24-25-майдин йикъара респуб­ликадин мектебра «Эхиримжи­ зенгинин»  мярекатар кьиле фена. Республикадин образовани­дин ва илимдин министерство­ди хабар гузвайвал, и мярекат­ра 9 ва 11 лагьай классар акьал­тIарзавай тахминан 60 агъ­зур  выпускникди иштиракна.

ЧIехи уьмуьрдиз камар вегьез гьазур хьанвай жегьилриз школаяр акьалтIарунин сувар муниципалитетрин  кьилери, РД-дин образованидин ва илимдин министр Ягья Бучаева тебрикна. Ада къейд авурвал, исятда выпускникар патал виридалайни важиблу ва секинсуз вахт алукьнава – абуру государстводин нетижаяр кьадай имтигьанар вахкун ва уьмуьрдин чIехи, гьа са вахтунда жа­вабдар паюниз камар къачун лазим я.

«2024-йисуз ЕГЭ-да иштиракун патал 12 614 выпускник регис­трация авунва. ОГЭ лагьайтIа, 46 582 жаванди вахкудайвал я.  Квевай имтигьанар  секин ва къулай шартIара вахкуз жедайвал, чна вири гьазурвилер акунва. Им­тигьанар дуьз ва гьахълудаказ кьиле фин чна иллаки важиб­лу кар яз гьисабзава. 3150 аудито­рия онлайн-видеогуьзчивилин сис­­те­май­ралди тадаракламишнава. И кардал, адет тирвал, жемиятдин патай ахтармишдай пешекаррини гуьзчивалда», — къейдна министрди.

Малум тирвал, сагъламвилин мумкинвилер сергьятламиш тир аялриз кьетIен фикир гуда – образованидин идарайриз къведай мумкинвал авачирбурувай имтигьанар чпин кIвалера вахкуз жеда.

Мектебра кIелзавай аялриз куьмек яз, январдилай кьулухъ имтигьанриз гьазур жез куьмекдай курсар, практикумар тешкилнай, аялри вердишвал къачунин (чпин чирвилер ахтармишун патал) имтигьанарни вахканай. Алай вахтунда аялривай ишлемишиз  жезвай жуьреба-жуьре  пулсуз онлайн-программайрини  выпускникриз масадан куьмек галачиз имтигьанриз  гьазур жедай мумкинвал гузва.  Са гафуналди,  имтигьанар лайихлудаказ вахкун ва рикIик квай вуздик экечIун патал вири шартIар тешкилнава.

Амма, эгер са нин ятIани  бахтуни тагъайтIа, ахьтинбуруз алай йисалай башламишна, Президент Владимир Путинан  теклифдалди­ государстводин имтигьан мад сеферда вахкудай алава мумкинвал гузва.

«Зун инанмиш­ я, квелай вири алакь­да! Жуван къу­­ватрихъ инанмиш хьухь! Къуй квехъ имтигьанрани, кам вегьезвай чIехи уьмуьрдани агалкьунар хьурай!», — малумарна Я.Бучаева.

24-майдиз Дагъустандин госфилармониядин дараматда Садлагьайбурун мярекатни кьиле фена. Ам «Садлагьайбурун гьерекатдин»  активистар — 9 ва 11-класс­рин выпускникар патал тешкилнавайди тир.

Мектебар акьалтIарнавай аялриз сувар мярекатда иштиракай  РД-дин НС-дин Комитетдин председатель Елена Павлюченкоди, РД-дин образованидин ва илимдин министрдин заместитель Гьажимурад Мегьамедова, «Садлагьайбурун гьерекатдин» региондин отделенидин Советдин председатель, РД-дин Кьилин куьмекчи Людмила Саидовади, гьуьр­метлу маса мугьманри тебрикна.

«Садлагьайбурун Выпускник» проектдин сергьятра аваз, гьерекатдин  виридалайни тафаватлу хьайи выпускникар къейдна, пишкешар  гана.

*  *  *

Мегьарамдхуьруьн райондин  умуми образованидин идарайра «Эхиримжи зенгинин» мярекатар  24-майдиз кьиле фена. Муниципа­литетдин кьил Фарид Агьмедова­  и сувар райондин 1-нумрадин М. Гьа­жиеван тIварунихъ галай мектебдин майдандал къейдна. Ада вири мектебрин аялриз, выпускникриз, абурун диде-бубайриз ва муаллимриз рикIерик  къалабулух, гьа са вахтунда шадвал  кутазвай и сувар тебрикна. «Инанмиш я, кIелдай йисара кIватIиз алакьнавай чирвилери ва тежрибади квез уьмуьрда жуван пеше-рехъ хкягъиз, ала­кьунар уьмуьрдиз кечирмишиз  куьмекда­. Къенин юкъуз­ куь агалкьунар пака вири райондин агалкьунар я. Куьн чи гележег­, умуд я. Райондин мектебар  респуб­ликадин ма­са школайрин  ара­да­ гьамиша­ кIвен­­­кIве­­чияр тир, икI амукьни­ ийида. Идакай рай­ондин ва республикадин­ олимпиадайра, конкурсра  къазан­мишна­вай пишкешри ша­гьид­валзава. Чна чи  аялрин агалкьунрал дамахзава ва абурухъ гележегдани еке агалкьунар хьун гуьзлемишзава», — лагьана райондин кьили.

И юкъуз райондин амай вири школайра кьиле фейи мярекатра райондин администрациядин ва образованидин управленидин векилри, депутатри  иштиракна.

