Казим Мегьамедшерифович Казимован — 85 йис

Чи къелемдин юлдаш, бажарагълу пуб­лицист, писатель, драматург, къени хи­зан­дин кьил, хуш къилихрин инсан  Казим Мегьамедшерифович  Казимован  и йикъара 85 йис тамам жезва. Идакай саки 65 йис ада милли чIалан хазинадиз бахшна. 35 йисуз хайи “Лезги газетдин” къулав — культурадин отделдин редакторвиле­ зегьмет чIугуна. Адавай ирс, тежриба, къи­­лихдин бязи хъсан ерияр къачурбурни­ тIимил туш. ЛагьайтIа жеда: алай вахтундани газетдин редакцияда зегьмет чIугваз­вайбур, девирдин гьахълу гаф, герек тир важиблу информация фад ва еридивди кIелзавай­бурув агакьариз алахъна­вайбур — вири адан ученикар, адавай вердишвилер къачурбур я.

И цIарарин автордиз Казим Мегьамедшерифович гьеле алатай асирдин 60-йисарилай, ада Ахцегь райондин Ялахърин хуьре — вичин хайи мука хуьруьн Советдин исполкомдин председателвиле кIва­лахдайла, чир хьана. Чна санал, за Мигра­гъай физ, Ахцегь райондин “ЦIийи дуьнья” газетдин редакцияда тешкилнавай — лите­ратурадин “Самурдин сес” кружокда иштиракзавай. К.Казимов а чIавуз Хуьруьгай­ тир зурба кеменчи устад Эмирбегов Эмирбегаз бахшнавай манидин чIаларал­ди машгьур хьанвай:

Къе чи хуьре мехъер ава,

Ша, Эмирбег, ша!

Къе чи кIвале мелер ава,

Ша, Эмирбег, ша!

За акI фикирзава хьи, и мелеринни мехъеррин башчийрикай (тамадайрикай) сад гьа чи журналист Казимов Казим тир.

Ада вич халкьдин ихьтин амадаг, зурба крар бажармишдай хва тирди “Лезги газетдин” редакциядиз атайдалай кьулухъ (иниз ам чи жегьил йисарин дуст, гуьгъуьнлай чи кьилин редакторни хьайи Касбуба Лукьманович Азизханова чIугуна) иллаки артух успатна. Адан къелемдикай хкатай кьван очеркрини, репортажрини, къейдерини, эссейрини, гьикаяйрини, повестрини, “Имамали-бег” хьтин романдини, “Дидедин намус” драмадини, шииррини, бахшандрини, шаржарини субутзава.

К.Казимовакай чи газетда гзаф сеферра  жуьреба-жуьре авторри (К.Азизха­но­ва, Къ.Акимова, Х.Шайдабеговади, Ж.Гьа­сановади, М.Жалилова ва масабу­ру)­ суьгьбетна. За гьавиляй и сеферда акь­ван яргъи кхьинарзавач. Анжах жув ва кIел­завайбур патални важиблу яз аквазвай бязи затIар тикрарзава.

Юбилярдин 80 йис хьайила, за кхьенай:

Гьуьрметлу дуст, вун чаз гайи

Ялахъар сагърай!

Гьакьван къени, гьакьван багъри

Яйлахар сагърай!

Заргарди хьиз чIалар атIуз,

Къелем хуьх гъиле!

Гьам хъуьтIериз, гьамни гатуз

Рагъ хьуй ви кьилел…

1999-йисуз, чи газетдин 80 йисан юбилейдин вилик К.Казимоваз ихьтин тебрик бахшнай:

Меденият хуьн патал

Худ гузвайди я къелемдиз.

КIвалах вилик фин патал,

Гьекь акъудда перемдиз… 

И гафарик фашалвал квач. Адан къелемди, гьакъикъатдани, заргардин сун­туни­ хьиз кIвалахзавай. Перемдизни да­тIана гьекь акъудзавай, яни зегьмет гзаф чIуг­вазвай.

Яргъал йисара дарвилерани къулайсузвилера дурум гайидалай кьулухъ, кьисметдай хьиз, ам яшамиш жез хьайи магьле хъсан пул квай “халуйри” маса къачу­на­, анин агьалияр цIийи кIвалериз (къулай­ чкайриз) акъудуникди К.Казимован чIе­хи хизандизни са югъ акуна: цIийи ге­гьенш­лухриз (аваданлухриз) экъечIна. И карни чна икI тебрикнай:

Мубаракрай кIвалер, стха!

Галаз вири эллер, стха!

Фараш хьурай ваз кIанивал

Ви дувулар, хилер, стха!

Кайванини сарбаз хьана,

Мани, макьам, аваз хьана,

Эмирбегни галаз хьана,

Гур хьурай чи кьуьлер, стха!…

И крар гьа чи рикIиз кIанивал кьиле фе­на. Амма кьисметди, пака вуч жедатIа, ви­ликамаз лугьудач. Казим бубадивай ви­лерин экв къакъудна, маса уьзуьрарни артухарна. Амма… За и гаф мад сеферда­ тикрарзава, Казим Мегьамедшерифович руьгьдай аватнавач! Адан зигьинди, акьул­-камалди, къелемди, гьамиша хьиз, уьтквемдиз кIвалахзава! Мукьвал-мукьвал чав вичин руьгьдин сирер авай чарар-шиирарни бахшбендер, риваятар, ри­кIел хкунар агакьарзава. Абуруз чнани газетда гьамиша чка гузва.

Идан гьакъиндай 2014-йисуз “Мавел”  чапханада акъатнавай “Ялахъ — яйлахрин меркез” ктабди, адалай гуьгъуьнизни “Мегьамедшериф муаллимдин дафтаррай” рубрикадик кваз газетда чапзавай куьруь, амма дерин манадин кьисайри шагьидвалзава.

