Гьа икI лугьуз кIанзава заз “Лезги газетдин” 38-нумрада (10-чин) чапнавай “Мад гьуьжетар” макъаладин тереф хуьналди классик Етим Эмин хайи ва кьейи хуьреринни йисарин гьакъиндай.
Етим Эминни халкьдин кесиб синифдин-къатарин дердер, гъамар рикIив кьур, абуруз чарайрихъ къекъвей кас я. Девирар алатунивай “Гьар са буба гачал хан хьанвай” асирдин пешекарриз шиирдин гьакъиндай гьардаз вичин гаф лугьуз кIан жезва. Гьа и карди ара-ара герек авачир, гьуьжетарни арадал гъун мягьтел жедай кар туш. Гьакъикъат ихьтин вахтара михьиз квахьунни мумкин я, Алибег Фатахован квахьнавай сур хьиз.
Веревирдер авурла, жуван уьмуьрда хьанвай бязи дегишвилери акьалтзавай несилдин вилик чун, СССР-ди арадал гъайи интеллигенция, а девирда медениятдин рекье чирвал аваз кIвалах авурбур (Зияудин Эфендиев, Абдулкъадир Алкадарский, Къази Къазиев, Альдер Билалов, Назир Агьмедов, Рамазан Юсуфов ва цIудралди маса чи алимарни шаирар) вахтсуз хкахьай гъед Алибег Фатахован сур алай кьве метр чил несилдиз чир тавуни медениятдин рекье чун чи пак адетривай къакъатнавайбур яз къалурзава.
Инсан гъалатI хьунни мумкин я. Амма геж хьайитIани, тахсир (гъалатI, ягъалмишвал) аннамишун, хиве кьун ва туькIуьр хъувун кьегьалвал я. Ша чун и месэладани са фикирдал къвен: Алибег Фатахован сур алай чка тайинарин!..
ЧIехи шаир Эминан суракьда 20 йис идалай вилик зунни хьайиди я. Аламишеда (гилан Эминхуьре) шаирдин чIехи стха Меликан невейрикай Эмин ва адан буба Муьгьуьдин амай …
Чи ахтармишуни къалурайвал, Етим Эминан руш Къизхалуман несил – 76 кас — вич, хтулар, птулар, штулар, гутулар, Ахнига хьиз, КьепIирдални, Къубадани, (Дагълы хуьре), Агълабрикни, Белиждани, Нальчикдани, Дербентдани, Махачкъаладани, Тюмендани (Ноябрьскда), Бакудани, Самурдани, Филе ва Хважайрал, Мислиматан несил лагьайтIа, (128 кас) Аламишеда, Испика, Ленинградда, Бакуда, Махачкъалада, Дербентда, Владивостокда, Хважайрал, Азадогълида, Новосибирскда, Нуьгдуьда яшамиш жезвай.
А вахтунда Аламишедин школадин муаллим, ялцугъви Кериман невейрикай тир Межидов Мирима авур ихтилатдай малум хьайивал, Етим Эминанни Ялцугъ Кериман сурар Ялцугърал санал ала. Абур арада хатур – гьуьрмет авай ксар хьана. Етим Эминан кIвалерни кьепIирви Мислима эцигнай лугьуз, ихтилатардай бубади.
Дагъустандин халкьдин шаир Ханбиче Хаметовади “Руьгьдин къеле” сонетрин тажуна лагьайвал,
Цилинг хьанай, Ялцугъ хьанай, вуч ава?
Ша чна и чуьруьк инал куьтягьин…
Миллетдин тIвар машгьурнавайалемдиз,
Лезги халкьдиз Етим Эмин вич ава.
Абдулашим Гьажимурадов
