Россиядин Федерациядин Президент хкязавай сечкияр акьалтIна. Нетижайри гьам чи ва гьакI гзаф уьлквейрин гьакимар, халкьар ша­дарнатIа, пашман хьайибурни тIимил туш. СМИ-рин векилри, политологри, жуьреба-жуьре экспертри тестикьарзавайвал, РФ-дин Президентдин сечкияр дуьньяда 2024-йисан чIехи вакъиадиз элкъвена. Адакай рахунарни, веревирдерни яргъалди­ давам жеда. РагъакIидай пад и сечкийрин нетижаяр кьабул тийиз­, халкьди хкянавай презид­ентдин тIварцIихъ нагьакьан­, такIанви­­лин ихтилатар ийиз, Рос­сия алемдиз демократиядикай хабар­ авачир уьлкве хьиз къалуриз алахънава. Вуч абуру авуртIани, лагьайтIани, гьакъикъат сад я: Россияда демократияни ава, халкь вичин президентдихъни агъунва, дуьньяда зурба уьлкве тир Россия садалайни аслуни туш. Ада вичин итижар лайихлувилелди хуьзва.

Россиядин Президентдин сечкияр кьиле фейи гьалдикай, адан нетижайрикай гзафбуру баянар гузва. Дагъустан Республикадин милли сиясатдин ва динрин крарин рекьяй министр Энрик Муслимовани, республикадин журналистрихъ галаз гуьруьшмиш хьайила, ихтилат сечкийрилай гатIунна.

— Сифте нубатда къейд ийиз кIан­зава, Россиядин Президентдин сечкияр виринра тешкиллувилелди, михьивилелди, ачухвилелди, демократиядин вири къайдайрал амал авуналди кьиле фена. Сечкичийри Владимир Путиназ сес гана. Чун и кардал шад я, — лагьана Энрик Селимовича. — Гьа са вахтунда сечкийрин нетижайри гьам чаз ва гьам РагъакIидай патаз, чахъ галаз дустар яз амачир уьлквейриз маса гьакъикъатни къалурна. Сад лагьайди, вири къатарин, дережайрин, инсанрин, миллетрин патай Владимир Путиназ авай ихтибар. Кьвед лагьайди, сечкийрилай гуьгъуьниз чи Президентди малумарайвал, вири уьлкве са хизандиз элкъуьн.

Квезни течиз туш, юлдашар, США-дин, РагъакIидай патан идео­логар, политикар цIуд йисаралди Россиядин гьа  и хизанда къал тваз, ам чукIуриз багърияр сад-садаз акси акъвазариз ва ахпа чпин алчах  мурад кьилиз акъудиз  Россия къуватдай вегьез, чпиз муьтIуьгъариз алахънава. Чеченвияр Россиядиз ак­си акъвазарун, Кеферпатан Кавказ террористрин макандиз эл­къуь­рун, 1999-йисуз Дагъустандиз яракь­­ламиш хьанвай международный  бандитрин кIеретIар гьахьун — ибур вири чи душманрин гьерекатар тир. Аллагьдиз шукур, пара хаталу а уламрай чун экъечIна.

Гаф атай чкадал лугьун: цIи международный бандитрин тешкилатар барбатI авурдалай инихъ 25 йис тамам жезва. Тарихдин метлеб авай и кардик, гъалибвилик 1999-йисуз Дагъустандиз атай Путинан пайни ква. Ада чи респуб­ликадикай лагьай, чи дагъустанвийриз къимет гайи гафар мегер рикIелай алатдани: «Заз дагъус­танвийри бандитрихъ галаз гьикI женг чIугунатIа акуна. Абуру неин­ки Дагъустан, гьакI вири Россияни­ хвена». Рес­публикадин Кьил Сергей Меликова лагьайвал, Владимир Владимирович Дагъустандив­ кIанивилелди эгечIзава. И кардин гьакъиндай ам Дагъларин уьл­кве­диз са шумудра атуни, международный бандитрихъ галаз женг чIу­­гурбур дяведин гьерекатра хьайи­­бурухъ галаз барабар авуни, рес­пуб­лика патал важиблу прог­раммаяр, милли проектар уьмуьрдиз кечирмишунин карда куьмек гуни шагьидвалзава.

— Энрик Селимович, социальный сетра куьне Дагъустандин муфтий Агьмед гьажидихъ галаз сечкидин участокдиз фена, дуьа авуна, сес гуниз талукь жуьреба-жуьре баянар авай. Наразивилинбур — гзаф. Куьн абурухъ галаз рази яни? — хабар кьуна чна.

