Дегь заманайрин грекрин философ Сократа лагьанай: “Пешеди инсан хкязавайди туш, инсанди пеше хкязава”. Туьменова Наргидадиз пеше адан диде Сунади хкяна. А йисара дидейрин ва аялрин сагъламвилин къаравулда хьайи духтур Валентина Рагьимовади мубаракна, куьрпе къужахдиз вугайла, дидеди лагьанай: “Зи рушакай духтур Валя хьтин духтур жедайди я. Зи баладикай духтур жеда”. Ахпа, медиквилин пеше Наргидадиз вичизни аял чIавалай кIан хьанай. Ада “духтур Валя халади” савкьат яз гайи нинидиз “рапар ядай”, “дарманар гудай”.
Мегьарамдхуьруьн райондин Билбил-Къазмайрин школа куьтягьна, Наргида Туьменова Махачкъалада авай Дагъустандин медучилищедиз гьахьна. Лап хъсан къиметар аваз ам акьалтIарна, хайи хуьруьз хтана. Алай вахтунда ада Тагьирхуьруьн-Къазмайрин участковый больницада медсестравиле кIвалахиз саки 40 йис жезва.
Редакциядиз вичин кIвалахдилай инсанри разивалзавай чар атанва, абуру куь кIвалах газетда къейд авун тIалабзава лагьайла, Наргидади жаваб гана: “Газетда закай ваъ — за жуван буржи я кьилиз акъудзавайди. Ингье и югъди-йифди, чан эцигна, кIвалахзавай Индира духтурдикай, Гьасан духтурдикай тарифдин гафар кхьена кIанзавайди я. Чахъ авай агалкьунар, кефсузбуру лугьузвай разивилин гафар эвелни-эвел гьабурун лайихлувал я”.
Гаф кватай чкадал лугьун, больницадин кьилин духтур, медицинадин илимрин кандидат Гьасан Рагьимов винидихъ тIвар кьунвай “Валя духтурдин” — Валентина Васильевнадин ва уьмуьрлух и больницада духтурвиле кIвалахай Гьамдулагь Гьасанович Рагьимоврин хва я. Вичин дидедини бубади хьиз, ада чирвилер, вири къуватар азарлуйриз куьмекунин рекье эцигнава. Инал къейд авун кутугнава, вилик девирра акьалтIай четин шартIара аваз хьайи Тагьирхуьруьн-Къазмайрин больницада къе медикриз кIвалахдай, азарлубуруз сагъ хъжедай хъсан шартIар, дегишвилер турбур Гьасан Рагьимов ва адалай виликан кьилин духтур, алай вахтунда Мегьарамдхуьруьн ЦРБ-дин регьбер Гьажибала Беглеров я. Абуру ина, чпин мумкинвилерилай аслу яз, хейлин къулайвилер туна. Амма цIусад хуьруьн агьалийриз (бязи районра яшамиш жезвайбурулай кьве сеферда гзаф) къуллугъзавай больницадин чкадал ина здравоохраненидин вири стандартрихъ, истемишунрихъ галаз кьадай, гилан аямдин больница эцигун чарасуз хьанва.
Са патахъай фикир гайитIа, медсестрадин везифаяр, духтурдин кIвалахдив гекъигайла, са акьван еке кар алайбур хьиз аквадач. Бязибуру лугьунни мумкин я: ада вуч ийизва кьван? Кефсуздаз духтурди кхьей рапар язава, лабораториядин ахтармишунар тухун патал дамардай иви къачузва, дамарра ивидин гьерекат алцумзава, тайинарнавай къайдада дарманар гузва ва медицинадин маса процедураяр тухузва. Четин крар яни?
Регьятбурни туш. Квез ван татана, такуна амукьич жеди: дамардиз раб ягъиз, “капельница” эцигиз тежедайбурни гьалтда. Гьа и чIавуз я куьмек тIалабиз атай кефсуз кас гьелек жезвайди, наразивалзавайди…
— Наргида Нажмудиновна вичин пешедин рекьяй халис устад я, — лугьузва больницадин кьилин духтурдин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Индира Эмиргьамзаевади, — адахъ хъсан чирвилер ава, кIвалахдал рикI ала. Ийизвай кар виниз тир ери аваз кьилиз акъудзава. Коллективда санал кIвалахзавай юлдашрин, азарлуйрин патай адаз еке гьуьрмет ава.
Гиппократан кьин кьунвай лацу халатар алайбур, гьар гьина хьайитIани, инсанрин сагъламвилин къаравулда жеда, гьар мус хьайитIани куьмек гуз гьазур я. Вичин пешедиз вафалу Туьменова Наргидани гьакI я. КIвалахдилай гуьгъуьниз, ял ядай йикъарани куьмек тIалабиз атайбуруз ада садрани ваъ лугьудач. Къекъвез тежезвай азарлудаз, адан кIвализ фена, герек раб яда, дарман гуда, ам диндирмишда. Хуьруьнвийри адаз чухсагъул, баркалла лугьузва, балайриз хийирдин дуьа ийизва.
Наргида Нажмудиновна бахтлу диде, баде я. Уьмуьрдин юлдаш Имрат вахтсуз рагьметдиз фена. Гьикьван четин хьанатIани, Наргидади кьве веледдиз дидевални, бубавални авуна. Бубайрин адетралди абуруз дуьз тербия гана, кIелиз туна. Лап хъсан къиметар аваз педуниверситет куьтягьай хва Аскера Тагьирхуьруьн-Къазмайрин юкьван школада ва руш Гуьллуьди Дербент шегьерда муаллимвиле кIвалахзава. Чпин диде-бубадиз вафалувалзавай абурухъни хизанар хьанва, инсанрин арада гьуьрмет къазанмишзава.
Абдулафис Исмаилов
