Къейд.

Эдуард Гьажибегов 1977-йисуз Къаракуьреда муаллимрин хизанда дидедиз хьана. Адан буба Алибег — гъвечIи классрин, диде Ма­ри­ят урус чIаланни литературадин муаллимар тир.

Вири крар итижлу яз чIехи жезвай Эдуардни школадиз кIелиз фе­на.5-класс­ди­лай башламишна, ада тарихдин тарсуниз ил­лаки итиж ийизвай, районрин уртах ва республикадин олим­пиадайра иштиракзавай. Гьа и чIа­вуз Эдуарда гележегдин пеше хкяна лу­гьуз жеда — 1996-йисуз Даггосуниверситетдин тарихдин факультетдик экечIна. 1998-йи­суз буба рагьметдиз фейи хцин хиве хизандихъ галаз алакъалу жавабдар везифаярни гьатна.

Къадим Къаракуьредин девлетлу тарихдини Эдуардан пеше хкягъу­низ таъсир тавуна туш. “Зи фикир “Да­гъустандин тарих” ктабда кхьенвай, монголрини татарри, Дагъларин уьлкведиз атайла, Дагъустандин хъен­чIин шейэрин центр тир Къаракуьредиз, и сеняткарвилиз авур итиждикай къейдини вичел желбна. Идалай кьулухъ зун жуван хайи хуьруьн тарих, адетар, сеняткарвилер, меденият чириз, ахтармишиз алахъна”, — лугьузва Э.Гьажибегова.

2001-йисуз жегьил пешекар ялгъуз дидедин патав хуьруьз хтана, школада кIвала­хиз эгечIна. 2006-йисуз мектебрин профкомдин председатель, гуьгъуьнлай райондин “Эренлардин сес” газетдин жавабдар секретарь хьана. 2010-йисуз Эдуард Гьажибеговал райгазетдин редакторвилин, Докъузпара райондин государстводин ва общественный идарайрин къуллугъчийрин профсоюздин комитетдин председателвилин везифаяр ихтибарна. Гуьгъуьнлай ада Дагъустан Республикадин хуьруьн майишатдин ва суьрсетдин министерствода эксперт-аналитиквилени кIвалахна. Алай вахтунда вичи чирвилер къачур Къаракуьредин школада кIвалах давамарзава.

Э.Гьажибегов, РФ-дин журналистрин союздин член я, РД-дин печатдин ва массовый коммуникацийрин комитетдин пуд грамотадиз, Россиядин ФСБ-дин РД-да авай сергьятчийрин управленидин грамотайриз, чухсагъулдин чарариз ва юбилейдин знакдиз, профсоюзрин тешкилатдин грамотадиз лайихлу хьанва.

Образованидин цIийи стандартрин винел кIвалах гьеле 2005-йисуз башламиш хьана. Алатнавай вахтунда гзаф кIвала­хар­ авунва. ЦIийи къайдайриз талукь яз мукьвал-мукьвал прессадиз макъалаяр, веревирдер акъатзава, школайра собранияр кьиле физва. Амма вирибурун кьилин меслят, кьилин макьсад аял гьеле ясли-бахча­дилай школадиз гьазурун, девирдин истемишунрив кьурвал адаз школада чирвилер­ гун, ам уьмуьрдин шегьре­дал акъудун­ я. И карда я гзаф суалар арадал къвезвайди­ни — ктабар бес жезвач, хуьрерин чкайра авайбур патал программа четинзава ва икI мад. Гьар са предметдайни кьилдин суалар ава. И месэлаяр гьялдай рекьер-хуьлер жагъурун, теклифар гун патал образованидин вири идарайра диде-бубайрин комитетарни кардик кутунва.

Къаракуьредин хуьруьн школадин директорвилин везифаяр тамамариз башламишай  Эдуард  Гьажибегова  гъиле-гъилди хуьруьн муаллимрин совет кIватI­на­. Гуьгъуьнлай район­дин ва хуьруьн адми­ни­страцийрин векилрин, муаллимрин, об­ще­­ствен­но­ст­дин иштираквал аваз диде-­бубайрин комитетдин гуьруьш кьиле тухва­на. И собранийрин кьилин макьсад обра­­­­зованидин хиле къаракуьревийрик къа­ла­булух кутазвай месэлаяр чирун, абур гья­лу­нихъ элкъуьрнавай кIвалах активламишун я.

