Дяве… И са гафуна эхиз тежер тIал, гъам ва накъварин селлер ава. Лянет хьайи дяведи агъзурралди жегьил чанар телефна, шумуд велед етим хьана. Дяве — инсандин кьисметда руьгьдин сагъ тежер хер я.
Вахтуни чи элдин хирер сагъарна. Тарихди вири чпин чкайрал хкана. Гила чаз чизва, Ватандин ЧIехи дяведин йисара 27 миллиондилайни гзаф советрин инсанар телеф хьана. Виш агъзурдалай виниз аскерриз чпин тIвар алай гуьмбет ва сур кьисмет хьанач. Ибур заз баде Омарова (Эфендиева) Саиматан ихтилатрай малум делилар я.
Инсаниятдин тарихда и дяве виридалайни инсафсузди, къизгъинди хьана. Ада чи хизандин тарихда ва рикlера акъудиз тежедай гел туна.
Зи баде Саимат хизанда виридалайни гъвечIи аял тир. Хайи стха Абубакар Магьмудович Эфендиев дяведиз фейи вахт, стхадин суьретни адан рикIел аламач. Магьмуд бубадин ихтилатрай адаз чизвайвал, Абубакар Баку шегьерда муаллим тир. Вири жегьил муаллимар кIватIна, Сальяндин аскерар гьазурдай пуд вацран курсариз, ахпа пуд вацралай фронтдиз тухвана. Дяведин эхир мукьвал жедайла, Абубакаран уьмуьрдин юлдашдал ам гел галачиз квахьнавайдан гьакъиндай кагъаз агакьна. Адан юлдашди а кагъаз, хизандиз къалур тавуна, цlай яна кана. Гьавиляй зи бадедиз ва адан хизандиз Абубакаракай геждалди са малуматни, са хабарни авачир.
Рагьметлу бадеди ихтилат авурвал, ара-бир недай затl жагъин тийиз, чеб гишила ахварал фидалдай. Каш эхиз тежез, вишералди инсанар хуьрерай масанриз физвай. Пакадин югъ гьихьтинди жедатlа садазни чизвачир. Амма чи халкь руьгьдай аватнавачир, ам къуватлу ва викlегь тир, гьавиляй экуь гележег жедайдак умуд кутазвай.
Далу пата зегьмет чlугвазвайбуру фан ва картуфрин еринда хъчар нез, кьил хуьзвай. Са кьас фу гьатайтIа, стхайрихъ галаз сад хьиз пайдай. Гьар йифиз вилел нагъв алаз ахварал физ, пакамахъ Аллагьдиз ялвариз къарагъдай.
Эхирни, 1945-йисан 9-майдиз чи кьилелай мичIи цифер алатна, уьлкве тирвал гъалибвилин шад хабар чкlана! Аллагьдиз шукур хьуй, зи баде ва адан амай стхаяр сагъ-саламатдиз амукьна. Анжах виридалайни чIехи стха Абубакара чи чилел ислягьвал хьун патал вичин жегьил чан къурбанд авуна. Ам хьиз, чпин я кIвач, я гъил гьайиф татана, чи Ватан хвейи кьегьал рухваяр миллионралди хьана. Абур хьаначиртIа, чаз гьихьтин гележег жедайтIа?.. Абурун игитвал чи рикIелай садрани алатдач. Тарихдин и зурба вакъиадиз талукь гьакъикъат гележегдин несилрал агакьарун чи пак тир буржи я.
Жульета Омарова