Вичин хуьруьз бахшнавай манида ихьтин цIарар гьалтзава:

Яйлахри акъуддайла цуьк,

Пак гьиссерив ацIуда рикI.

За ви  тариф тавурай гьикI,

Зи сиве тур мез, Ялахъар?..

Писатель К.Казимова тариф тавур хуьр неинки Ахцегь, Рутул, Докъузпара де­рейра, гьакI Агъулани, Куьредани, Къубадани амайди хьиз туш. Адан кIвачи ачух тавур рехъ Кьиблепатан Дагъустанда бажагьат ама. Гьакьван рикI алай дустарни Казимахъ гьар са хуьре хьанва!

Ингье кIварчагъви (Сулейман-Стальский район) Даниял Мегьамедова К.Казимоваз бахшна кхьенва:

Эдебиятдин нурди къуват гана ваз,

Илгьамдин сагьибри такьат гана ваз,

Вун хьтин хцел ийизвай дамах,

Адан рикI, жигер я вун хайи Ялахъ.

(2005-йис)

Ихьтин келимаяр К.Казимован тIвар­цIихъ Хъуьлуьдай С.А.Абдурашидова, Кьу­рагьай Ш.Исаева, Цналдилай А.Рамазанова, Дербентдай Н.Къарибова, Мегьарамдхуьряй Ш.Къурбанова, Самурдай М.Шихсефиева, Каспийскдай И.Гьуьсейнова ва масабуру кхьейди рикIел хкун кутугнава. Касди вичини винидихъ тIвар кьун­вай ктабда саки вишелай виниз дустаринни руьгьдиз мукьва ксарин тIварар кьунва, абуруз бахшбендер кхьенва. Им бес чи юбиляр датIана вичин халкьдин къайгъуйра, адан юкьва хьунин шагьидвал тушни!

Хайи чIалан паквал  хуьз вун алахъна,

Чалкечирар гьамиша на къвалахъна.

Мезни къелем ваз уьмуьрдин кар хьана,

Вун дуьз рекье авайдан на чIалахъна.

(Профессор Ражидин Гьайдаровакай)

* * *

Милли эдебият тартибдик кутаз,

Кечирмишна вири уьмуьр эркин яз.

Им несилри таж эцигдай кIвалах я,

На баркалла гъизва тIварцIел секин яз.

(Профессор  Гьажи  Гашаровакай)

* * *

Зи илгьамдиз къилав гайи зарбачи,

Гьар камуниз са тав гайи зарбачи,

Вун къаршидал хьунухь, гьелбет, са бахт я,

Милли руьгьдин лукьман хьайи зарбачи.­

(Профессор  Къурбан  Акимовакай)

* * *

Гзафбуру, стха лугьуз, зи чинал

Гъидай хьи вун, стхадилай вине яз.

КIвалах ийиз хьайи йисар чи санал

Гьисаб жеда стхавилин бине яз.

(Редактор, шаир ва публицист Касбуба  Азизхановакай)

Инал гъанвай саки вири келимаяр, зи кьатIунрай, сифте автордиз вичиз — Казим Мегьамедшерифовичаз талукьариз жедай. Куьз лагьайтIа, ам вич инал лагьанвай хьтин вири ерийрин сагьиб я.

К.Казимова зи салазни вичин “къванер” вегьенва:

ЧIехи шаир, тамадани межлисрин,

Тесниф ийиз, чапни ийиз худдава.

Гафаралди суд атIузвай иблисрин,

Куьтягь тежер веревирдер муддава…

Куьруьбур ятIани, и цIарара зи журналиствилин кIвалахдиз чIехи юлдашди кутугай къимет ганва. Истемишни ийизвайдал шак алач.  Журналистдин гаф гьар са дуьшуьшда сафди, михьиди, хциди, нукьсанрал тагъ илисдайди хьун герек я. Гьа чIавуз хъсанвилихъ ялзавай къуватрин сан артух жедайдал шак алач.

Ингье им тарс я К.М.Казимова къелемдив кIвалахзавай вири юлдашриз гузвай. Метлеб садрани агъузариз тежер…

________________________

Чна чи чIехи юлдашдиз ва адан хизанриз 85  йисан юбилей рикIин сидкьидай тебрикзава:

ЧIехи юлдаш, чIехи инсан хатурлу,

Яшамиш хьухь, хизан галаз абурлу.

Илгьамди ваз хуьрай умуд хуш, нурлу,

Рехъ давамриз камалдивди сабурлу.

Четин ятIан, вуч лугьуда кьисметдиз?

Несилри ваз гуда, шаксуз, къимет дуьз…

“Лезги газетдин” редакциядин коллектив.

________________________________

P.S.  К.Казимован яргъал йисарин зегь­мет адаз гьеле жегьил йисара “За доблестный труд” медаль, журналиствилин агал­кьунрай “РД-дин культурадин лайихлу работник” лагьай Гьуьрметдин тIвар, Гь.Гьажибегован ва М.Гьажиеван тIварар­ихъ галай премияр, маса шабагьар гунал­ди къейднава. Виридалайни чIе­хи шабагь адаз инсанрин ­патай авай гьуьр­мет ва хатур я. ЧIехи стха, чIе­хи хва, чIе­­хи амадаг — ингье, санлай къа­чурла, адал алай яржар. РФ-дин журналистрин Союздин член, ветеранрин ветеран…

Яшамиш хьухь мадни адлуз, Казим буба!

Ви кар, ви ирс пара я чаз лазим, буба!..

Мердали  Жалилов