Халкьдин камал

Са тайин девирда арифдарри лагьай, кхьей гафар, абурухъ хъсан метлеб авайвиляй гележегдин са шумуд несилди рахунрани, кхьинрани ишлемишда, абурун куьмекдалди насигьатар гуда.

Исятда дуьньядин вири халкьарин векилри алатай девиррин камалэгьлийри лагьай келимаяр эзберзава. Гьатта камаллу гафар авай махсус энциклопедиярни чапдай акъудзава. Акьуллу келимаяр, насигьа­тар миллетриз чара жезвайди туш, гьавиляй бажарагълу ва камаллу ксарин эсерра, макъалайра гьатзавай камаллу гафар, цитатаяр вири халкьари ишлемишзава, дуьньядин гзаф чIалариз таржума ийизва. Гаф зурба къуват авай затI я эхир.

Малум тирвал, мисаларни гьакIан буш чкадал арадал къвезвайди туш, амма абурухъ чпин тайин авторар­ авач. Халкьдин мецин и гуьрчег эсерар гзаф куьруь­ жедатIани, мана-метлебдал гьалтайла, абурун дегь­невал алцумдай терез-алат бажагьат жагъида.

“Халкьдин камал” рубрика давамаруналди, инал чаз са шумуд мисалдикай, абур ишлемишдай дуь­шуьш­­рикай ихтилатиз кIанзава.

 Кьама як авачиз, кьили дамахарда. И мисал алава­ баянар хгунин герек авачирбурукай я лагьайтIани же­да. Гьатта асул фикир къаб алай гафаралди ла­гьан­ватIани, бязи мисалрин гъавурда аяларни, гьакI сифте сеферда ван жезвай чIехибурни акьада. Инал гъанвай мисал кар алакь тийидай, амма зурба ихтилатардайбу­руз, фурсухъанриз, аквазвай гьакъикъат чуьнуьхунал рикI алайбуруз талукь я.

Гишин вечрез ахварай цуькI аквада. Гьарда вичик куь къалабулух кутазватIа, куьн къайгъу чIугвазва­тIа, гьа­дакай фикирда. И мисалдиз гегьеншдизни баянар гуз жеда. Инсанди, гьялна кIани вичин хсуси месэлаяр­ пайда хьайила, абур гьялуникай фикирда, гьа месэлай­ри, абур гьялна акьалтIардалди, адан кьил “регъведа”­. Инсандин вилик са еке тапшуругъ ва я им­тигьан­ акъвазнавай макъамдани, адан фикир-хиял гьабурукай тирвиляй и мисал рикIел хкида.

ЦIай авай чкадай гумни акъатда. И мисал гзафни­-гзаф са квекай ва я никай ятIани ванер-сесер, хабар-тер чкIайла, ишлемишда. Гьа са вахтунда гьар са кар­дихъ, затIунихъ, хабардихъ вичин себеб ава. Са гьихьтин ятIа ванер чкIайла, инсанри, са тIимил чIа­­лахъ хьу­налди, “ава жеди, хьана жеди” лугьуда. Яни “кузватIа”, анай “гум” акъатунни тажуб кар туш. Ха­та хьайи кар (ва я чка) такуна амукьдач лугьудай ма­­нани хкатзава. Инал рикIел хкиз кIанзава, бажарагълу писатель М.Гьажиева вичин “Им къван, имни терез”­ романда эпиграф хьиз “Хабар цIай я, гум галачиз  же­дай туш” кхьенай.

Куругъли Ферзалиев