КIвенкIвечи багъманчи
РД-дин хуьруьн майишатдин ва недай суьрсетдин министерстводи хабар гузвайвал, Кьиблепатан Дагъустанда пIинийрин бегьер кIватIунин кIвалах худда кьиле физва. Чилел зегьмет чIугвазвайбурун гафаралди, алай йисуз пIинийрин бегьер вижевайди хьанва.
Къейдна кIанда хьи, Дагъустандин пIинийрихъ авай игьтияж неинки республикадин базарра, гьакI къецепатан регионрани екеди я.
Дербент райондин Агълабрин хуьряй тир фермер Мирземегьамед Магьсубова 10 гектар чилел багъ гьеле 2006-йисуз кутунай. Гила фарашдаказ экъечIнавай тарари булвилелди бегьер гъизва ва идалди майишатдин иесидин рикI шадарзава. Ада къейд авурвал, пIинийрин бязи тарарилай гьатта 100 килограммдив агакьна емишар кIватIзава.
ПIинийрин бегьер, къейдзавайвал, Махачкъаладилай гъейри, Воронеждай, Москвадай, Рязандай тир муьштерийри еке кьадарра аваз маса къачузва. Вири делилар фикирда кьурла малум жезвайвал, багъманчивилин и майишат Дербент районда кIвенкIвечибурукай сад я.
Мирземегьамед Магьсудова вичин багъ мадни гегьеншарун пландик кутунва, и кар патал ада хсуси питомникда чIехи авунвай къелемар ишлемишдайвал я.
Гьелелиг майишатда кIвалах ргазва, санлай къачурла, алай йисуз фермерди вичин багъларай 15 тонндилай артух пIинийрин бегьер вахчун фикирда кьунва.
Арадал гъиз алакьна
Республикадин Къумтуркъала райондин майишатра фад битмиш жедай картуфрин бегьер кIватIунин кIвалахар кьиле физва, хабар гузва РД-дин хуьруьн майишатдин ва недай суьрсетдин министерстводи. Фермерри хиве кьазвайвал, картуфрин ихьтин бегьер абурулай алай аямдин цIийибурукай тир — элкъвена яд гудай системадин куьмекдалди арадал гъиз алакьна.
60 гектардилай чIехи майдандай гьар са гектардай юкьван гьисабдалди 230 центнер бегьер вахчун — им хуьруьн майишатдин зегьметчийрин гьакъисагъ зегьметдин лайихлу нетижа я.
Учкентдин майишатра республикада сифтебурукай яз алай аямдин цIийибурукай тир элкъвена яд гудай WesternIRRIGATION SYSTEMS система кардик кутунва. Ада 8 сятдин вахтунда 64 гектар чил дигидай мумкинвал гузва. Ихьтин тадаракар къецепатан уьлквейра фадлай ишлемишзава.
Министерстводай къейдзавайвал, республикадин 75% никIер дигиз тежедай шартIарин чкайра ава. Винидихъ лагьанвай жуьредин дигидай системаяр ишлемишиз башламишуни хуьруьн майишатдин нетижалувал хейлин виниз хкаждай мумкинвал гуда.
Алафар гьазурзава
Дагъустандин 42 райондин майишатар алафар гьазурунив эгечIнава. Санлай къачурла, республикадин хуьруьн майишатдин зегьметчийри къенин йикъалди 280 агъзур тонн векъи алафар гьазурнава, абурукай 278 агъзур тонн векьер ва 8 агъзур тонн сенаж я. Алатай йисан гьа и вахтунда 326 агъзур тонн векъи алафар гьазурнавайди тир, хабар гузва РД-дин хуьруьн майишатдин ва недай суьрсетдин министерстводи.
РикIел хкин, йисан мекьи вахт алукьдалди республикадин вири жуьре майишатри векьер, сенаж, силос гьазурна куьтягьун чарасуз я. Гатфарихъ хьайи гьавадин шартIари, мукьвал-мукьвал къвайи марфари векь фарашдиз акьалтунал гъана.
16-июндин делилралди, республикада гатфарин магьсулар 222 агъзур гектардилай артух майданра цанва, им пландик кутунвай майданрин тамам, яни 100 процентдин кьадар я. Гатфарин магьсулар цунин карда виниз тир агалкьунар Къизляр, Хасавюрт, Бабаюрт, Тарумовский, Леваша ва Ногъай районрихъ хьанва.
Гегьенш майданар кьунва
Дагъустанда 100 агъзур гектардилай чIехи майданар техилар тергдай лув гудай чIехи цицIери кьунва. Республикадин са шумуд районда гьатта кьетIен шартIарин къайда малумарнава. Нефс пехъи гьашаратрихъ галаз женгина вири къуватар желбнава, хабар гузва РД-дин хуьруьн майишатдин ва недай суьрсетдин мнистерстводай.
Зиянкар гьашаратрихъ галаз женг чIугун патал, кьиле Дагъустандин хуьруьн майишатдин ва недай суьрсетдин министр аваз, штаб тешкилнава.
Сифтегьан делилралди, цицIерихъ галаз женг чIугун патал 35 миллион манатдилай артух пулдин такьатар лазим я. Бюджетдай анжах 5 миллион манат чара авунва. И кар себеб яз, хуьруьн майишатдин суьрсет гьасилзавайбуруз цицIер тергдай дарманар чпи къачун меслятнава. Штабдин патай лазим тир техникадалди ва авиациядалди куьмек гуда.
20-июндин делилралди, 38130 гектарда чилериз цицIериз акси химикатар янава, гьа жергедай яз 20950 гектардиз авиациядин куьмекдалди.
ЦицIерихъ галаз женг чIугун четин хьунин себеб ам я хьи, абуру барамаяр кьетIендаказ хуьзвай чилерин, заповедникрин мулкара кутазва. Гатфарихъ, абурай шарагар акъатиз башламишзавай вахтунда, и чилериз зегьерламишдай шейэр ядай ихтияр авач. Гьаниз килигна, цицIер анжах хуьруьн майишатдин тайинвал авай чилериз атайла терг ийиз жезва, и кар себеб яз, гьа са чилиз са шумуд сеферда химикатар ягъун герек къвезва.
Экономикадин отдел
