Мисалар гьахъ я

Гьамиша лугьузва за жуваз: вуна гьич са затIунизни  фикир гумир, телевизордиз ки­лигмир, анай лугьузвай гафар рикIив кьамир, ван хьайидини, хьанач лагьана, чуькьни таву­на ацукь, жуван бедендиз за­рар гумир. Ваъ, акъвазиз жезвач, гьикI лагьайтIа, рикIе авайди ла­гьай­ла, са затIни арадал атун тавур­тIа­ни, регьят жезва. Са чуькьни та­вуртIа, жув чан алай мейитдиз элкъвезни кичIезва.

22-мартдин пакамахъ “Вести” программадай корреспондентди са дишегьлидивай “Куьне куь усадьбадай хьайи яр-емиш гьиниз ийизва?” — лагьана жузунай.

А кесибди,  ухьт аладарна,  жаваб гузва: “Гьи­низ ийида кьван, жува незва, къуншийриз­, чирхчирриз гузва, амайбур калайра туна кIе­вирза­ва, цик кутазва, компотар, мурабаяр ийизва”.

— Маса вучиз гузвач, муьштерияр авачни?­

— Ава, амма маса гуникай хийирдилай гзаф зиян жезва. Абур базардал тухуз рекьиз­ пул це, маса гу­дай чкадиз 300 манат це, югъди кIва­чел акъваз, югъ куьтягь хьайила вун 150-200 манатдин  иеси жезва. Мад бес, заз ви суалар гумир, атIа базарда къайда тур, ана алвер ийизвайбур вужар ятIа аку.

И арада зи рикIел ихьтин мисал хтана. Малла Нисредина гьар юкъуз базардай 10 кепекдай какаяр маса къачуз, рангарни ягъиз­, 9 кепекдай маса хгудалдай.

“Я Малла, вуна акI вучиз ийизва, ваз аникай вуч хийир жезва?” — лагьана хабар кьурла, ада жаваб га­налдай: “Зун хийирдихъ галайди туш, за кар-кеспи авачиз кIвале ацукьна вучзава, кIанзавайди алвер я, жувни халкьариз виле аквада”.

Яраб, лугьузва за, чи девирда хьиз, жува зегьмет чIугуна  арадал гъайи затIар азаддиз фена базарда маса гана, кIуф хъуьрез хкведай вахтар хкведач жал? Зегьметчийрин иви фитIинзавай “зилиярни”, “ветIер” мус кьери жедатIа, абур тух хьайи югъ аквадатIа? Заз чиз, ваъ. ГьикI лагьайтIа, иштягь фу недай­ арада къвезвайди ялда, а “кесибарни” жедайдавай къаних жезва, манатдикай кепек хкудиз кIан жез­вач, манатдал манат эхцигун лап чIехи агалкьундай гьисабзава. Гьамни алакьун я кьван.

Чи девирда чун Ленин бубадин веси рикIе­ваз чIехини хьана, яшамишни. Ада чаз хъсандиз кIелунин веси туна, гьакIни лагьанай: “Ни кIва­­­лахда — неда буллух, ни кIвалах­дач — ча­вай­ кьулухъ”.

Гила “Ельцин бубадин” веси гзафбурун ри­кIера гьатнава, мягькемдиз чкаярни кьунва. Ада лагьанай: “Низ гьикьван кIанзаватIани, азадвал къачу, нивай гьикI алакьда­тIа, къазан­миша”. Им гзафбурун ри­кIин мурад тир кьван, агакьзава абур чпин рикIин мурадрив. КIан­за­вайди пул я, инсанвал, ягь-намус тахьай­тIани жезва кьван! Мад вуч ийида, девир я ман, муь­тIуьгъ хьуниз вун кIанз­ни-такIанз мажбур жезва. Са капуни ван ийидач кьван. Вири авай рехъ­ уьлчуьдай гьисабиз, яд фидайвал пер яза­ва зани, маса патахъ, кIан хьайитIани, фидай ре­кьер­ агал хьанвайди хьиз ава заз. Хийир­диз хьу­рай ман! Девирдин лишанар я, эхи авуна­ кIанда.

Инсанвилер алатзава рикIелай,

Къенин юкъуз кьилинди пул, девлет я.

Бязибурун нагъв кими туш вилелай,

Бязибуруз сагьиб амач — хевлет я.

Шагьабудин  Шабатов