Дагъустанда 2022-йис образованидинди яз малумарнава. Идан гьакъиндай Дагъустан Республикадин Кьил Сергей Меликова региондин руководителдин къвалав гвай илимдин ва образованидин рекьяй Советдин заседанидал малумарна. Ам 23-ноябрдиз Дагъустандин хуьруьн майишатдин университетда кьиле фена. Талукь тир Указдал къул чIугунва. Идахъ галаз алакъалу яз, РД-дин Кьили талукь къуллугъчийрал тамамардай кIвалахрин план туькIуьрун, тешкиллувилин комитет арадал гъун (адак гьукумдин вири хилерин органрин, илимдин, образованидин, жемиятдин векилар акатда) тапшурмишнава. “Образование ва илим галачиз, кардин гъавурда авай пешекарар авачиз, чавай са жуьрединни стратегияр уьмуьрдиз кечирмишиз ва виликди физ жедач”, — лагьана региондин Кьили.
Советдин заседанидал веревирд авур кьилин темайрик 2030-йисалди РД-да образование вилик тухунин концепция ва республикадин образованидин организацийра тербиядин кIвалах тешкилун квай. 2030-йисалди Дагъустан Республикада образование вилик тухуниз талукь концепциядикай рахадайла, республикадин Кьили къейдна хьи, ам бинедилай РД-дин 2024 ва ахпани 2030-йисаралди яшайишдинни экономикадин рекьяй вилик тухунин стратегиядихъ галаз кьадайвал таъминарна кIанда. Лугьун лазим я хьи, акьалтзавай несилдиз гузвай образование лап виниз тир еридинди ва образованидин идарайрин ракIарар виридаз ачухбур хьана кIанда.
“Чна и крарин менфятлувал хкаждай кIвалах идара ийидай дуьзгуьн механизм арадал гъун лазим я. Президент Владимир Путина малумарайвал, уьлкведин вири школаяр капитальнидаказ ремонтдай программа герек я. Чунни гьа идалай эгечIна кIанда. И кар патал материальный базани тешкилун лазим я. И месэладай Дагъустан са тIимил вилик фенва. ГьикI лагьайтIа, чна эцигунрин капитальный ва адетдин ремонт ийидай образованидин объектриз талукь сад тир концепция арадал гъанва. Капитальнидаказ ремонт авунин кIвалахар чна анжах электросетар, къавар, дакIарар дегишаруналди акьалтIарзавач, аялрин зигьин артухардай “Точки роста” арадал гъидай шартIар яратмишзава”, — лагьана С.Меликова.
Илим вилик тухудай шартIар тешкилуниз талукь яз С.Меликова къейдна хьи, милли макьсадар вилик тухузвай илимдин проектриз сифте нубатда куьмекни гана, рехъни ачухна кIанда. Илимдин ва образованидин хиле алай вахтунда кар алай месэлаяр рекъемрин технологияр ишлемишун я. Абурукай авай менфятлувал чаз пандемияди ачухна. Идакай гьар са макъамда хийирни къачун лазим я. Гьа са вахтунда региондин Кьили Дагъустанда стратегиядин макьсадар уьмуьрдиз кечирмишдай алакьунар авай инсанар майдандиз акъатзавайдакайни лагьана.
Сергей Меликова, образованида ва илимда активвал къалурдайвал, жегьилриз галайвилердай къайдаяр арадал гъуникайни лагьана. И кар фикирда аваз, РД-дин Кьили жегьилар илимдал машгъулардай гьевес хкажун патал грантдин кьадарар махсус указдалди артухарнава. ГьакIни жегьил алимриз тIвар янавай стипендияр гунин гьакъиндай тапшурмишнава.
“Ибурухъ галаз сад хьиз чна 2022-йисан 1-январдилай студентрин ва аспирантрин стипендияр хкажзава. Талукь Указдал къул чIугунва. Республикадин вузра кIелзавай студентрив 1 агъзурдан чкадал 3 агъзур ва аспирантрив 1,5 агъзурдан чкадал 5 агъзур манат стипендия агакьда. Москвада, Санкт-Петербургда кIелзавай Дагъустандин студентрин стипендиярни 5 агъзур манатдал кьван хкажнава”, — хабар гана региондин Кьили.
Сергей Меликов чирвилер ва тербия гунин кIвалахдик аялар чебни кутуникай рахана. РД-дин образованидин ва илимдин министерстводин къвалав 20 кас студентрикай ва школьникрикай ибарат тир совет тешкилнава. Менфятлу, чпин рикI алай крарал машгъул хьун патал аялриз алава шартIар тешкилна кIанда. Виниз тир еридин образование Дагъустан вилик тухудай зурба такьат я. Ам гьикI ишлемишдатIа, гьадалай чи пакадин йикъан нетижаярни аслу жеда, гьакI чи аялрин ва уьлкведин гележегни, — лагьана С.Меликова.
РД-дин образованидин ва илимдин министрдин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Яхья Бучаева 2030-йисалди образование вилик тухунин концепциядихъ галаз танишарна. Министрди малумарайвал, 2022-йисан сентябрдиз республикада алакьунар авай аялар жагъурдай ва абуруз куьмек гудай “Альтаир” (образовательный (“Сириус” центрадин моделдиз ухшар авай) центр кардик кутадайвал я.
Заседанидал Дагъустандин Кьили РАН-дин Дагъустандин ахтармишунардай центрадин илимдин кьилин къуллугъчи Ибрагьимхан Камиловав Дагъустан Республикадин вилик лайихлувилерай “Жуьрэтлу зегьметдай” медаль ва Каспийск шегьердин 2-нумрадин юкьван школадин 11-классда кIелзавай Саид Азизовав (адакай “Сбербанк” ПАО-ди тухвай международный конкурсдин гъалибчи хьана) чухсагъулдин диплом вахкана.
«Лезги газет»
