Алай йисан 19-июндиз Дагъустан Республикадин Кьил Сергей Меликова кар алай месэлайриз талукь совещание кьиле тухвана. КIватI хьанвайбур Дагъустандин са бязи муниципалитетра хар галаз къвайи марфари гайи зиянрин нетижаяр арадай акъудуниз, регионда агьалияр газдалди таъминарунин жигьетдай кардик квай программа кьилиз акъудуниз ва инвестицияр желб авунин кIвалах вилик тухуниз талукь месэлайриз килигна. Совещанидал гьакIни Дагъустандин делегация Запорожьедин областдиз фена хтунин нетижаярни кьуна.
ТIебиатдин бедбахтвили гайи зиянрин гьакъиндай региондин МЧС-дин кьил Нариман Къазимегьамедова малумат гана. Республикадин муниципалитетар электроэнергиядалди таъминарунин месэладал кьилди акъвазна. РД-дин Гьукуматдин Председателдин сад лагьай заместитель Манвел Мажонца хабар гайивал, гьавадин къулайсуз шартIарикди электроэнергия хкудай муниципалитетра герек тир серенжемар кьабулзава. Чкайрал электролинияр туькIуьр хъийидай тадаракар тухванва.
«Марфар, хар себеб яз 90 хуьруьн 38 агъзур агьали экв авачиз амукьна. Алай вахтунда 7-8 хуьруьн агьалияр (2 агъзур кас) электроэнергиядикай магьрум яз ама. Марфар, хар къвайи тегьердиз килигайла, электроэнергиядикай хкатай хуьрер са акьван гзаф туш. Пландик кутунвай вири кIвалахарни къайдадик кваз тамамарзава ва «Россети» карханадин коллективди кIвалахзава», — лагьана М.Мажонца.
РикIел хкун лазим я, алатай гьафтеда Дагъустандин дагълух ва дагъдин ценерив гвай районра хар галаз марфар къвана. Са бязи муниципалитетра яшайишдин кIвалериз, дараматриз, рекьериз зиянар гана. ТIебиатдин бедбахтвилик акатай хуьрер Буйнакск, Гуниб ва Леваша районра авай.
Региондин муниципалитетра газдин цIийи линияр тухунин программа уьмуьрдиз кечирмишзавай гьалдикай совещанидал «Газпром межрегионгаз Махачкала» ООО-дин генеральный директор Ризван Мурадова малумат гана. 16-июндалди газдин линияр тухунин гьакъиндай 5368 касди арза вугана. Яшайишдин кIвалер газдин умуми линиядик кутун патал 4644 икьрар кутIуннава. КIвалер алай участокдин сергьятрив кьван газдин линияр тухуниз талукь 2673 икьрар тамамарнава. Гьа гьисабдай яз, 1081 кIвал тамамдиз газдалди таъминарнава.
Яшайишдин кIвалер газдин линиядик кутуна кIанзавайбурун кьадар, гьелбетда, гзаф я. Гьавиляй умуми план-графикдик дегишвилер кухтада ва республикадин агьалияр газдалди таъминарунин кIвалах давамарда.
Идахъ галаз сад хьиз, Ризван Мурадова къейд авурвал, газдин линияр тухванвай хуьрера алай йисан 1-мартдилай программадик аялрин бахчаяр, школаяр, поликлиникаяр, больницаяр, ФАП-ар, амбулаторияр кутунва.
Къенин юкъуз умуми газдин линиядик кутун патал гьазурнавай сиягьра здравоохраненидин — 7, образованидин 36 идара ава. Образованидин 6 идара лагьайтIа, цIи газдик кутадайвал я.
Гуьгъуьнлай Дагъустанда инвестицияр желб авунин кIвалах вилик тухуникай республикадин карчивилин ва инвестицийрин рекьяй агентстводин руководитель Гьуьсейн Гьуьсейнова ва РД-дин промышленностдинни алишверишдин министр Низам Халилова малумат гана.
Къенин юкъуз республикадин инвестицийрин «чантада» 380 миллиард манатдин къимет авай 48 проект ава. И проектар уьмуьрдиз кечирмишайла 19 агъзур кас кIвалахдалди таъминардай мумкинвал жеда. Гьелелиг 1,5 агъзур кас кIвалахдалди таъминарнава.
Республикадин промышленностдин хиле 16 миллиард манатдин къимет авай 15 проект уьмуьрдиз кечирмишзава. Къалурнавай пулунин кьадардикай 4,3 миллиард манат ишлемишнава ва пландик кутунвай 2690 касдин чкадал, 768 кас патал кIвалахдай чкаярни тешкилнава.
Низам Халилован гафарай якъин хьайивал, Каспийскдин шуьшедин чIунарин заводди, Капитал Инвест-Промди ва Трубопластди, «Каспийск» ва «ДагОгни» ТОСЭР-дин резидентар яз, налогрин преференцияр ва кьезилвилер къачузва.
Мярекатдал коммунальный ва транспортдин инфраструктурадалди таъминарнавай индустриядин паркарни тешкилуникай ихтилат фена. Республикада ихьтин паркар 7 ава. Пуд государстводинбур ва кьудни хсусибур я.
Региондин индустриядин паркарин майданрал 38 резидентдиз чка ганва, кIвалахдин 1346 чка яратмишнава.
Хийир Эмиров
