(Эвел — 39-40-нумрайра)

Мегер жегьилар кIанивилин цIелхем галукь тавуна амукьдани?! КIанивал — шадвал, бахт, гьевес хьиз, мусибатдин, къияматдин дердерин кикIа твазвай гьиссни я эхир. Ашкъидин гьиссерал гуьз­чивал авун, абуруз жуван патайни ри­кIин сидкьидай жаваб гун, сад-садаз вафалу хьун гьамиша регьят акъваззавайди туш. КIанивал — им анжах са ашкъи туш. КIанибуру чпин хушвал, ашкъи­лувал яргъалди хуьниз къуллугъзавай мадни шартIар ава. Сада-садаз гьуьрмет, ихтибар авун, сад-садан гъавурда акьун, четин чIавара сад-садан далу­дихъ­ дагъ хьиз акъвазун, куьлуь-шуьлуьяр тупIукай куьрсар тавуна, бахтлу, шадлу, берекатлу, къадимлу хизан арадал гъун. Гьайиф хьи, жегьилрилай гьамиша  уьмуьрдин, яшайишдин, кIаниви­лин вири шартIарин истемишунриз жаваб гуз алакьзавач. Сифтегьан ашкъи мусибатдиз, рикIин тIарвилериз элкъведай чкадал къвезва. Авторри чпин рикIе арадал къвезвай шад ва я перишан гьаларикай лугьунни ийизва:

 

Цифер-мичIер сад-садавай къакъатна­,

Рагъ атана, сувар хьиз, зи уьмуьрдиз­.

Лув гуз, лифер яваш-яваш агатна,

Муьгьуьббатди хабар гана рикIиз зи:

— Чи бахт я, бахт, рикIерни чи сад авур!

Зун вун авай дуьньяда лап шад авур!

(“Бахт я, бахт”, Г. Пашаева)

 

Зи уьмуьрдиз вун хабарсуз атана,

На лугьуди, жив атайвал гатфариз.

Сабурдивди шириндиз зав рахана,

Суьгьуьрдик кваз яб гана ви гафариз­.

(Л. Агьмедова)

 

Гьарай галаз физва уьмуьр,

Вун галачиз, чан зи тават.

Мад кьисметар пай хъувуртIа,

Хкведач жал чал са нубат?

(Э. Саруханов)

 

Заз муьгьуьббат цIун либас хьиз

аквазва,

Вафалувал хвей бендедиз чим гудай.

Зи илгьамдин сим манидал рахазва,

Дамаррайни иви физва чил кудай.

(“Муьгьуьббат” Ж. Омарова)

Ашкъидин цIай беденда куькIуьн тавур дишегьлидин рикIяй бажагьат ихьтин цIарар акъатда:

 

Дарих жемир, жемир захъ вил,

Гатфар туна, зул гъайи заз.

РикIе тадач, жедач вахъ вил,

Къайи кIвални, фул гъайи заз.

(“Дарих жемир”)

 

Гьикьван хьурай залан

къванер-туьгьметар,

Заз нубатсуз ви айгьамар герек туш.

РикI цIразва, эхиз тежез хифетар,

Зи уьмуьр фад цIрадай

са цIверекI туш.

 

Амукьда вун, дар яз кIвале, хуьрени,

Кьарай квахьна, мад ченедал гъил алаз.

Дар жеда ваз гегьенш чуьл, дагъ-дерени,

Гагь синерал, гагь бинедал вил алаз.

 

Са кас амач зи сефилвал кьатIудай,

Зи вилера муьгьуьббатдин нур амач.

Вун акурла, вав рахана, лугьудай,

Кьве гъилелди гатадай къе хур амач…

(“Дар яз кIвале”, М. Алискерова)

КIанидан патай вафасузвал акунвай дишегьлидин дерт гьикьван заланди, уьмуьр къияматдиз элкъвенвайди ятIа ачухдиз кьатIуз жезва. Гьа ихьтин гьалдиз атанвай игитдикай З. Девришевадини кхьизва:

 

Вун зал дуьшуьш хьайи бере,

ЦIай аватай гатун югъ тир.

