Зун пара ашукь  я чи  Самур­ дередал, такабурлу дагъларал­, чи машгьур тIвара­рал. Гьамиша­ багьа я заз руьгьдиз мукьва меде­ни инсанрихъ­ галаз жезвай гуьруьшар. Абурукай сад чи дереда Аллагькъулиев Сергей Сефи­бе­гович я. Алай аямдин композитор. Ам Докъузпара райондин Текийрин хуьре­ диде­диз хьана. Ана сифтегьан классар­ куьтягьна,­ ахпа кIелунар Ахцегьрин 1-нум­ра­дин  мектебда давамарна, гьа са вахтунда  райондин  музыкадин мек­тебни акьалтIарна. ГъвечIи чIа­ва­лай музыкадал рикI алай гадади Дербентдин музыкадин  училищеда халкьдин алат­рин отделенида кIелна. Гуьгъуьнлай Сергея­­ Махачкъалада институтда экономи­ка­дин факультетни акьалтIарна. Зун Сер­геяхъ галаз гьеле ада Докъузпара райондин культурадин отделдин начальниквиле кIвалахдайла таниш хьанай. Милайим­диз рахун­, адан фикирар, кьатIунар акурла, заз чир хьанай адахъ медениятдин рекьяй еке бажарагь авайди. А береда ам музыка теснифунал машгъул тир. Клубдин сегьнеда ада вичин са аваз музыкантрив тамамариз тунай. Заз гьава пара хуш хьанай. Ахпа за адав са манидин чIалар тунай. А аваздин  сесер зи япара геждалди амукьнай…           

Дагъустандин халкьдин шаир Арбен Къардашан юбилей­дин­ межлисда Бажиханум Исае­­ва­­ди зи чIалариз, музыка­ С.Ал­лагькъулиеванди  яз, «Вил галама»­­­ мани ягъайла, залда авай цуьквер гвай дишегьлияр вири  сегьнедиз хкаж  хьана, цуькверин­ кIунчIарив Бажихануман чин кIев­най. Ахпа са вацра кьван зи япара а мани чпиз ракъура лугьуз тIа­лабзавай зи танишрин ван гьатнай. Адалай инихь 27 йис алатнава­.

Са цIуд йис кьван идалай вилик заз Сергей Дербент шегьерда акуна. Гьасятда зи рикIел мани хтана. Инал за адавай зи чIа­лариз кхьей  манидихъ вил гала, ам гьинай жагъурда  лагьана жузурла, Сергей заз вичиз хас тушир  къайи жуьреда килигна, «манияр  вучар я? Зун анрик кумач», — лагьана жаваб гана. Зун адан гъавурда акьуна. Вахтуни, бязи крари адан руьгьдин  кьисмет масакIа дегишнавай…

Зи чIалариз машгьур композиторри — Нариман Мамедова, Эльдар Мансурова (Азербайжан), Зейнал Гьажиева, Мегьамед Гьуьсейнова, Халил Халилова  ва масабуру музыка теснифнава. Вилик-кьилик квай артистри абур гьамиша лугьузва. Са сеферда манийрикай рахайла, Салбина Тагъиевадиз зи сивяй захъ са вахтара мани авайди, амма гила анжах адан чIалар амаз, музыка амачирди, ам лагьай касни гьина аватIа чидач лагьай гафар акъат­на. Салбинади заз вичи а мани­ жа­гъурун хиве кьуна. Музыка теснифай Сергеян телефондин нумра къачуна, ам манидин аваздин гуьгъуьниз лув гана фе­­на. А манидал цIийи кьилелай чан хкана, цIийи йисан вилик суварин межлисра Салбинади еке ашкъидивди тамамарна. Бязи межлисра пуд сеферда эзбериз тазвай адав а мани.

Заз инал лугьуз кIанза­ва­ хьи, 20 йисан вахтунда культурадивай­ яргъа хьайи Сергей Аллагькъулиева алай вахтунда, еке илгьам­ аваз, цIийи авазар теснифзава­, са шумуд мани Таира Мус­пагьоводи ва Салбина Тагъиевади лугьузва­. Са вахтара ада га­дарай нотаzр авай дафтарар адан кайваниди синтI алай чкада саламат яз хвенвай. Алатай­ зулун юкьвара ам цIийиз уях хьа­на, авазар­ хвейи дафтарриз­ вичин вилерай цIийи  жуьреда кили­гиз башламишна. Адан вилик­ Мер­дали­ Жа­лилован, Арбен Къарда­шан, Зульфи­къар Къафланован­, Шихнесир Къафланован, Но­ябрь Бей­­­бутован, Эмирбег Чепи­ви­дин ва маса шаиррин ктабар ква. Абу­рай­­ вичин рикIиз бегенмиш хьайи цIа­рариз авазар, яд хьиз, ава­дар­зава.­ Вичи лагьайвал, ам  музыкадикай айру хьайи вахтарин­ гьайиф къвезватIани, ри­кIи  къе адавай  истемишзавай кар ам я хьи, Аллагьди муьгьлет ганва, а вахтара  кхьей музыкаяр арадал акъудна, авазар хайи халкьдив агакьарун патал.

