Шагьисмаил Гьажимирзоеван — 70 йис
Чи газетдин 100 йисан юбилей адан алай аямдин лап гъейратлу, гьунарлу зегьметчийрикай (журналистрикай) сад тир Шагьисмаил Мирземетович Гьажимирзоеван 70 йисан юбилейдални ацалтнава. Лишанлу вакъиа тушни им!
Вичин яшдин са пай и касди хайи халкьдин руьгьдин къулаз бахшнава! Ам газетдин редакциядиз атай вахт чи рикIел хъсандиз алама: чун республикадин амай вири газетрилай вилик исятдани газет гьазурзавай ва чапдай акъудзавай дараматдиз экъечIнавай. ЦIийи чкада, эцигунардайбурун тахсир яз, хейлин рехнеяр амай кьван. ЦIийиз кIвалахал кьабулнавай касдиз — Шагьисмаил Мирземетовичаз, иниз къведалди, чи меркездин “Дагэлектромаш” заводда, эцигунардай бязи хилера устIарвал авунвайди яз, атайвалди а нукьсанар — “тавунвай” крар акуна. Вичин кайвани, аялрин диде, гьамни чIехи устIар Халум вахни галаз, чи ирид лагьай мертеба вирибуру дамахдай гьалдиз гъанай!
ИкI башламишай кIвалахди чи юлдаш гьам журналиствилин, гьам гьакъикъи зегьметчидин, гьам гьуьрметрин дережайрайни аквадайвал хкажна. Редакциядиз ам таржумачивиле кьабулнай. И кар вири девирра лап герекди, гьа са чIавуз са артух виле таквадайдини я. ГьикI хьи, таржумачидин тIвар гзаф вахтара кIелзавайбуруз аквазвач. Газетда анжах художественный эсерар (гьикаяяр, шиирар, романар…) таржума авурбурун тIварар кьазва. Ш.М.Гьажимирзоева газетдиз къвезвай политикадинни государстводин чIехи документар, маса информацияр таржума ийизвай. И кар патални гьам урус, гьамни лезги чIалар лап фасагьатдиз чир хьун чарасуз я.
Чирна касди а вири сирер! Адан столдал гилани датIана герек къвезвай вири словарар, справочникар, бюллетенар, цIийи газетар алаз аквада. И сирер ада вичелай гуьгъуьниз редакциядиз атай вирибурузни, студентриз-практикантризни, цIийиз арадал гъизвай газетрин къуллугъчийризни мердвилелди чирзава. Гьавиляй адал тIварни акьалтнава: чи Шагьни, чи Панагьни — Шагь — Исмаил!
За адан вири юбилейриз тебрикдин чIалар кхьена. Бязи цIарар гилани тикраруниз лайихлубур я:
Хтулри уьтквем
ЦIуруриз бириш,
Агакьрай, чи дуст,
Вун яшарив виш!
Кетин кьилиз хьиз,
ЯгъайтIан къирав,
Зайиф тахьурай
Ви рикIин ялав…
Маса чкадал лагьанва:
Шагьни я вун, Панагьни,
КIукI гъидайла крарал.
Аквадач са гунагьни
Ви илгьамдин гурарал!
Бине сагъ яз, ви аршдин
А кьил мадни вине хьуй.
Тешпигь я ам ви яшдиз, —
Мурадриз генг дуьне гуй!
Бахт цуз — вахчу берекат
Сагъвилинни чагъвилин!
Хьурай ви гьар мярекат
Архавилин — рагъвилин!
За и гафара чи дустунин руьгьдин асул лишанар гьихьтинбур ятIа, рангаралди, гьиссерин метафорайралди лагьанва.
Бахцугърин хуьр — чи дустунин (юбилярдин) хайи муг — Кьурагь районда, Кетин дагъдин этегдик ккIанва. Ам КIирийрин хуьруьн администрациядик акатзава. А шартIара чIехи хьайи аялдиз вичин яшда акун тавур жуьре рехъни, кьисметни, хуьрни амач жеди. Аялзамаз хайи диде кьилелай алатна, Шагьисмаил чIехи бубайрихъ галаз гагь Кьасумхуьрел, гагь СтIалдал, гагь Самурда, гагь Ярагъдал, масанра яшамиш хьана. КIелни гьанрин мектебра, интернатра авуна.
КIвачи чил кьурла, мектеб акьалтIарна, Ватандин ЧIехи дяведин ветерандин — инвалиддин хци Советрин Армиядин жергейра, гьуьлерин пияда кьушунда (морская пехота) къуллугъна.
Анай хтана, ДГУ-дин филологиядин факультетда кIелна. Урус чIаланни литературадин муаллим яз, вич ракъурай дагълух хуьрера кIвалахна. Эхирни, Махачкъалада кIвалер эцигдай комбинатда зегьмет чIугваз эгечIна.
Амма руьгьда маса нев, гьевес авай кас адан дустари газетдин редакциядиз чIугуна. Са бязибур и кардал тажубни хьана: “ГьикI, ахьтин мумкинвилер, чIехи мажиб авай чкадай экъечIна, газетдиз?..”
Ахьтинбуруз Шагьисмаилан уьмуьрдин юлдашди (гьайиф, факъир вичин хизандивай, рикI алай итимдивай залан азарди фад къакъудна) кутугай жаваб ганай: “Заз зи итим хайи халкьдин газетдин редакцияда ава лагьай са тIвар бесрай!”
Ихьтинди тир чи Халум вах! Рагьметрай вичиз.
Шагьисмаил газетдин редакцияда, чаз чидай делилралди, Бахцугърин хуьряй сад лагьайди яз, “Дагъустан Республикадин культурадин лайихлу работник” лагьай чIехи гьуьрметдин тIварцIиз, маса шабагьризни лайихлу хьана. Ам РФ-дин журналистрин Союздин член я.
Шагьисмаил Мирземетович алай вахтунда чин тийидай лезги чIехи хуьр бажагьат ама. ГьикI хьи, “Лезги газетдилай” къецяй ада Ахцегь райондин “ЦIийи дуьнья”, Докъузпарадин “Эренлардин сес”, Кьурагь райондин “Дагъдин булах”, ЦIийи Къурушрин хуьруьн “Къурушрин сес” газетрин саки вири къуллугъчийриз газет туькIуьр хьунин, дизайндин, материалар гьазурунин ва маса рекьерайни куьмекар гана, гилани а кар, лазимвал хьайивалди, давамарзава.
Шагьисмаилаз, рекье — хуьле гзаф хьайи кас яз, хейлин хванахваяр, танишар ава. Уьмуьрдин уькIуь-цуру алаз хьиз акурвиляй гьахьтин виле акьадай, рикIел аламукьдай мезелийрин, къаравилийрин, къейдерин авторни я ам. ТIимил кхьида, амма еридин затIар вилик гъида касди…
* * *
И йикъара ада вичин коллектив ва чIехи хизан, ярар-дустар галаз агакьнавай 70 йисан юбилей къейдзава. Чнани адаз рикIин сидкьидай и вакъиа мубаракзава:
Яшамишрай Бахцугъар,
Ихьтин хциз нек гайи!
Кетин дагъдин ястухар
Аршдихъ фидай рехъ хьайи!
Шив явашмир илгьамдин,
Цаварихъди лув гурай!
Мерд камарин галгамри
Цуьквер храй сув гурай!
Ухшар хьана Гуьргендиз,
Бахтар пайрай мескенриз —
Берекатрин бар гъурай
Дагъларизни дуьзенриз!..
Мерд Али