Гуьруьшдал гзаф месэлаяр веревирдна. Кьилди къачуртIа, диде-бу­бай­ри ва муаллимри ученикрал гуьзчивал авуниз, аялри тарсар ахъай та­ву­низ, абур библиотекайрал желбуниз, школада телефонар къадагъа авуниз талукь ва икI мад. Диде-бубайрин суалриз школадин директордин везифаяр тамамарзавай Эдуард Гьажибегова, жегьилрин крарин рекьяй полициядин уполномоченный Рафик Кчибегова, классрин руководителри жавабар гана. Инал диде-бубайрин комитетдин цIийи пред­седателни хкяна, директорди ученикрин, абурун диде-бубайрин вилик акъвазнавай сифтегьан месэлайриз талукь док­лад­ авуна. Аялар тер­­бияламишунин, абуруз чирвилер гунин карда диде-бубайрин ролдиз та­лукь рахунар тежрибалу муаллимар тир Халилбег Эмирчубанова, Эсмер­ Мир­зерагьимова ва масабуруни авуна.­

Диде-бубайрик къалабулух кутазвай мад са хци месэла къарагъарна — школада ин­гилис ва урус чIаларинни урус эде­биятдин­ муаллимар кьит я. Аялриз и предметрай тарсар гуз тежезвай дуьшуьшарни ава. Образованидин управленидин, школадин регьберри хиве кьурвал, а предметрай тарсар гудай кьилин образование, аш­къи авай жегьил пешекарар кIва­лах­дал тайинарда ва абуруз яшайиш­дихъ­ галаз алакъалу месэлаярни гьялиз куьмекда.

Алай вахтунда школадиз регь­бервал гузвай Эдуард Гьажибегов, гьа­къи­къатдани, тешкилатчивилин хъсан ала­кьунар авай, аялрал, вичин хайи хуьруьн ва райондин тарихдал, ерийрал рикI алай кас я. Белки, им дуьшуьшдин карни туш жеди, ам и рекьяй пешекарни я эхир — ада Даг­госунивер­си­тетдин тарихдин факультет акьал­тIар­на, райондин тарихдай илимдин ма­къа­лаяр, ктаб кхьенва.

Мярекатдал ада, “Чирвилер къачузва, виликди физва, гекъигунарзава” кьил гана, вичи туькIуьрнавай программадай авур докладни чкадин агьалийри, райондин администрациядин ва общественностдин векилри фикир тагана тунач.

Докладчиди фикир желбайвал, алай вахтунда ученикдин везифа хъсан чирви­лер къачун, муаллимрин — адаз хъсан чир­вилер гун ва аял ЕГЭ-диз гьазурун я. ЕГЭ-дин къайдаяр, истемишунар къвердавай кIе­ви жезва, гьавиляй муаллимрини датIа­на чпин пешекарвал хкажун лазим я.

Мадни Э.Гьажибегова къейдайвал, гьар са муаллимди къунши хуьрерин, шегьеррин, гьатта маса республикайрин школайра гьа тарсар гузвай пешекаррихъ галаз алакъа хуьнини тежриба хкажуниз хъсан таъсирда­.

Эгер 6-7-классрилай башламишна ­ученикрин алакьунриз, бажарагъдиз дикъет гана, абурув гележегдин пешедин патахъай фикириз туртIа, гьа жигьетдай абурухъ галаз хъсандиз кIва­лахайтIа, пака муаллимар хьайибур, сифте нубатда, чпин хайи школадиз кIва­лахиз хкведа.

Гьар са аялди ЕГЭ ва ГИА хъсан нетижаяр аваз вахкун патал муаллимдин ала­хъунар ва аялдин ашкъи герек я. Аялдин ашкъи, итиж муаллимдин гъиле ава, амма, гьайиф хьи, вирибуру и кар аннамишзавач.

Эдуард Гьажибегова вичин прог­раммадихъ галаз танишарайдалай кьулухъ къейдайвал, къарагъарнавай месэлаяр гъиле-гъил аваз гьялунив эгечIуни Къаракуьредин школа ва ана кIелайбур республикади­лай къецепатани машгьурда, и карда абурухъ чешне къачудай ватанэгьлиярни ава. Школадин директорди образованидин хилез гузвай фикир-куьмекдай райондин кьил Абдурагьим Алискероваз сагърай лагьана­.

Дагъви Шериф