РикIел хквезва Сергеян суьгь­бетар..­. Са сеферда Сергей вичин­ дуст Рамиз­ галаз вичиз тарс гайи муаллим, шаир­ Шихнесир Къафланован патав фена­, ада­вай мани­дин чIалар тIалабна. Абур атуникди шаирдиз хвеши хьана.­ Ада Сергеявай гьазур манидин аваз лугьун­ тIалабна. Манидин аваз ягъайла,­ къудгъунна къарагъ­на, шаир­ ай­ван­­дикай­ кIва­лиз гьахь­на. Ахпа­ гъиле чарар­ аваз хтана, «Ма ваз чIалар!» – лагьана, суьгьбетар давамарна. И береда шаир­дин кайваниди айвандик сачунал вергерин афарар чразвай. Композитордин­ виле­рик­ гила­ни кума а югъ… Ахпа афарар­ авай си­ни шаирдин кайваниди, ми­лайим­ ­­хъвер кваз, мугьман­рин­­ вилик эцигна­­. Гьа икI, Сергеян­ сифте авазни ­Ш.Къаф­­ланован кIва­ляй башламиш хьанай­. Ахпа Эмирбег Чепивидин «Гьинва­ ви­лер?»­ чIалариз музыка теснифна­. А.Къар­да­шан «Диде» шиирдин чIа­лариз аваз, Мердали Жалилован «Сулейман» ва «Бекер духтур» манияр арадал гъана. Абур Таира Мус­пагьовади тамамарзава­.

ЦIийи йис зун паталдини цIийи­ди хьана: зи чIаларизни Сергея­ пуд мани арадал гъана. Къе-пака абур майдандиз акъатда. Бязи­ шаирриз чпин гьатта рикI алай чIа­ларни хуралай чидач. Зун мягьтел хьайи кар ам я хьи, Сергеяз  вичи авазар кхьенвай шииррин  чIалар вири хуралай чида, абур гьар са гафуниз кьадай сес кутаз кIелда. Заз инал мадни лугьуз кIанзава хьи, Дагъустандин лайихлу артист Сергей Сефибегович чи лезги театрда авайтIа, низ чидай ада сегьнеда гьикьван гуьрчег къаматар арадал­ гъидайтIа?! ГъвечIи чIавалай гуьзел тIе­биатдал ашукь, гьар са сесиниз яб гудай ва а сесер аннамишдай касдин руьгь девлетлу жеда, гьавиляй ахьтин инсанди­ яратмишзавай авазарни рикIиз хушбур жеда. Бубайрин мисалда лугьузвайвал, куьгьне булахриз яд хкведа. Ингье саки 50 йисуз гьакъисагъви­лелди гьукуматдин кIвалахар авур С.Аллагькъулиев къе лайихлу пен­сиядиз экъечIнава…

1978-йисуз Тула шегьердиз фе­­на­, ви­чиз чIагъан къачуна хтай вахтар чи ватан­эгьлидин рикIелай алатзавач. А чIа­гъан­дин мецерик кумукьай яратмишунар гила пайда ийизва. Ам гила цIийикIа тамашиз башламишнава вичин яратмишунриз. Зун рикIивай и кардал шад я. Накь зун лезги ютуб каналдай къалурзавай, Сулейман Кери­моваз бахшнавай видеоманидиз тамашна. Сад лагьайди, фикир желб авур кар ам я хьи, хайи ерийрин, Сулейманан шикилар галай-га­лайвал, кагьрабаяр хьиз, са цIир­гъина тунвай монтаж заз бегенмиш ва  гьасятда аниз сейрдиз физ кIан хьана. Ахпа композитор Сергей Аллагькъулиева шаир Мердали Жалилован чIалариз теснифнавай ри­кIиз чими аваз, Таира Муспагьова­ди акI тамамарна хьи, гуя чи пудан­ руьгьни сад хьана, и гуьзел ролик­ туьретмишна чав, тамашачийрив, агакьарнава­. Эхь, чахъ чи гуьзел лезги Ватан, мерд ри­кIер, гъил ачух жумарт Сулейман хьтин рухваяр ава.

2002-йисуз С.Аллагькъулиеван гъиле шаир Шихнесир Къафланован ктаб гьатна. Ам адаз, еке пишкеш яз, шаир Зулфикъара вичин патай ганай. «Зи бубадин чIалариз хейлин ажайиб манияр теснифна­вай зи дуст ва стха Сергеяз. 20.01.2002-йис» гафар кхьенвай адал. Анай Сергеяз «Эй рикI!» шиир акуна. Ада и манидиз аваз кхьена. Жегьил композитордин уьмуьрдин гуьгьуьл ханвай четин вахтунда шаирдин чIалари адаз сабур ва чIехи таъсир авурди, а мани къени вичин хура амайди лагьа­най заз чи ватан­эгьлиди вичин рикIел хкунрин суьгьбетда. А чIавуз ам ада кхьей эхиримжи мани тир. Авазрин яратмишунрин уьмуьр акъ­ваз хьана къад йисалай алатна. Гила С.Аллагькъулиеваз цIийи кьилелай илгьам хтанва, руьгьдик зарб акатнава. Ада яратмишунрал­ кIвалахдайла, мукьвал вахтара ша­­­ирдин а чIаларал чан хкана ва манидаррини а мани чIехи гьевесдивди лугьудайди заз виликамаз чизва.

Эхирдайни лугьуз кIанзава хьи, С.Ал­лагькъулиевахъ илгьам ба­гъиш­­­дай­ гуьзел тIебиат, хизан­, гъавурда акьадай  кай­­вани, ве­ледар, хтулар, рикI алай багъ­рияр, лезги халкь ава. Къуй бажа­рагълу касдин илгьам мадни гуж­лу, адан михьи руьгьдин надир авазар Чилин гьар са пипIе эзбериз  хьурай!…

Бикеханум  Алибегова