Тажидин Мегьамедован — 80 йис

Къе вичин 80 йисан юбилей къейдзавай “тажир” Вини СтIал­дилай я. Алай вахтунда Агъа СтIал­дал уьмуьр тухузва, вичин баркаллу кайвани Рагьиматахъ галаз. И кьве касни чаз гьакьван мукьва авурди чи милли “Лезги газет” я. Дуьшуьшдин карни туш. Газетдиз къвез-хъфейбур гзаф хьайиди я. Тажидина дурум гана! Чна, адан дустари, гьиссзавайвал, газетда кIва­лахиз, Тажидинан алакьунрини цуьк акъудна.

Редакциядиз ам “Юхвари” лакIаб алаз атана. Ихьтин ла­кIаб чаз “Дагъустандин университет”, “Комсомолец Дагестана”, маса газетрай акунвай. Ам фотокорреспондентдин (шикилчи мухбирдин) лакIаб тир. Шикилар ла­гьайтIа, — гьа­кьван вил тухудай гуьзелбур, ва­жиблу темайриз талукьбур. Гуя фотоаппаратдив халисан художникдин везифаяр та­ма­марзавай. Амма абурун автор лезги тирди, вичин рикIни чи хайи ерийрал, тIебиатдал гьакьван гзаф алайди чаз чизвачир…

Гьар гьикI ятIани, чи виликан фотожурналист Далгат Гьарунов пенсиядиз экъе­чIай­ла (алатай асирдин 80-йисар), чаз хъсан шикилчи герек хьана. Ам­ни чи чIехи юлдаш, а чIа­вуз чараринни яшайишдин месэлайрин отделдин редактор Алаудин Гьамидоваз жагъана!

Тажидин Мегьамедов (Т.Юх­вари) газетдиз сифте таниш жез атайла, кьилин редактор  культурадин рекьяй вири устадрал вич гьа­кьван ашукь Ибадуллагь Гьажимирзоевич Тагьиров тир. Абурун арада гьихьтин ихтилатар хьанатIа, заз чидач. Амма са герендилай  редакторди вичин патав зазни эверна, танишарна мугьмандихъ галаз. Акунрайни, рахунрайни и кас лезгидиз ухшар тушир. Художник-шикилчи тирди адав гвай аппаратуради, алукI­­на­вай тегьерди, гьатта фадлай хкатI тавунвай кьилин чIарарини лугьузвай.

Ибадуллагь Гьажимирзоевича гьа пакад юкъуз чун командировкадиз финикай ва цIийи фотожурналист чи Лезги чилин лап важиблу­ пипIе­рихъ, хуьрерихъ, районрихъ галаз танишарун лазим тирдакай лагьана.

ИкI, зини Тажидин Мегьамедован сад лагьай командировка Мегьарамдхуьруьн райондиз акъатна. ГьикI хьи, а чIавуз аранда гад агакьнавай, кIвалахрин къизгъин вахт тир. Район вични чIехиди ва гьа­кьван ва­жиблу ва итижлу чкаяр, тIе­бии памятникар, халисан зегьметчи зарбачияр авай чка я. Рекье чи араяр яваш-яваш ачух хьана. Мегьарамдхуьруьв агакьайла, партиядин райкомдин сад лагьай секретарь Багьадин Расулович Даштемирован кабинетда заз жувахъ галаз атанвайди (Т.Юхвари) лезги тирдини чир хьана!

ВинистIалви, лезги тахьана, вуж жедай! ЯтIани кас лезгидал четиндиз рахазвай, вичизни  и кар заланзавайди гьиссзавай.

Амма гьа командировкада амаз, Т.Мегьамедован лезги рахун тамамвилелди ачух хьана! Са йисалай хьиз, за ада лезгидал кхьенвай гьикаяярни кIелна, газетдани чапна! И кардал неинки са гьада вичи, гьакI кьилин редактор Ибадуллагь Гьажимирзоевича, Тажидин чидай вирибуру шадвалнай!..

Зани Тажидина саналди тир командировкаяр гуьгъуьнлай Ахцегь, Рутул, Кьурагь, Сулейман-Стальский, КцIар, Дербент районриз, Дербент, Огни, Хасавюрт, Каспийск шегьерриз, масанризни тешкилна. Гьакьван метлеблу, шикилралди девлетлу, кIелзавайбуруз Лезги ватан ва адан агьалияр, тарих ва гележегдин умудар къалурзавай нумраяр акъатна. За абур, кьилдин ктабар хьиз, гилани хуьзва.

Тажидин Мирземегьамедовичакай гзаф хуьрерин агьалияр патал рикI алай мугьман, хъсан хванахва, шикилчи-художник, лап гьуьрметлу агьали хьана!

Вичи ада гилани  лугьуда:

— Уьмуьрда, кIвалахиз, къуллу­гъиз, за гзаф чкаяр дегишарайди я. Амма “Лезги газетдай” завай санизни­ катиз хьанач. Ахьтин фикирни хтанач! Чка жагъана!..  Им за жув па­тал жагъай кьетIен бахт яз гьисабзава!..