— Квез хъсандиз чизва, са вакъиадиз гьар сада вичин къанажагъдиз, чирвилериз, уьмуьрдин тежрибадиз килигна къимет гузва. Са чирхчирди заз лагьана: «Вун, муфтийдихъ галаз дуьа ийиз, инсан кьейи чкадал алайни?» И суалди а касдин чирвилерикай хабар гузва. Гьелбетда, за адаз жаваб гана. Дуьадиз сергьятар авайди туш эхир. Са кар гъиле кьадайлани, сефердиз экъечIдайлани, Аллагь-Тааладивай тIалабдайлани, дуьа ийизва. Ина са къадагъани авач. Амма бязибуруз акI ава хьи, гуя дуьа анжах инсан кьейи чкадал ийизва.

Ихтилат диндикай кватайла, лугьун. Алай вахтунда уьлкведин­ ва чи республикадин гьукумдарри мил­­лет­рин, динрин месэлайриз артух фикир гузва. ГьикI лагьайтIа, къецепатан идеологриз, чи душманриз, миллетар, динэгьлияр сад-садаз къарши акъвазарна, къалмакъал, гьукумдиз акси гьерекат арадал гъана, чпин чIуру планар кьилиз акъудиз кIанзава. Амма абурулай са затIни алакьдач. Вучиз лагьайтIа, уьлкведани, чи республикадани динэгьлияр (мусурманар, хашпараяр, чувудар) чеб чпив меслятдивди, гьуьр­метдивди эгечIзава. Икьван гагьди­ абурун арада са жуьредин къалмакъални, шулугъни хьанач. Вирида Дагъустанда ислягь, дуствилин, зегьмет чIугунал машгъул хьунин гьалар мягькемарунин кардиз къуллугъзава.

Дяведин гьерекатриз талукь, республика, уьлкве патал лап важиблу вакъиаяр мад сеферда ри­кIел хкиз кIанзава. Международный­ бандит­рин дестеяр Дагъустандиз гьахьай вахт пара муракабди тир. Гьа ва­къи­айрин шагьид ва иштиракчи хьайи за ачухдиз лугьуда: вилик-кьилик квай хейлин ксариз эхир кьил гьихьтинди жедатIа чизвачир. Мумкинвал авай бязибуру чпин хизанар маса регионризни акъуднавай. Гьа и четин вахтунда бан­дитрин, душманрин хуруз халкь, жергедин агьалияр, вири миллетрин, динрин векилар къарагъна ва бандитар тергна, катдай чкадал гъана.

Донбассдин агьалияр Украинадин миллетбазрикай, фашистрикай хуьн патал кьиле тухузвай дяведин махсус серенжемдани Дагъус­тандин халкьарин векилри викIегьвилелди иштиракзава. Дагъустанда тешкилнавай гуьгьуьллубурун «Каспий» батальондикни вири динрин векилар ква. Душмандихъ галаз кьиле физвай женгера абуру жуьрэтлувал, дирибашвал къалурзава. Идан гьакъиндай 9 дагъустанви Россиядин Игит лагьай тIварцIиз лайихлу хьуни шагьидвалзава.

Важиблу са месэладикай мад лугьуз кIанзава. Республикада ислягь, пайгар гьалар ава лугьуналди, чун секин хьана виже къведач. Къецепатан «амадагри», международный терроризмдин, экстремизмдин идеологри чи государстводиз акси таблигъатдин кIвалах мадни фендигарвилелди тухун давамарза­ва. Иллаки жегьилрин кьилер элкъуьрун патал жуьреба-жуьре рекьер ишлемишзава. Ихьтин татугай гьаларин вилик пад кьун патал чна ва СМИ-ри тухузвай кIвалах мадни таъсирлуди, менфятлуди авун герек я. Жаванрин, жегьилрин арада дуьзгуьн таблигъатдин кIвалах гегьеншарун лазим я.

Лугьун за квез. Эхиримжи цIуд йисуз чи жегьилрин къанажагъда арадал атанвай дегишвилер тариф авуниз лайихлубур я. Ватан кIан хьунин, адан итижар хуьнин, Ватандиз намуслувилелди къуллугъ авунин гьиссер винел акъатнава. И кар СВО-да гуьгьуьллувилелди иштиракзавай, президентвиле кандидатриз сес гайи кьван жегьилрини субутзава. Сечкийрин кьилин нетижа, зи фикирдалди, вуч я лагьайтIа, гзаф миллетрикай ибарат ва жуьреба-жуьре динриз къуллугъзавай чи халкь сад, са хизан я. Гьа икI амай кьван гагьди Россия яшамиш жеда, ада аваданвилихъ, мублагьвилихъ гегьеншдиз камар къачуда.

Нариман Ибрагьимов