РикI ва руьгь

Кроватдал кьуьнт янавай арада зи кьилиз ихьтин фикир атана: инсандихъ  багьа кьве затI ава. Абурун багьавал квелди я лагьайтIа, вичиз а патал алайбур кIан ва я такIан хьунухь къалурун я. Ихьтин уьлчмеярни чи чIала тIимил туш.

Эвела чун рахан рикIикай. Чаз ам аквазвач­тIа­ни, алай чка ва ада, галат тавуна, йиф-югъ акъ­ваз­ тавуна кIвалахзавайди гьиссзава. РикI шадни жеда, адаз такIанни. “РикI хана”, “рикIик хкIуна” — ихь­тин мисалар кIамай кьван гъиз жеда.

Къачун чна са хизан, иллаки диде. Адахъ са шу­муд аял ава, амма вири са гъиляй ва я са виляй­ кьазватIани, абурукай садал гзаф рикI жеда. Гзаф вахтара — гъвечIидал. Им тIебии кар я, вучиз ла­гьай­тIа, а аялди я вичин гъвечIивилелди, я гуьрчег­вилелди, я кар алакьуналди, я акьуллувилелди­ ма­садбур ашукьарзава. РикI алай аял, рикI алай кас, рикI алай яр… Са шумуд аваз хьайитIа, абуру­кай рикI алай пабни хьун мумкин я. РикI гзафбурал жедай адет туш, рикI теквилин числодиз талукь я.

Руьгьдиз мукьвабур жеда, абурун кьадардин атIа кьилни авач. Руьгьди вичин къужахда, садалай алатайла, кIамай кьванбур кьада.

Руьгьдихъ галаз алакъалу гафар: руьгьлу хьун, руьгьдай аватун, руьгь фин, руьгьдай вегьин…

Руьгьдиз кIани, такIан ава лугьуз жедач. Жеда хуш тирбур ва я хуш туширбур. Гьевес хкаж хьун ва руьгьламиш хьун синонимар я.

Эй Сулейман, акъваз тIарам!

Куьз чIугвазва пIапIрус — гьарам?

Руьгь авай мегъуьн вагьрам!

Кхьенва ам гьинал гьарам?!

СтIал Сулеймнананни Кьасум Султанан гафарин гьуьжетрай къачунва.

Камаллу келимаяр тIимил авач.

Аллагьди чан алай гьар са затIуниз вичиз хас руьгь бахшнава.

Амалар руьгь фейиданбур я, амма вичиз писди ийизвач.

Бахтуни инсан руьгьламишда.

Вири руьгьлу ийидай крар еке алимрилай ийиз алакьда.

Гзаф руьгьламиш хьайи инсандивай вич кьаз жедач.

Гъурбатда руьгьдиз мукьвабур жагъуриз алахъда.

Гьавалу хьунни руьгьлу хьунин са къайда я.

Далудихъ куьмек галайла, жувни руьгьлу жеда.

Ерли руьгь авачир дилидини жедач.

Зегьметди хъсан нетижаяр гудайла, руьгьлу жеда.

Инсандихъ руьгьни кIанда, кьилив кIвалахиз тадай рикIни.

Ийир-тийир квахьайла, инсан руьгьдайни аватда.

Инсан кьейила, руьгь цаварал хъфидалда.

Йисар артух хьунивай руьгьдизни мягькем жеда.

Кардив рикI гваз ва руьгь кваз эгечIна кIанда.

Кас хьунал кар алач, касдихъ руьгьни кIанда.

Къал авай чка акурла, жуван руьгьни фида.

Кьадардиз кIанибурулай руьгьдиз мукьвабур гзаф жеда.

КIанивал сад я, руьгьдиз хушвал — масад.

КIанивилин вилик руьгьдивай акъвазиз жедач.

Ламрахъ рикI аватIани, руьгьдиз зайиф гьайван я.

Намус квайда амай инсанарни руьгьламишда­.

Пата-къерехда хьана лагьана, руьгьдай аватна кIандач.

Руьгьлувал сад я, хура викIегь рикI хьун — ма­сад.

Сабурлу хьунни руьгьдилай аслу я.

Тахсиркарвили вуж хьайитIани руьгьдай вегьеда.

ТIарвили — руьгьдилай рикIиз тади гуда.

Уьмуьрдин шадвал ва пашманвал руьгьдилай аслу я.

Фил чIехи гьайван ятIани, цекврехъай кичIе руьгь я.

Хатурлувили шадвилин руьгь кутада.

Цав кьейибурун руьгьерин макан я лугьуда.

ЦIа кана, амма руьгьдай ават тавур ксарни ава.

Чан авачир чкада руьгьни жедач.

ЧIуру рикI авай инсандин руьгьни чIуруди я.

Шадвал квай инсан руьгьлуди жеда.

Сажидин, шаир