Зи бахтунин хана шуьше —

Кьисмат хьана накъварин вир.

 

Чир хьанайтIа хъсан жедай,

Вуч себеб яз кар кьуна заз?

Вун уьзягъ яз гьикI къекъведа,

Гуьрчег дуьнья дар хьайла заз?

Жегьилрикай сад тир Хавер Шафиевадизни и жигьетдай вичин дерт-гъам акунвай хьтинди я. “Вучда вакай яр хьана за?” шиирда ада кхьизва:

 

РикIе чарад аваз къекъвез,

Вучда вакай яр хьана за?

Са вун лугьуз, рикI вахъ къекъвез,

Къведач кьилиз са кар маса.

 

Хару гатай са цуьк хьиз зун,

Кьил агъузна пашман жеда.

Цавараллай, я Сад Аллагь,

Лагь, заз дердер гьикьван жеда?

КIаниди кьисмет тахьай гьакъикъатдин иеси хьайи шаир В.Батманова и тема “Ви ме­хъерик” шиирда масакIа ачухарзава.

“Тухудайла, кIаниди, вун, мехъерикай хкудмир зун”, лугьузва ва агъади­хъай­ аламатдин шикил чIугвазва:

 

Чун кьвед санал акур чIавуз,

Кьуьл ийиз кам къачур чIавуз,

Гьейран хьана мугьманар чал,

Шумудалай алахьда звал:

 

“Ибур кьведни кьадайбур тир,

Сифте ширин рахайбур тир”.

Агь, килигда пашмандиз чаз.

И кар залан жедачни ваз?

 

Вилин накъвар тежез илив,

Вун хъфида чамран кьилив.

Мад вуч ийин, сагъ хьурай вун,

Жуван чамраз рагъ хьурай вун.

Ингье чахъ макъаладин кьилиз акъуд­навай суалдиз инанмишвилелди “эхь” жаваб гудай делилар ава. Лезги шииратдин булахар кьурадайбур туш, гьикI лагьайтIа, абурун бинеда са чIа­вуз­ни куьтягь тежер илгьамдин, чIалан вирер, гьуьлер ава. Чешне къачудай чешмеяр, чIалан, шииратдин устадар, арифдарар, чи классикар ава. Алай ма­къамда абурун (макъаладин сифте кьиле тIварар кьунва) жанлу ва ялавлу рехъ юкьван яшарилай алатнавай (Максим Алимов, Руслан Къафланов, Къадимбег Ильясов, Гуьлжагьан Мисриханова, Гюзеля Гьасанова, Гъулан-Герек Ибрагьимова, Фазил Асланов, Зубера Гьамзатова, Бажиханум Исаева, Вакъиф Муьшкуьрви, Шагьмардан Агъакишиев…) шаирри давамарзава. Абурун гуьгъуьна яваш-яваш эдебиятдин дагъдин кукIуш­рал хкаж жезвай Сейфудин Шагьпазов, Билал Адилов, Муса Агьмедов, Мегьамед Ибрагьимов, Фазер Жаферов, Сулейман Сулейманов, Камалдин Ильясов, Халидин Эльдаров, Владик Батманов ава. Чеб алай чка­ди­кай викIегьдиз малумарзавай жаванри, жегьилрини (и ма­къалада тIварар кьунвайбурулай гъейри Марсел Испикви, Вадим Адилов, Зарина Мустафаева, Назила Магьмудова, Саира Сефибе­го­ва, Лале Садирова, Тачир Аташев, Са­би­на Абдуллаева, Эсмира Бейбутова, Элнара Ризванова, Сархан Ярагьмедов, Раджи Гуьламиров…) са рахунни алач, милли ши­ират вилик тухуник, адан булахар артухаруник чпин пай ­кутада.

Нариман Ибрагьимов