Дагъустанда педагогвилин пешекарар ДГУ-ди, ДГПУ-ди, халкьдин майишатдин институтди ва хейлин колледжри (виликан педучилищейри) гьазурзава. Кар ана ава хьи, республикадин хейлин школайри, иллаки хуьрера авайбуру, пешекар муаллимрин кьитвал гьиссзава.
РД-дин Гьукуматдин Председателдин заместитель Екатерина Толстиковади малумарайвал, республикадин школайриз 500-в агакьна муаллимар бес жезвач. Иллаки — ингилис чIалан муаллимар. Маса предметрикай рахайтIани, гьакI я.
Вучиз икI я лагьайтIа, Дагъустандин муаллимриз, Россиядин вири регионрив гекъигайла, гъвечIи мажибар гузва. Эгер юкьван гьисабдалди Дагъларин уьлкведин муаллимри вацра 20201 манат мажиб къачузватIа, къуншидал алай Ставрополдин муаллимрив 28593 манат агакьзава. Мадни лагьайтIа, федеральный бюджетдай мажибдал эхлязавай алава пулар гун акъвазарайла, мажибдин кьадар мадни тIимил хьана.
Са рахунни алач, ихьтин гьакъикъатдин иесияр жезвай жегьил пешекарар хуьрериз кIвалахиз физвач. Муаллимдиз гузвай 12-15 агъзурдал яшамиш хьун, хизан хуьн четин месэла я. Белки, и нукьсан, “земский муаллим” программа кардик акатайла, арадай акъатин.
Хуьрера духтуррин патахъайни кьитвал гьиссзавай. Гьатта районрин центрайрин больницайра терапевтар, хирургар, урологар, педиатрар бес жезвачир. 2012-йисалай чи республикадани “земский духтур” программа кардик кутуна ва адан бинедаллаз хуьрериз медицинадин 400 пешекар фена. Программадин макьсад хуьрерин больницаяр вини дережадин чирвал, алакьунар авай духтурралди таъминарун я. Хуьрериз физвай пешекарриз 1 миллион манат гузва эхир. Абуру фейи чкада вад йисуз кIвалахун чарасуз я. Пешекарар кIвалералдини таъминарзава, уьлкведин медицинадин вузра, клиникайра алава пеше къачудай мумкинвални яратмишзава. Ихьтин шартIар тешкилуни хуьрериз хъфиз кIанзавайбурун кьадар артухарзава. Им, гьелбетда, хъсан кар я.
Республикадин промышленностдин карханайрини са бязи пешекаррин кьитвал гьиссзава. РД-дин промышленностдин ва энергетикадин министерстводин пресс-къуллугъди хабар гузвайвал, алай вахтунда карханайриз жуьреба-жуьре кеспийрин 1000 касдив агакьна игьтияж ава. Абурал алава яз 500-в агакьна инженерарни герекзава. Карханайрин руководителар и пешекарар кIвалахал кьабулиз гьазур я, амма… Саки кардик квай вири карханайриз машинар, приборар, автоматикадин тадаракар акъуддай технологийрин инженерар, конструкторар, программаяр арадал гъидай устадар, токарар, слесарар, фрезеровщикар, операторар, наладчикар, электромонтерар, электрогазосварщикар бес жезвач.
Виликдай республикадин шегьерра, гьатта са бязи райцентрайрани, чIехи карханайрани рабочий пешеяр гьазурдай техникумар, профтехучилищеяр кардик квайди тир. Гила абурукай вуч аматIа лугьузни жедач. Гьавиляй хъсан токарар, фрезеровщикар, наладчикар гьинай атурай?
Хийир Эмиров
