Машмашар инсанриз ишлемишиз чиз 2000 йисалай гзаф вахт я. Абуру бедендиз иви гьасилиз, адан ери хъсанариз куьмекзава. 100 гр машмашри ивидиз ийизвай таъсир 40 мг ракьу ва я 250 гр гимишди ийизвай кьванди я. ГьакI хьайила, иви тIимил квайбуруз, рикIин ва дамаррин тIал-квал авайбуруз таза емишар ишлемишун меслятзава.
Амма рикIел хвена кIанда: машмашар ичIи рикIелай тIуьна виже къведач. Вучиз лагьайтIа, и кар хуквадин азарар авайбуруз (гастрит, язва) хаталу я. Таза машмашар тIуьрдалай кьулухъ къайи яд хъунни хъсан туш — мумкин я къен фин. Емишрик ширинвал гзаф квайвиляй абур (иллаки кьурурнавай машмашрин патар) шекердин азар (сахарный диабет) авайбурузни къадагъа я. Хата тахьун патал шивитрин яд ва я гьа шивитар чеб ишлемишайтIа жеда.
Машмашрин цилера авай хвехвер тIуьнизни еке фикир гана кIанда: гзаф тIуьрла, абуру беден зегьерламишунин хаталувал ава. А хвехверик амигдалин лугьудай затI гзаф ква, ам синильный сиркедиз элкъвезва. Гьаниз килигна, гзаф тIуьрла, беденда кIватI жезвай зегьердин кьадарни гзаф жезва. Зегьерламиш хьанвайла, беден — зайиф (буш), кьил — пис тIа, туьд чухвазвайди хьиз жеда, экъуьчда ва рикIе кичI гьатда. ГьакI хьайила, машмашрин хвехвер 20 граммдилай гзаф тIуьна кIандач. Ахьтин вахтунда руфун тIуьнвай затIарикай азад авун патал яд, чай, цуру нек, къатух ишлемишиз жеда. ТIимил кьадарда авайла, амигдалин беденда цIразва. Эгер уьгьуьяр кватIа, ада гьабур явашарда.
Машмашрин рецептар:
— давлениди тади гузвайбуруз йикъа 3 сеферда 8-20 машмаш (гьар сеферда) тIуьн меслят къалурзава;
— аритмия авайла, таза ва я кьурурнавай машмашар йикъа 500 г кьван тIуьртIа жеда;
— истикандин 4 паюникай 3 пай (ѕ) машмашрин мижеди А витаминдин йикъан кьадар таъминарзава;
— ратара тIал, татугайвилер авайла (воспаление), машмашрин миже ишлемишун меслят къалурзава.
Башир Шихмурадов,
Теймур Гьабибов