Инал алава хъувуниз мажбур жезва: кIвалин кайвани, адаз гьакъикъи къулайвал, рикIин динжвал багъишиз алакьай, гилани алакьзавай лезги тават Рагьиматни гьа и “Лезги газетдин” редакция себеб яз жагъайди якъин я. Рагьимат чи типографиядин къуллугъчи тир…

Редакциядай масаниз хъфиз тахьуниз Мегьамедова мад са важиблу баян гузва: — Ина вири лезги чIалал рахазва! Ихьтин маса коллектив республикадин меркезда мад авач!..

“ЧIал гьикI квахьнай?” лагьай суал арадал атун мумкин я. Адахъ еке себебар ава.

Т.М.Мегьамедов 1940-йисуз дидедиз хьана. Вини СтIалдал, хуьруьн  багъманчидин хизанда. Амма аялвал Ватандин ЧIехи дяведин имтигьанрал гьалтай гада, хуьре 4-класс куьтягьна, Каспийскдин дагъви аялрин интернатдиз акъатна (1954-йис). Адалай кьулухъ  Советрин Армиядин жергейра къуллугъна. Хтана, “Дагдизель” заводда фя­ле хьана. Инай ДГУ-дин къецепатан чIаларин факультетдик экечIна. КIел­на куьтягьна, ам гьа факультетда кIва­лахиз туна. Ина ам “Да­гъус­тан­дин университет” газетдин фо­то­жур­налист язни машгьур хьана… Чи газетдиз къведалди Тажидин Мир­земегьамедовича, вичи къейдзавайвал, гзаф чкаяр дегишна… “Ри­кIи чIугван тийирдакай кIва­лах­дин чка женни?” — лугьузва ада гилани.

Фотожурналиствилин пешедин тIямар дагъви аялрин интернатда кIелай йисара рагьметлу педагог, а чIавуз интернатдин директор хьайи писатель, халисан художник Имам Исламович Асланова кутурдал шак алач. За фикирда, писателвилин сирерни адаз гьа чIавуз мукьва хьана. Т.Мегьамедован урус ва лезги чIа­ларал кхьенвай “Кузовдай тир Хан”, “Дуьньядин дяве зи челегда” ва маса ктабар, очеркарни рикIел хкунар кIелдай­бурув гва. Умудлу я, ма­са эсерарни чав ахгакьда!..

Амма Т.Мегьамедован (Юхваридин) кьетIен бажарагъ, винидихъни къейднавайвал, адан шикилрихъ галаз алакъалу я. Абурухъ гзаф гегьенш тематика  ава. ТIе­биатдин шикилрихъ-этюдрихъ галаз санал чал чи хуьреринни районрин тарих къалурзавай шикилар, баркаллу, бажарагълу ватандашрин гуьзел суьретар, инсанрин, иллаки аялрин уьмуьр къалурзавай сюжетрин шикилар, чи чIурарин цуькверни набататар, чи багъларинни саларин няметар, чи булахарни кIа­мар, вацIарни гьуьлуьн лепеяр, йисан вахтар ва йикъаринни йиферин либасар — ингье, куьрелди лагьай­тIани, чи устаддин яратмишунрин алемдин жуьреба-жуьревал…

Ибадуллагь Гьажимирзоевича сифте яз Т.Мегьамедован шикилриз (адан лабораторияда) къимет гана, газетда художникдин  “Тажидинан тавханада” махсус пIипI кардик кутуна. ИкI чи юлдашдин алакьунрик мадни гьевес, юзун акатна.

И кар чи къурулушрин вини мертебайрани такуна амукьнач. Т.М.Мегьамедован агалкьунар адаз “РД-дин культурадин лайихлу работник” лагьай гьуьрметдин тIвар гуналди къейдна. Ам РФ-дин журналистрин Союздин член ва и рекьяй хейлин шабагьрин сагьибни я.

Тажидин Мегьамедован шикилрин чIехи выставкаяр Махачкъаладани Каспийскда, Дербентдани Ахцегьа, Кьасумхуьрел, масанрани гзаф сеферра тешкилна. Ада лезгийрин игитвилин эпос  “Шарвилидин” сувариз, лезги Гомер СтIал Су­лейманан ирсиниз, классикар тир Кьуьчхуьр Саиданни Етим Эми­нан, цIийи девирдин  векилар тир Гьажибег Гьажибегованни Алибег Фатахован, Зияудин Эфендиеванни Хуьруьг Тагьиран, Шагь-Эмир Мурадованни Ибрагьим Гьуьсейнован, масабурун юбилейриз бахшна гьазурай шикилрин стендрин метлеблувал садрани квахьдач.

Исятда чи дустуни ял язава. Вичин кайванини галаз багъдинни салан къайгъуйрал машгъул я. Лагьана кIанда, и крарани ам халисан художник, устад тирди чир жезва.

Мердали  Жалилов

* * *

Чна ваз къейдзавай юбилей, хьанвай агалкьунар рикIин сидкьи­дай тебрикзава, гьуьрметлуди.

Асирра вун амукьрай

Тавханадин Тажир яз!

Устад хва яз — художник,

КьатIун гьакьван магьир яз!

“Лезги газетдин” редакциядин коллектив.

______________________________________________________________________________________________________________________

Тажидинан тавханадай

 

«Лезги газет»