Дагъустандин халкьдин артист Ибрамхалил Рамазанован — 75 йис

Адакай рахадайла, Артист гаф чIехи гьарфунилай кхьиниз лайихлу я. Ам сегьнедал атун бес я, инсанрин гуьгьуьлар ачух, шад жеда, залда гурлу капарин ван гьатда. Ихтилат Лезгийрин СтIал Сулейманан тIварунихъ галай музыкадинни драмадин театрдин артист  Ибрамхалил  Рамазановакай  я.

Са тIимил вахт инлай вилик заз И. Рамазановахъ галаз ихтилатар ийидай мумкинвал хьана. Пуд юбилей санал къейдзава халкьдин рикI алай артистди: дидедиз хьайидалай инихъ — 75, искусстводин рекье зегьмет чIугваз — 55 ва лезги театрдин сегьнеда аваз — 50 йис!

ТIебиатди кьетIен бажарагъ ганвай Ибрамхалил гьеле школада кIелзавай йисара анин художественный самодеятельностдин активный иштиракчи тир. 1944-йисан 10-июндиз Курхуьрел харат устIар Рамазанан хизанда дидедиз хьайи ада хуьруьн юкьван школа акьалтIарна, 1964-1967-йисара Германияда Советрин Армиядин жергейра къуллугъна.

Шиирар кIелунин, манияр лугьунин, гъвечIи сегьнеяр эцигунин, ролра къугъунин рекьерай бажарагъ, ачух сес авай Ибрамхалил Рамазанов 1967-йисуз Кьасумхуьрел автоклубдин заведующийвиле кIвалахал эцигна. Са йисалай адакай культурадин кIвалин директор хьана.

1969-йисан майдин варз. Кьасумхуьрел ХХ асирдин Гомер СтIал Сулейманан 100 йисан юбилей къейдзавай. И. Рамазанов кьиле аваз райондин культурадин кIвалин гьевескарри “Кьасумхуьруьн гуьзел багълара межлис” литературадин композиция гьазурнавай. Ам Ибрамхалила еке устадвилелди ва вини дережада аваз тухвана. СтIал Сулейманан юбилейдин мярекатдиз тамашиз гзаф инсанар атанвай. Абурун арада шаирар, писателар, драматургар, артистар, гьабурун жергедай яз РСФСР-дин лайихлу артист, лезгийрин театрдин бажарагълу режиссер Багъиш Айдаевни авай. Адаз жегьил гададин алакьунар, кIелай шиирар, ада вич сегьнеда — халкьдин вилик тухузвай тегьер бегенмиш хьана.

— Чна литературадин композиция къалурна куьтягь хьайила, зи патав Багъиш Айдаев атана ва ада заз театрдиз кIва­ла­хал атун теклифна, — суьгьбетзава Ибрамхалил Рамазанова. — Театрдин артист хьун зи рикIе школада кIелзавай йисарилай авай мурад тир. Гьавиляй, тIимил кичI квайтIани, за разивал ганай.

1969-йисан майдиз И. Рамазанов Лезги театрдин артиствиле кьабулна.

Сифтегьан роль Ибрамхалил Рамазановичан рикIелай алатзавач. Багъиш Айдаева жегьил артистдал “СтIал Сулейман” тамашада Сердеран роль ихтибарнай. Ам тамамарай тегьер театрдин кьилин режиссердиз гзаф бегенмиш хьана.

— Сердеран роль тамамарайла, зи патав чIехи устад, режиссер Багъиш Айдаев атана, сад лагьай роль мубаракна ва “баркалла, вакай халис артист жеда” лагьанай. — И гафари зак лувар кутунай, — рикIел хкизва Ибрамхалил Рамазанова.

Ингье 50 йис я И.Рамазанова Лезгийрин муздрамтеатрда бегьерлувилелди кIвалахиз, тамашачийриз шадвал багъишиз. И йисара ада сегьнеда жуьреба-жуьре къаматар яратмишна, чебни устаддаказ. И кар себеб яз Ибрамхалил Рамазановичал адан игитрин тIварарни акьалтна: Сад лагьай Петр, Бурдугу, Дар­данел, Гьамбал, Ухливан…

И. Рамазанова театрдин сегьнеда яратмишнавай Гьамбалдин (“Мешеди Ибад” тамашада), Ардаунан (“ХъуьчIуьк гъуьлягъ квайди”), Къалиянлидин (“ТIвар — зиди, кар — види”), Ухливанан (“Сарбике”), Диндар Пашадин ва Таптугъан (“Периханум”), Харубеган (“Харубег ва ЦIарубег”), Джон Смитан (“Ялавлу рикIер”), Сильвестран (“Скапенан кьуьруькар”), Кочкарёван (“Урусатдин цуьк”), Гьажи Мурсалан (“Америкави Гьажи Мурсал”), Дарданелан (“Бабуца-Тапуца”), Мевланан (“Ашукь Саид”) ва маса ролар тамашачийри хушвилелди кьабулна. Абуру чи гьис­се­рал чан гъизва, сегьнеда кьиле физвай гьерекатриз чун уьмуьр­да жезвай гьакъикъатдин вакъиайриз хьиз килигзава.

— Артиствилин пеше регьятди яни, четинди? — суал гана за жуван рикI алай артистдиз.

— Зи фикирдалди, гьар са пешедихъ вичиз хас регьятвилерни­ ава, четинвилерни, — лугьузва И. Рамазанова. — Артиствални гьакI я. Къилихралди жуваз тешпигь тушир инсандин — игитдин хамуна гьахьун, ам хьиз рахун, къекъуьн ва жувахъ тамашачиярни инанмишарун регьят кар яни мегер? Ваъ, гьелбетда, — жаваб гана ада.

Яргъал йисарин дурумлу зегьметдай И. Р. Рамазановаз гзаф кьадар грамотаярни дипломар, 1990-йисан 23-апрелдиз Дагъус­тандин лайихлу артист лагьай тIвар, 1995-йисан 19-июлдиз РД-дин Гьукуматдин премия, 2000-йисан 24-июндиз Шарвилидин суварин диплом ва пулдин премия, гьа и йисан 19-июлдиз “Да­гъус­тан Республикадин халкьдин артист” лагьай тIвар гана.

75 йисан юбилей мубарак авуналди, рикI алай артист Ибрамхалил Рамазановахъ искусстводин рекье мадни еке агалкьу­нар хьана кIанзава чаз.

Хазран Кьасумов