*  *  *

СтIал Сулейманан  райондин кьил Саид Темирханова муниципалитетдин мектебра кIелзавай аялриз, абурун диде-бубайриз ва муаллимриз  «Эхиримжи зенгинин» сувар Кьасумхуьруьн 1-нумрадин мектебда кьиле фейи мярекатдал тебрикна. Сифтени-сифте ада выпускникри чIехи уьмуьрдиз кам къачузвай и вахтунин важиблувал къейдна — гила абур  хиве тамам жавабдарвал авай чIехи ксар я. Мектебда къачунвай чирвилери гележегдин уьмуьрда абуруз менфят гуда. Иллаки — алай вахтунин муракаб шартIара.

«Къенин юкъуз чун фад-фад дегишвилер кьиле физвай дуьньяда яшамиш жезва. Гьайиф хьи, чи уьлкве икьван чIавалди гьалт тавур жуьредин имтигьанра, санкцийрин басрухра ава. РагъакIидай патан уьлквейри чаз иллаки аксивалзава, манийвалзава. Гьа са вахтунда, вири четинвилериз рум гуз, чи уьлкве руьгьдинни эдебдин жигьетдай кIвачIел ахкьалтунин гьерекат кьиле физва. Исятда чун ислягь гележег патал тупламиш, сад жедай вахт я», — лагьана ада.  С.Темирханова алай вахтунда уьлкведин аваданвал патал женг чIугвазвай райондин мектебрин выпускникарни рикIел хкана.

«Ихьтин мярекатдал чи хата­сузвал, ислягьвал патал женг чIуг­вазвай СВО-дин игитар рикIел та­гъана жедач. Чи райондай исятда 400-далай гзаф аскерри СВО-дин майданра Ватандин итижар хуьзва. Гьайиф хьи, дявеяр къурбандар галачиз жезвач. Абур ри­кIел хуьнин лишан яз, чи мектеб­рин цла­рал талукь кьулар пайда­ жезва. Акьалтзавай несилдиз­ игит­ри­­ чи экуь гележег патал женг чIу­гурди, чпин чанарни гьайиф татайди чир хьун важиблу я — баркаллу игитрин тIварар гьамиша рикIел аламукьдайвал, абурун  гьуьрмет квадар тийидайвал», — лагьана ада.

Саид Темирханова  тарих патал мад са важиблу вакъиадикай — Кьасумхуьруьн 1-нумрадин мектебдиз зурба шаир СтIал Сулейманан тIвар гуникай лагьана. Ада мектебдин коллективдиз, шаирдин весийрал амалуниз, и тIварцIел дамах авуниз эвер гана. Мярекат  тафаватлу хьайи аялриз пишкешар гуналди давам хьана.

*  *  *

Кьурагь райондин кьил Замир Азизова «Эхиримжи зенг» КIи­рийрин хуьруьн  Россиядин­ Игит Зейнудин Батманован тIвару­нихъ галай мектебда къаршиламишна. Ада, райондин вири мектебрин аялрихъ элкъвена, тебрикдин гафар лагьана:

«Гьуьрметлу жегьилар!  Куьне вилик акъвазнавай важиблу сад лагьай месэла  гьялнава —  чIехи уьмуьр патал лазим бинелу чирвилер къачунва. Гила куь вилик государстводин имтигьанар ква. Инанмиш я, абурни куьне лайихлудаказ вахкуда ва, гележегда ­пешеяр къачуна, куьн хайи рай­ондиз хкведа. Гьуьрметлу ­муаллимар ва диде-бубаяр! Сабур хуьнай, чирвилер гунин рекье еке зегьмет чIугунай квезни сагърай лугьуз кIанзава. Амма чаз чизва: куьн патал виридалайни кьилин  пишкеш абурун агалкьунар я».

Манияр, шиирар, тебрикар — ви­ри и юкъуз выпускникриз талукь тир.

*  *  *

Докъузпара райондин мек­теб­рани эхиримжи зенгиниз талукь шад мярекатар кьиле фена. Муниципалитетдин кьил Ме­гьамед­ Ша­милова райондин ме­ктебрин­ аял­риз ва муаллимриз сувар ЦIийи Къаракуьредин СОШ-да кьи­­ле фейи мярекатдал му­барак­на. Ада муаллимрин ва ­ди­де-бу­­байрин зегьмет кьетIендаказ къейдна, баркалладин келимаяр лагьана. Мярекатда РД-дин энергетикадин ва тарифрин министр Марат Шихалиевани иштиракна.

*  *  *

25-майдиз Ахцегь райондани­ эхиримжи зенгинин линейкаяр хьана. Къейдзавайвал, алай йисуз­ муниципалитетдин мектебар­, санлай къачурла, 11-класс­рин 74 ва 9-классрин 289 выпуск­ник­­ди акьал­тIарнава. Райондин мектеб­ра кьиле фейи мярекатра райадминистрациядин векилри, образо­ванидин уп­равленидин пешекарри, депутатри ва диде-бу­байри иш­тиракна. Мектебар акьал­тIар­за­вай аялриз уьмуьрда агалкьунар хьунин алхишар ва тафаватлу хьайи аялар къейд авурдалай  кьулухъ  кIелунин йис куьтягь хьанвайдан гьакъиндай шагьидвалзавай зенгер яна. Хуш сефер хьурай квез, жегьил-жаванар!

Жасмина  Саидова