Гзаф ишлемишзава
«Газпромди» къейдзавайвал, Россияда агьалийри газ ишлемишунин кьадар лап виле акьадай тегьерда артух хьанва, им уьлкведа газификациядин программа уьмуьрдиз кечирмишунихъ галаз алакъалу яз арадал атанвай нетижа я. Идакай, холдингдин кьилин заместитель Виталий Маркелован гафарал асаслу яз, ТАСС-ди хабар гузва.
Изданиди къейдзавайвал, 2022-йисан нетижайралди «Газпромди» уьлкведин газ агакьардай рекьерай агьалийриз ганвай и кудайдан кьадар 243 миллиард кубдиз барабар я.
ГьакIни «Gazeta.ru» чешмеди хабар гузвайвал, сентябрдиз «Газпромди» газ хкудунин кьадар 2,5 процентдин артухарнава ва и рекъем 48, миллиард кубдин метрдиз барабар хьанва.
Чешмеди кхьизвайвал, санлай къачурла, 2023-йисан сад лагьай паюна компанияди газ хкудунин кар 25 процентдин тIимиларнава — 179 миллиард кубдал кьван, 2022-йисан и муддатда и рекъем 238 миллиард кубдиз барабар тир.
Россиядивай маса къачузва
Узбекистанди Россиядивай, и кьве гьукуматдин арада кутIуннавай махсус икьрардин сергьятра аваз, 2024-йисуз 1 миллион тонндилай гзаф нафт ва нафтIадин продуктар маса къачун веревирд ийизва. Идакай, республикадин энергетикадин министр Журабег Мирзамагьмудован гафарал асаслу яз, INTERFAX.RU изданиди хабар гузва.
Чиновникдин гафаралди, 2023-йисан нетижайралди, Россиядай Узбекистандиз нафт ва нафтIадин продуктар импорт авунин кьадар 1 миллион тонндилай гзаф жеда, амма 2024-йисуз лагьайтIа, и рекъем жезмай кьван артухариз алахъда, вучиз лагьайтIа экономика хкаж жердавай, игьтияжарни артух жезва.
Нагъд тушир пул
Россияда агьалийри нагъд тушир жуьреда гьакъи гунин кьадар 80 процентдив агакьнава. Идакай, махсус чешмедал асаслу яз, «РГ»-ди кхьизва.
Къейдзавайвал, 10 йис идалай вилик винидихъ къалурнавай рекъем 25 процентдиз барабар тир. Чешмедин гафаралди, им уьлкведа финансрин къурулуш вилик финин кар къалурзавай делил я.
10 триллион манат кутунва
Алай вахтунда уьлкведин агьалийри яшайишдин кIвалер маса къачунин карда 10 триллион манат харжнава. Идакай, РФ-дин вице-премьер Марат Хуснуллинан гафарал асаслу яз, ТАСС-ди хабар гузва. Чиновникди къейдзавайвал, яшайишдин кIвалер эцигунин хилен кьилин инвестор – им агьалияр я.
Хуснуллина рикIел хкайвал, 2030-йисалди уьлкведа 1 миллиард квадратдин метрдин кьадарда аваз яшайишдин кIвалер эцигун лазим я, и кIвалах и хел вилик тухунин сергьятра аваз кьиле тухузвайди я. Адан гафаралди, и вахтуналди 250 агъзур гектардин чил кардик кутада, гьакIни 15 агъзур километрдин мензилдикай ибарат рекьер эцигун ва маса серенжемар кьилиз акъудун пландик кутунва.
Къизилдин игьтиятар
Алай йисан сентябрдин делилралди, Россиядин къизилдин запасар рекорддин дережадив – 2,36 агъзур тонндив агакьнава. Идакай, махсус чешмедал асаслу яз, «Gazeta.ru» изданиди хабар гузва. Чешмеди кхьизвайвал, и рекъемдал гьалтайла, уьлкве дуьньяда 5-чкадал ала.
Кьилди къачуртIа, сентябрдин вацра Россияди къизилдин запасар 2 процентдин ва я 44 тонндин артухарнава.
Пешекарри меслят къалурзава
Врач-эндокринолог, медицинадин илимрин кандидат К. Табеевади ахвар менфятлуди хьун ва мукьвал-мукьвал къецихъ финалди ахвар къайдадикай хкат тавун патал инсанди ксуз мукьва мижеяр (иллаки кофеин квайбур) хъун тавун меслят къалурзава. Идакай «РГ»-ди хабар гузва.
Чешмеда къейдзавайвал, энергетический мижейри центральный нервийрин къурулушдик «теспача» кутазва ва и делилди ахвар квахьунал гъун мумкин я. Адан гафаралди, кофеин шоколадда ва шоколаддин къенфетрани авазва, гьакI хьайила, и затIарини ахварал финиз манийвал гузва.
ГьакIни духтурди нянихъай як, иллаки ягълу квай, туьнт (истивут квай) тIуьнар кьабул тавун меслят къалурзава. Вучиз лагьайтIа, ихьтин затIар тIуьрла, абур цIурурунин кIвалах яргъалди давам жезва, и кардини, вичин нубатда, ахварал финиз манийвал гузва.
Идалайни гъейри, эндокринологди ксудалди вилик майваяр ва емишар тIуьнни меслят къалурзавач, абуру цвар атуниз таъсир ийизвайвиляй.
Гьа са вахтунда «Ferra.ru» изданиди кхьизвайвал, магний квай продуктри хъсан ахварал финиз куьмек гузва. Пешекарри къейдзавайвал, и минерал къабахдин, кунжутдин, ракъинин цуькверин (подсолнечник), лёндин, бадамдин цилерик ва кьурурнавай эферрик ква. Алимрин фикирдалди, магнийди инсандин центральный нервийрин къурулуш бушарзава.
Артух хьанва
Уьлкведа алай йисан сифтегьан 10 вацра цIийи машинар маса гунин кар, 2022-йисан и муддатдив гекъигайла, 56 процентдин хкаж хьанва ва адан кьадар 1,04 миллион уьлчмедив агакьнава. Идакай, махсус чешмедал асаслу яз, ТАСС-ди хабар гузва. Къейдзавайвал, алатай йисан сифтегьан январь-октябрь варцара маса ганвай цIийи машинрин кьадар 667,738 уьлчмедиз барабар тир.
Кьилди къачуртIа, тек са октябрдин вацра 135,7 агъзур цIийи улакьар маса ганва. Абурукай 111,3 агъзур уьлчме — кьезил машинар, 10,6 агъзур — коммерциядин кьезил автомобилар, 12,7 агъзур — пар чIугвадай машинар ва 1,2 агъзур автобусар я.
Изданиди кхьизвайвал, 2023-йисан октябрдин вацра виридалайни гзаф Lada Granta маркадин машинар маса къачунва, сентябрдин вацрав гекъигайла, абур маса гунин кьадар 16 процентдин хкаж хьанва ва 18 агъзур уьлчмедив агакьнава. Санлай къачурла, алай йисан 10 вацран къене и моделдин 160,5 агъзур машин маса ганва.
Гьазурайди – Муса Агьмедов
