Зиядхан Къараханован — 90 йис
И йикъара Дербент шегьерда лап нафузлу ва гьакьван гьуьрметлу инсанрикай сад тир Зиядхан Надирович Къараханован 90 йис тамам жезва. Идакай 70 йис ада акьалтзавай несилриз дидед чIалай ва литературадай, гьакIни чIехи урус чIалай ва литературадай дерин чирвилер ва виниз тир ахлакьдин тербия гуниз бахшнава.
Ам Кьурагь райондин Шимихуьре 1933-йисан 15-январдиз дидедиз хьана. Тпигъа юкьван школа, Дербентдин педучилище (гила — педколледж), ДГУ-дин филологиядин факультет акьалтIарна.
1953-йисалай Кьурагь райондин мектебра кIвалахиз гатIунна. Урсунрин сифтегьан, Шимихуьруьн юкьван школайрин директорвална. 1984-йисуз Махачкъаладиз атана, Дагъустандин педагогвилин кадрийрин пешекарвал хкаждай институтда методиствиле ва кьилин пешекарвиле (муаллимвиле) кIвалахна. 2001-йисалай Дербентда яшамиш жезва ва шегьердин образованидин управленида дидед чIаларин рекьяй методиствиле, Дербентдин педколледжда дидед чIалан муаллимвиле кIвалахзава.
Зиядхан Надировичан тежрибадикай гзаф муаллимри, мухбирри, методистри жуьреба-жуьре материалар тIимил кхьенвач. Санал кIватIайтIа, методикадин бегьем са ктаб жеда.
Ингье “Педагогический вестник” журналда (2008-йисан 1-январь) адан гьакъиндай авунвай бязи къейдер:
— Зиядхан муаллимди Кьурагь райондин Шимихуьруьн школада кIвалахдайла анин тIвар, лап хъсанбурукай сад яз, вири Кьиблепатан Дагъустанда машгьур хьана… Школадив республикадин образованидин министерстводи ва профсоюздин обкомди гъиляй-гъилиз къведай Яру пайдах вуганай (1964-1989-йисар)…
1979-йисуз Зиядхан Надирович Къарахановаз ДАССР-дин Верховный Советдин Президиумдин Указдалди “ДАССР-дин школадин лайихлу муаллим” лагьай гьуьрметдин тIвар гана…
Педагогвилин зегьметдин ветерандиз вичин рикI алай пешедивай яргъа хьун чидач, ада датIана вичин тежриба ва чирвилер хкажунал кIвалахзава, жегьил несилриз (муаллимриз, студентриз ва аялриз) дерин чирвилер ва тербия гузва…
З.Н.Къараханов мектебра ва колледжра лап герек тир ва вирибуруз куьмек гузвай хейлин пособийрин, куьмекчи теклифрин, тезисрин, ачух тарсарин автор я. Вичин теклифар ва къейдер ада чи гзаф газетрани журналра чапна…
Методист яз ада чи хейлин мектебра кIвалахзавай лап хъсан муаллимрин тежрибадиз къимет гана, абурун гьакъиндай вичин макъалаяр кхьена, хъсан тежриба вирибуруз чешне жедайвал авуна. И кар ада къенин йикъарани давамарзава…
Зиядхан Надировичан саки вири тарсар ачухбур, жегьилриз гьакъикъи чирвилер ва тербия гузвайбур, вирибуру сад хьиз активвал къалурзавайбур жеда. Сугъул жедай вахт амукьдач… “Муаллимдив аялдин руьгь куькIуьрдай суьгьуьрдин шем-цIелхем хьун лазим я, — лугьуда ада. — Сифте нубатда, дилаварвилелди, ахпа гъилик квай тарсунин тадаракралди, муаллимдин гьерекатралди, алукIунралди, рафтардалди аялриз чешне хьун лазим я…”
Адан зегьмет В.И.Ленинан 100 йисан юбилейдин, “Зегьметдин ветеран” медалар, “Соцсоревнованида гъалибчи” знакралди, ДАССР-дин Верховный Советдин Президиумдин Гьуьрметдин грамота ва маса шабагьар гуналди къейднава.
Зиядхан Надировича 2 хвани 2 руш чIехи авуна, кьудни бубадин рехъ кьунвай муаллимар я. И рекьиз гила хтулрини птулри умудлу камар къачузва… Вири крарай, фенвай рекьерай, алудай кьван тIалрайни хъутIалрай аквазвайвал, ам вичин вири алакьунралди муаллимрин цIийи несилар тербияламишнавай гьакъикъи муаллим я.
90 йис къейдзавай агъсакъал, вичиз вири уьмуьрда хас хьайивал, руьгь хци, рикI михьи, ниятри лув гуз, гележегдихъ умудлу яз, къайгъуйрин яцIа ава. Галатун гьеле рикIелни алач! Им бес тебрикдай кар, чун, жегьилар, патал ватандашвилин чIахи чешне тушни!
Мад хци хьуй, чи муаллим,
Ви руьгьдин лувар!
МуьтIуьгъ хьурай даимдиз
Илимдин цавар!..
З.Къарахановахъ вичин уьмуьрдай авунвай кхьинар, къейдер гзаф ава. Агъадихъ чна абурукай кIелзавайбурузни теклифзава.
Сардар Абил
