «Михьи яд» проект 2030-йисалди уьмуьр­диз кечирмишунин карди уьлкведа генани гзаф агьалияр ерилу целди таъминардай мумкинвал гуда.

Марат Хуснуллина, кьилди къачуртIа, хабар гайивал, «Михьи яд» проект себеб яз, алай йисан январдилай апрелдалди 17 регионда эцигнавай ва цIийи кьилелай туькIуьр хъувунвай целди таъминардай объектрин кьадар, винидихъ къейднавайвал, 28-дав агакьнава. Федеральный проект уьмуьрдиз кечирмишиз гатIунайдалай инихъ уьлкведа, санлай къачурла, 1211 объект кIвалах авун патал вахканва. Чиновникдин гафаралди, алай вахтунда ерилу целди таъминарнавай агьалийрин кьадар 88,69 процентдиз, шегьерра лагьайтIа, 95,06 процентдиз барабар я.

Гьа са вахтунда уьлкведин эцигунрин ва ЖКХ-дин министр Ирек Файзуллина хабар гузвайвал, алай йисуз, «Михьи яд» проектдин сергьятра аваз, 230 объектдал эцигунрин ва цIийи кьилелай туькIуьр хъувунин серенжемар кьиле тухун фикирда кьунва. ИкI, 2024-йисан эхирдалди программа уьмуьрдиз кечирмишиз эгечIайдалай инихъ акьалтIарнавай объектрин кьадар 1413-дав агакьарун пландик кутунва.

Чешмеди къейдзавайвал, кьилди къа­чуртIа, Дагъустан Республикадин Казбек районда Акташ вацIай агьалияр яшамиш жезвай са жерге чкайриз (Алмак, Буртунай, Дылым, Гуни, Гостала, Инчха) цин турба тухунин кIвалахар акьалтIарун пландик кутунва. Хабар гузвайвал, санлай къачурла, цин и сетрин яргъивал 44,5 агъзур метрдилай гзаф я.

Кьадар артух хьанва

Урусатда ветеринариядин дарманар акъудун артух хьанва. Идакай уьлкведин хуьруьн майишатдин министерстводин телеграм-каналди хабар гузва.

Чешмеди къейдзавайвал, эхиримжи­ йисара биофармацевтикадин чкадин ком­­панийри ветеринарный дарманар акъу­дунин кьадар хейлин артухарнава.

Кьилди къачуртIа, алай йиисан сифтегьан кьве вацра, алатай йисан рекъемдив гекъигайла, чпикай ихтилат физвай жуьредин дарманар акъудунин кьадар уьлкведа саки кьве сеферда гзаф хьанва.

Чешмеди гьакIни кхьизвайвал, уьлкведин карханаяр ветеринарияда ишлемишун патал къецепатан уьлквейрай гъизвай дарманар вири чкадинбуралди эвез авуниз гьазур я. Хабар гузвайвал, анжах тек са 2023-йисуз Урусатда гьайванрин начагъвилер профилактика авун патал ишлемишдай 28 вакцина, 31 антибиотик ва 33-дав агакьна жуьреба-жуьре ветеринарный дарманар  регистрация авунва.

Кьакьан бегьер ­себеб яз

2024-йисан сад лагьай кварталда уьл­кведа шекер гьасилунин кьадар 1,5 сеферда артух хьанва. Идакай РФ-дин хуьруьн майишатдин сайтда хабар гузва.

Къейдзавайвал, кьилди къачуртIа, алай йисан январдилай мартдалди уьл­кведа 744,2 агъзур тонн шекер гьасилнава. Им алатай йисан и нетижадив гекъигайла, 47 процентдин гзаф я.

Чешмеди кхьизвайвал, Россиядин шекер гьасилзавайбурун Союздин председатель Андрей Бодинан гафаралди, ихьтин рекъемар алатай йисуз уьлкведа шекердин чугъундуррин бегьер кьакьанди хьунихъ галаз алакъалу я. Росстатдин делилралди, 2023-йисуз Урусатда 53,1 миллион тонн шекердин чугъундурар кIватI хъувунай. 2022-йисан нетижайрив гекъигайла, им 8,6 процентдин артух рекъем я.

14 миллиондив агакьнава

Урусатда дидевилин капитал программа уьмуьрдиз кечирмишиз гатIунайдалай инихъ 14 миллион хизанди и сертификатар къачунва. Идакай уьлкведин Яша­йиш­дин фондунин телеграм-каналди хабар гузва.

Чешмеди къейдзавайвал, анжах тек са алай йисуз Яшайишдин фондуни 239 агъзурдав агакьана дидевилин капиталар­ ганва. Фондунин делилралди, хизанри гзаф­ни-гзаф и рекьяй гузвай пулдин такьатрин куьмекдалди чпин яшайишдин кIва­лерин шартIар хъсанардай къарар кьабулзава.

Телеграм-каналди кхьизвайвал, кьилди къачуртIа, программа уьмуьрдиз кечирмишиз гатIунайдалай инихъ 9,1 миллион хизанди пулдин такьатар яшайишдин кIвал маса къачуниз ва я ам эцигуниз серфнава.

Гьазурайди — Муса  Агьмедов