Паролар регьятбур эцигзава

РТУ МИРЭА-дин киберхатасузвилин ва рекъемрин технологийрин Институтдин пешекарри къейдзавайвал, уьлкведин чIехи пай агьалийри чпин смартфонрал регьят паролар эцигзава. Идакай «Российская газета» изданиди кхьизва.

ИкI, гьар цIуд лагьай агьалиди ихьтин комбинацияр ишлемишзава (яни рекъемар хкязава): 1111; 1234 ва ибуруз ухшар масабур. Экспертар инанмиш тирвал, ихьтин паролар алай смартфонрикай 22 процент ачухиз хьун мумкин я.

ГьакIни къейдзавайвал, кьуд лишан­дин кодар хкягъун хаталу я, вучиз ла­гьайтIа, ахьтин паролрив кьадай рекъемар жагъурун регьят я. Гьавиляй и къайдадин кодар хкягъун хъсан туш.

Пешекарри алава хъийизвайвал, графический паролдин мягькемвал генани­ зайифди я. (Ихьтин код телефондин иесиди са шумуд нукьтIа са цIарцIелди гал­кIуруниз лугьузва.)

РТУ МИРЭА-дин директор Станислав Куджа къейд авурвал, паролрив къайгъу­суздаказ эгечIуни важиблу информация ва пулдин такьатар квахьунин хаталувал арадал гъун мумкин я. Адан гафаралди, и жигьетдай уьлкведин агьалийрин савадлувал хкажун лазим я, иллаки яшлу ксариз ва яшар тамам тахьанвай жегьилриз и рекьяй чирвилер гана кIанда.

Кьве сеферда артух хьанва

2023-йисан сифтегьан 7 вацра Россияди Бразилиядай гъизвай фармацевтикадин продукциядин кьадар 2 сеферда артухарнава. Идакай «Новости» РИА-ди, Бразилиядин статистикадин къуллугъдал асаслу яз, хабар гузва.

ИкI, алай йисан январь-июль варцара пулдин гьисабдалди маса къачунвай затIарин кьадар 3,8 миллион доллардив агакьнава, 2022-йисуз адан кьадар 1,7 миллион доллардиз барабар тир. Икьван гзаф виликдай 2010-йисуз маса къачунай.

Аналитикадин RNC Pharma компаниядин къуллугъчи Николай Беспалова­ «Новости» РИА-диз суьгьбет авурвал, Россиядиз Бразилиядай гьазур дарманрин препаратар гъунин кьадар гьакъи­къатдани артух хьанва. Адан гафаралди, къецепатай гъизвайбур иллаки «Ново-Нордиск» компаниядин инсулиндиз талукь метягьар я: «фиасп», «протафан» и «актрапид» ва мсб.

Идалай гъейри, гьакIни анай гъизвай метягьрин арада сивин къенин (полости рта) ва сарарин гигиена хуьниз талукь затIар, эфирный чIемер, атир галай къаришмаяр ава.

Гьа са вахтунда «РБК»-ди, аналитикадин DSM Group компаниядин делилрал асаслу яз кхьизвайвал, 2023-йисан сифтегьан 7 вацран муддатда уьлкведин аптекайра авай импортдин дарманрин ассортимент 6,4 агъзур позициядикай ибарат тир. Им, алатай йисан январь-июль варцарин рекъемдив гекъигайла, 20,3 процентдин тIимил я, 2022-йисан и муддатда уьлкведа импортдин дарманрин позицийрин кьадар 7,7 агъзур уьлчмедив агакьнавай. Къейдзавайвал, «DSM Groupди» статис­тика уьлкведин 45 агъзур аптекадин ассортиментдал асаслу яз кьиле тухванва. Им и хилен базардин чIехи пай я (2023-йисан сад лагьай зур йисан нетижайралди, уьлкведа 73 агъзурдалай виниз аптекайрин идараяр авайди малум хьанва).

Къецепатан уьлквейрин дарманрин­ ассортимент лап агъа кIан 2020-йисалай­ инихъ тIимил жез гатIуннава. ИкI, 2019-йисуз апекайрай 8,7 агъзурдав агакьна импортдин позицияр маса къачудай мумкинвал авай, са йис алатайла, абурун кьадар 8,4 агъзурдал кьван тIимил хъхьана.  Санлай къачурла, 5 йисан муддатда ассортимент саки 36 процентдин тIимил хъхьанва.

Духтурди меслятар къалурна

ТIуьнин къайда дуьзди тахьуни инсандин хуквадиз пис таъсир авун мумкин я. Идакай «Общественная служба новостей» изданидиз духтур-гастроэнтеролог Дмитрий Федулова суьгьбетна.

ИкI, ада хук сагъар хъувун патал­ тIуь­нин рациондик емишар, майваяр­, якIун ва балугъдин продуктар кутун ва хуквадиз писдаказ таъсир ийидай за­тIа­рикай (ягълу квай тIуьнар…) яргъаз хьун меслят къалурзава.

Федулова гьакIни жезмай кьван тIал атIудай ва рецептар галачир дарманар кьабулуникни кьил кутун тавуникай лугьузва. Вучиз лагьайтIа, абуру инсандин хуквадин гъер алай пердедик (слизистая оболочка желудка) хуруш (раздрожение) кутазва.

Идалай гъейри, тIуьн яваш-яваш, тади квачиз ва кьадардилай артух тушиз кьабулун лазим я. Гастроэнтерологди къейдзавайвал, йикъан эхиримжи тIуьн ксудалди вилик, гьич тахьайтIа, кьве сят амаз кьабулайтIа, хъсан я. Пешекарди къейдзавайвал, хук сагъар хъувунин серенжемар гатIундалди, духтурдихъ галаз меслят авуна кIанда.

28 млрд манатдин продукция

Уьлкведи 2023-йисуз гьеле 28 миллиард доллардин промышленный комплексдин продукция экспортдиз ракъурнава. Идакай, РФ-дин хуьруьн майишатдин министр Димитрий Патрушеван гафарал асаслу яз, «Интерфакс.ру» изданиди кхьизва.

Адан гафаралди, алатай йисан и муддатдив гекъигайла, и рекъем винизди я.

Къейдзавайвал, 2022-йисуз, санлай­ къачурла, 41,6 миллиард доллардин АПК-дин продукция экспортдиз ракъурнай. Ведомстводи умуд кутунвайвал, алай йисуз къецепатан уьлквейриз ракъурдай метягьдин кьадардин къимет 42 миллиард доллардилай тIимил жедач.

Проектдин сергьятра аваз

Федеральный «Михьи яд» проект кардик кутур 2019-йисалай инихъ уьлкведа целди таъминардай 840 объект ишлемишиз вахканва. Иник гьам цIийиз эцигнавай ва гьамни кардик квайбур реконструкция хъувунвай объектар акатзава. И кIвалахра алай девирдин технологийрин тадаракар ишлемишнава.

Эцигунардай министерстводин те­ле­грам-каналда къейдзавайвал, алай вахтунда и проект кьилиз акъудун себеб яз, уьлкведин 87, 8 процент агьалияр целди таъминариз алакьнава. Шегьеррин агьалияр патал лагьайтIа, и рекъем 94, 3 процентдикай ибарат я.

2023-йисан сифте кьилелай инихъ уьл­кведин 17 регионда целди таъминардай 46 объект ишлемишиз вахканва. Йисан эхирдалди мад 301 объект вахкун пландик ква.

Гьазурайди – Муса  Агьмедов