Мехъерар! Килиг садра мярекатди чун, иллаки жегьилар, диде-бубаяр, мехъеррик иштиракзавай саки вири гьикьван шадарзаватIа. Жечни бес, мехъерин нетижада цlийи хизан арадал къвезва.
Мукьвара чун, са шумуд кас, са суфрадихъ ацукьнавай, вични межлисрин чlехи залда. Са акьван вахт арадай фенач, залдин къуллугъчийри чаз тlуьнар гъиз башламишна. Машаллагь мехъерин иесидиз! Суфрадал алачир гьич са затlни авачир: са шумуд жуьредин салатар, ругур ва чрай якlар, шиш-кабабар, балугъар, дулмаяр, луьлеяр, пичIекар, афарар… Дугъриданни, ашпазрин зегьмет тариф авуниз лайихлу тир.
Са арадилай суфрадихъ ацукьнавай Керим стхади лагьана: “Лагь кван, муаллим, къе эвленмиш жезвай чи жегьилриз са тост!”
— Къуй мехъерар ийизвай жегьилрихъ бахтлувал, сагъламвал, инсанвал, сабурлувал, милайимвал, мергьяматлувал хьурай, — алхишна за ва гъиле авай рюмкаяр галукьарна.
— Пагь, — лагьана Мирзеди, — им вуч туькьуьл зегьримар я. Ихьтин ички хъвайила, зун кlвале фад ахварал физва…
— Яда, гила ваз вуч кlанзава, им советрин девир туш-е, — жаваб гана адаз Идриса. Кьвед лагьай рюмкаяр чна хъивегьайла, Мусади лагьана: “Чан мехъерин шурпа, инал вун кlандай!”.
— Я дуст, — лагьана за, — и суфрадал алачир вуч ава, вуна а шурпайрикайни къуьрен шапlайрикай вучда?
— Я сивиз кьей муаллим, инал алай кьван салатар, аламатар ни неда? Абурун чlехи пай гьа инал аламукьдайди я-е. Ваз ахпа хъфидайла аквада. Бес иесидин язух тушни, икьван шейэр гьазурнавай. Белки, адахъ ава жеди, бес хъсан пул къведай кlвалах, пенсия авачир кесибди вуч авурай? Гила садазни мехъерар кlвале ийиз хкlамач. Залра хъсанни ва регьятни я лугьуда. Мехъерин къаб-тlурни чуьхуьзмач-е чи папари. Эхь, гьакl я…
— Акl ятlа, — давамарна за, — регьят хьанва ман чи папариз, худ гуз къара алай ашариз, яб тагуз кьацlай къапариз”. Виридак хъуьруьн акатна. Гьа и арада чи ихтилатрик, чалай яшдиз чlехи, уьмуьрдин уькlуь-цуру акур, Рамиз халу экечlна.
— Валлагь, чан хтулар, дугъриданни, инал Мусади авур гафариз зани къуват гуда. Мехъер кlвале авун — им хуьруьн еке мешреб, девлет тир. Мукьва-кьилийри, къуни-къуншийри куьмекар гудай: сада кап ядай, сада кьуьл ийидай, сада къажгъандик цlай кутадай, яни вири кlвалахар мехъерин иесидал вегьедачир. Кьуьлер, демер лагьай-тlа, 2-3 юкъуз давам жедай. Же-гьилри, чпиз бегенмиш хьайи рушар-таватар кьуьлуьник кутаз, межлисра тухдалди кьуьлердай. Кьуьлер ийиз кlанзавай жегьилар нубатда акъваздай, чавушди деминал гуьзчивал тухудай. Деминин къерехра ацукьнавай дидейри, чпин гадайриз сусар жагъуриз, вил экъуьрдай. Мехъерар шад ва гурлу жедай.
Тlуьн-хъуникай лагьайтlа, гьабурни пис тушир. Пис жедани кьван, мехъерин иесиди, са шумуд йисуз хвейи малдин, лапагдин якlар къажгъанриз вегьена, шурпа гьазурдай эхир. Мехъерин шурпа амай вири хуьрекрилай ширин, тlямлу жедай. Ашпазри, куьмекарни галаз, гзаф тlямлу, дадлу шурпаяр, дулмаяр, къара алай ашар, жегьил лапагрин шишер гьазурдай. Виликдай хуьрера верчер, какаяр садани маса къачудайди тушир. Виридахъ абур чпинбур жедай. Гила хьиз, а вахтара акьван верчерин тlегъуьн, азарарни жедачир. Суфрадал, чамран сандухра, чамарчийриз гудайбур — вири кlвалин верчер, гьуьндуьшкаяр тир. Тlанурда биргендар, шиш-кабабар, фар, шуьреяр чрадай. Пагь, тlанурдин фан, чими тlунутlдин нидихъ, дадунихъ къени зи вил галама, чан рухваяр! Мехъерин шурпадилай ширин вуч ава!
Чун ихтилатрик кумаз, залда музыкадин ван гьатна. Макьамдин къати ванци, язавай чуьнгуьрдин сим атlайди хьиз, чи ихтилатрин юкьвалай хана.
Устlарри язавай музыкади, манийри, фонограммайри, ван къатиз акъатун патал ишлемишзавай тадаракри межлисрин залдин къавар, цлар зурзурзавай. Яраб абуруз, зегьле фидай ван акъуддайла, иесиди чпиз самбар пулар гудайди хьиз аватlа?!
И гафар сиве амаз, са шумуд декьикьада эквер хкатна — музыкадин сесни атlана. Манидар и патаз, а патаз, цлариз килигиз амукьна. Чунни вири мягьтел хьана. Низ чида, белки, чи ихтилатар Худадиз ван хьана жеди. Са шумуд декьикьадилай музыкади вичин кар давамарна. Гьа икl, са-сада япар биши жезва лугьуз, чун суфрадихъай къарагъдайвал хьана. Баркаван суфрадал алай салатар, дулмаяр, хурмаяр, къарникъузар… — саки вири гьа авайвал аламай.
Мехъериз талукь яз мадни са адет рикIел хкиз кIанзава. Виликдай гъайи свас, са шумуд йикъалай дамахарна, кварни къуьнуьхъ кьуна, иесиди булахдал акъуддай, гьалтайбуруз ширинлухар пайдай. Сифте сеферда сусан квар ацlурайдаз, адет яз, пишкеш гудай. Им сусаз булахдин рехъ ачухунин лишан тир. Исятда лагьайтlа, гьа жувалай башламишна, виридаз агалай къапуяр, кьакьан паруяр, гьаятра булахар хьанва. Мад вучда кьван, девирар дегиш жезва, халкьдиз регьят хьанва. Гилан мехъерар вахтунин истемишунар я. Къуй ме-хъерар — гзаф, чи жегьиларни бахтлу хьурай!
Рамазан Дадашев,
халкьдин образованидин отличник
