РикIелай тефидай тарс

1982-йис тир. За меркездин сад лагьай нумрадин аялар хадай кIвале (роддомда) кьилин духтурви­ле кIвалахзавай. Кьвед лагьай йиса кIвач эцигна­вай. Зун къведалди ина са шумуд йисуз са чIехи начальникдин папа агъа­валнай. Роддомда дишегьлийринни бицIекрин сагъвал хуьдай кардал ам бажагьат алахънай.

Эвелни-эвел кIвалахзавай пешекаррин зегьметдин низам дуьз геле хтуна, абур вердиш хьанвай тегьердивай къакъудна кIанзавай.

Азарлу инсандиз духтурдин куьмек, юкъуз хьиз, йифизни герек жедайди садазни сир туш. Гьавиляй больницайра йифен вахтундани дежурный духтурри кIвалахзавайди я. Амма йифиз абур пара вахтара гуьзчивилик кутазвачир. Жергедин дух­турри и кIвалах чпин маж­бур­нама язни гьисабзавачир.

А кар администрациядин хиве тун­вай, йифен вахтундани, садазни малумар тавуна, обходар авун герек тир.

Жуван хиве авай буржи та­мама­риз, зунни йифен обходар ийиз эгечI­­на. Акурди рикI тIар­дай шикил хьана. КIвалах­дин чкайрал дежурныяр жагъун тавур дуьшуьшрин кьа­дарди зун къарсурнай. КIвалах маса­кIа тешкилна кIанзавай. Низам мягькемардай серенжемрив эгечI­на…

А вахтара цлан газет лугьудай са затI авайди тир. Чи кол­лек­тивдини мукь­вал-мукьвал адан чинра чпин мажбурнамайрикай, маса крарикайни кхьизвай. ЦIийи йисан суварин вилик чи юлдашри газетдин са ажа­йиб нумра акъудна. Ана, кIва­чел кур­кур алай мясерар алаз, ус­тадви­лелди чIугунвай зи шикилни авай­.  Манадин гъавурда зун гьасятда акьуна. Къайда-низам чIур­за­вайбуруз кьилин духтурдиз Аяз-Бубади цIийи йисан пишкеш яз куркур алай масерар гана кIан­завай. Йифиз, хабарсуз обходдиз къведайла, куркурди зенг яна­, чпиз виликамаз чир хьун патал…

А йисара тIвар-ван авай шаирар, алимар, артистар, суварар тебрикиз, коллективриз илифдай адетни авайди тир.

Чи роддомдиз шаир Фазу Алиева илифна. Къейд ийин, гуьруьш ри­кIел аламукьдай ма­ракь­луди хьанай. Чи духтурри адаз чпи акъуднавай цлан газетдин цIийи нумрани къалурнай.

Мугьман, шикилдин вилик акъвазна, са шумуд декьикьада­ адаз ди­­къетдалди килигна. Ах­па авторри­вай хабар кьуна:

— Квез кьилин духтурди куркур алай кIвачин къапар вучиз алукIна кIанзава?

Жавабди ам гьейранарна.

— ЧIехида, йифиз атана, ахтармишдайла, куркурди виликамаз хабар гудайвал…

Камалэгьли шаирдиз боль­ницада­ йифен вахтунда дежурствойра ксуз­вайбур, чпин постарал тежез­вай­бур авайди малум хьана. Ада, зун ара­­да тун­­ тавуна, а шикил майдандиз акъу­дай­буруз рикIелай тефидай тарс ганай. Халкьдин махуна кациз кар кьаз кIан хьайи кьиферин межлисдикай суьгьбетна. Кацин туь­туьна куркур га­лай чIул тва­дай­ди­ кьиферикай садни­ жагъун тавурдини лагьа­на. Аяз-Буба­ди кур­кур алай мясерар багъиш авур­­тIани, абур чIе­хи­дан кIва­чел алукIдай викIегь кас и духтуррин арадай бажагьат жа­гъи­да­. Инал ада, чина жавабдарвилин лишан туна, вичин насигьат­ га­на: “Ихь­тин уюнар-къундармаяр ийи­­далди, гьар сада ви­чин мажбурнамаяр намуслудаказ тама­ма­райтIа, хъсан аквазва заз. Куь кьилни вине же­­да, азарлуйривни лазим куьмек вахтунда агакьда. Абур квелай рази язни амукьда. Чилел ин­санвилелди яша­миш хьун виридалайни четин къуллугъ я. Гьиллейралди кIва­ла­ху­ни­ са­дални абур гъайи­ди туш. Хъсан бал­­кIанди къамчи, хъсан духтурди туьнбуьгь къа­занмишдач. Духтур азарлудан винел, шараграл кард хьиз, элкъуьн ла­зим я… Заз куьне а кур­кур лугьудайди намусдалди эвез­най­тIа кIандай”, — хълагьна, гьамиша хьиз, вичин чина милайим хъвер туна, ам кис хьана­.

“Гила чна пластинка дегишарда”, — лагьана, и “тарсунилай” гуьгъуьниз ада чи духтурриз хуралай гзаф къешенгдиз вичин шиирар кIелнай. И карда ам тешпигь авачир хьтин устад тир. Гурлу капаралди духтурри адаз чпин гьуьрмет ва кIанивал ба­гъишнай…

Фазу Алиева хъфидайла кIвачел куркур алай кьилин духтурдин шикил цлал аламачир. Ша­ирди гайи “тарсунал” амал ийидайди ва адакай хийир хкуддайди вирида къалурнай.

Азедин Эсетов,
РД-дин халкьдин духтур