РФ-дин просвещенидин министерстводи ва Рособрнадзорди вири регионриз муаллимрал алай “чарарин” бюрократиядин пар кьезилардай документрин сиягь рекье тунва.
Минпросвещенидай хабар гайивал, школа патал чарасуз тир документация асул кьуд документдал сергьятламиш хьун лазим я:
1) умуми образованидин дережайрикай гьар сад патал чирвилер гудай асул программадал,
2) аялрин чирвилер гьисаба кьадай журналдал,
3) продленный йикъан дестедин журналдал,
4) ученикрин хсуси делилриз талукь материалрал.
И сиягьда къалур тавунвай гьахъ-гьисабар кьиле тухун муаллимдин ва я классдин руководителдин мажбурнамайрик акатзавач, хабар гузва идаради. Ихьтин кIвалахар, къейдзавайвал, анжах муаллимдин кхьена ганвай ихтиярдалди ва кIвалахдиз талукь икьрарда абурун мана-метлебдикай, тамамарна кIанзавай вахтунин мензилдикай ва гузвай гьакъидикай делилар къалуруналди тамамардайвал я.
“Им иллаки важиблу документ я ва ада алай аямдин Россиядин мектебдин кьилин месэлайрикай сад гьялиз куьмекда, — месэладиз талукь яз баянар гузва просвещенидин министр Сергей Кравцова. — Ада муаллимдиз аялрихъ галаз яратмишунин кIвалах кьиле тухун, вичин педагогвилин бажарагъ мадни виликди тухун, чирвилер ва тербия гунин къайдаяр лап хъсан дережадив агакьарун патал вахт азад ийидай мумкинвал гуда. Ихьтин камарин куьмекдалди чавай цIийи, къулай, алай аямдин образованидин шартIар тешкилиз жеда”.
И сиягь образованидин ва илимдин хилера гуьзчивал авунин Федеральный къуллугъдихъ галаз санал туькIуьрнава. Къейдзавайвал, им педагогвилин пешедин машгьурвал артухарунин рекье пландик кутунвай са кьадар кIвалахрин тайин пай я.
“Чарарал кьиле тухвана кIанзавай кIвалахдин кьадар тIимиларун — им фадлай игьтияж арадал атанвай серенжем я. Муаллимдин пешедиз талукь тушир чарарин пар терг авуналди, чна муниципальный ва регионрин образованидин месэлаяр идара ийидай органрин, мектебрин директоррин “чпи-чпиз туькIуьрзавай кIвалахар” сергьятламишда. Муаллимдиз аялрихъ галаз кIвалах кьиле тухун патал гзаф вахт жеда”, — гьисабзава Рособрнадзордин руководитель Анзор Музаева.
РикIел хкин, гьахъ-гьисабриз талукь пар — им муаллимрин тIал алай месэлайрикай виридалайни хциди я. РФ-дин просвещенидин министерстводин “кузвай линиядиз” къвезвай арзайрин арадани им виридалайни гзаф гьалтзавайди я. Гьеле тIугъвалдин гьалар алукьдалди кьиле тухвай ахтармишунин делилралди, виридалайни гзаф муаллимри гьа са гьахъ-гьисабар чарарални, электронный къайдадани тикрар авунилай наразивалзавай. Санлай къачурла, тухузвай кIвалахдин гьакъиндай гьахъ-гьисабар авуниз муаллимди гьафтеда, юкьван гьисабдалди, тахминан 5 сят харжзавай. И кардиз саки аялрин кхьенвай кIвалахар ахтармишуниз серфзавай кьван вахт физвай. Хабарар кьурбурун арада 37 процент муаллимри документар гьазуруниз чеб, аялрихъ галаз кьиле тухузвай кIвалахдиз зарар гуналди, хейлин кьадар вахт харж авуниз мажбур тирдакай лугьузвай.
«Лезги газет»
