Пешедал рикI ала

Алай йисан мартдин вацран сифте кьилерай зун Махачкъала шегьердин 40-нумрадин юкьван мектебдиз мугьман хьана. Cебебни ам тир хьи, 8-классда кIелзавай хтул Багратан низам кIарарай акъатнавай. Са тIимил кьван кьакьанвални заланвал хьайила,  Баг­ратаз вичикай итим хьанвай хьиз хьана ва вичин терсебавилер къалуриз башламишна. ММА-дин спортзалдизни физвай ам, дуьз лагьайтIа, са кьадар гужлуни хьанва. КIашар хьтин дустарни ава.

Багратахъ ва адан классдин регьбердихъ галаз за суьгьбетар авуна. Аллагьди гайитIа, ам вичин камаллувилин рекьел хкведа. РикI шад жедай кIвалахни хьана и юкъуз — зун и мектебдин лезги чIалан ва литературадин муаллим Лаура Агъабалаевна Мирзекеримовадихъ галаз таниш хьана. Адан гафарай  чир хьайивал,  лезги чIалай Баграт виридалайни хъсан ученик я. «Ада диктантар гьич са гъалатIни квачиз кхьизвайди я», — лагьана муаллимди. Малум хьайивал, 40-нумрадин мектебда кIелзавай 1300 аялдикай 113 лезгияр я.

Зун 40-нумрадин мектебда лезги чIалан дестедин классда ацукьна. Лаура Агъабалаевнадихъ галаз суьгьбет давамарна. Адет тирвал,  ада вичин танишвилер гана. Лаура СтIал Сулейманан райондин Вини СтIалрин хуьре Гьажихановрин хизанда 1991-йисан мартдиз дидедиз хьана. 2008-йисуз и хуьруьн юкьван мектеб лап хъсан къиметралди акьалтIарна, ДГУ-дин экономикадин факультетдик экечIна. Са шумуд йисуз вичин пешедай кIвалахна. ГъвечIи чIа­валай муаллимвилин пешедихъ ялзавай руш ДГПУ-дин филологиядин факультетдик экечI хъувуна.

2022-йисалай Махачкъала шегьердин 40-нумрадин юьван мектебда лезги чIалан ва литерату­радин муаллимвиле зегьмет чIуг­вазва.

– Лаура Агъабалаевна, алай вахтунда гзаф муаллимар, къазанжияр тIимил я, аялрин иеси­вал жезмач лугьуз ва маса себебар аваз, муаллимвиляй экъечI­зава. Экономиствилин пе­ше гадарна, вун  муаллимвилин кIва­лах­дал гьикI хьана элячIна? — хабар кьуна за.

— Муаллимвилин пеше заз гъвечIи чIавалай бегенмиш тир. Амма, мектеб акьалтIарайла,  бу­­бади заз экономиствилин пеше хкягъун меслятна. Завай бубадиз ваъ лугьуз хьанач. Им уьмуьрда зи гъалатI хьана. За буба жуван макьсаддихъ инанмишарун лазим тир. Шукур Аллагьдиз, за а гъалатI туькIуьр хъувуна. Гила зун жуван рикI алай пешедин ­иеси я.

– Мектебда кIвалахдин шартIар гьихьтинбур я?

— Аламатдин кIвалах ам хьана хьи,  и школада лезги чIалан сятер аваз, тарсар тухудай кьилдин класс-кабинет авачир. Гила ам чна арадал гъанва, класс герек къвезвай вири шейэралдини  таъминарнава.

– Лезги чIалан тарсар куьне гьи классра тухузва, сятер авани?

— Тарсар 1-9- клас­­сра ту­хуз­ва,­ гьар са классда 2 сят ава. Ина авай лезги чIалан муаллим тек са зун я. Аялар вири 113 ава.

– Квез кIва­лахзавай вахтунда гьихьтин агалкьунар хьанва ?

— Зи аялри шегьердин ва гьакIни республикадин дережадин вири мярекатра иштиракзава, гьар жуьредин шабагьарни къазанмишзава. Лезги чIал чирзавай аялар и мектебда амайбурулай бегьем вилик ква. Мектебдин администрацияди пара разивалзава. Им неинки зи, гьакIни залай вилик ина кIвалахай муаллимдин агалкьунар я.

Жувакай рахайтIа, зун гьамиша жуван чирвилер, пешекарвал хкажиз алахъзава. Алай йисуз за Вирироссиядин конкурсда иштиракна, гъалибвал къазанмишна. Ма­хачкъаладин «Виридалайни хъсан муаллим» конкурсда за 17 касдин арада 4-чка кьуна. Къведай йисуз, жуван тежриба хкаж хъувуна, генани вилик фида. Захъ са шумуд  шабагьни ава.

– Куьне тарсар, чирвилер гунилай гъейри, тербиядин суьгьбетар ийизвани?

— Гьелбетда. Ахьтин суьгьбетар галачиз, кьуру  тарсарикай вуч хийир жеда кьван! За аялрихъ галаз гьамиша ватанперсвилин,  лезги я лагьай тIвар чилел вегьин тавунин,  жув гьар са миллетдин арада гьикI тухун лазим ятIа, гьар са месэладай гзаф маса суьгьбетар ийизвайди я. Аялрин диде-бубайрихъ галазни зи алакъаяр ава.

Лаура муаллимдиз коллективда еке гьуьрмет ава. «Лаура Агъа­балаевна чи коллективдин нур я. Хъсан чирвилер авай, аялрихъ галаз назиквилелди рахадай, вири патарихъай чешнелу пешекар я ам», — лагьана 40-нумра­дин мектебдин директордин кIелунрин рекьяй замес­титель Сарматай Абдулмуслимовна Чум­чаловади.

Лаура Агъабалаевнадинни адан уьмуьрдин юлдаш  МЧС-дин­ къуллугъчи Кериман чешнелу, гьуьрметлу хизанда кьве хва тербияламишзава.

Сократ  Мустафин