Дагъустан вишелай виниз миллетар къадим заманайрилай санал гьуьрметлудаказ яшамиш жезвай кьетIен чка я. Гьар са халкь вичин надирвилелди тафаватлу жезва, гьа са вахтунда абур сад-садаз мукьвани я. Бубайрилай атанвай тIуьн-хъунралдини алукIдай пек-парталдалди, хийир-шийирдинни ацукьун-къарагъунин адетрин жуьреба-жуьревилелди фаркьлу абуру гьуьрметлу са хизан тешкилзава — дагъустанвияр.
ИкI, ДАССР-дин 100 йисан юбилейдин серенжемрин сергьятраваз мукьвара Ахцегь райондин Хуьруьгрин хуьре, просвещенидин “Люминари” центрадиз Дербент шегьердай “Девиррин алакъадин цIиргъ” (“Нить времён”) выставкадин цIийи проект гваз РД-дин культурадин министерстводин къаюмвилик квай “Дуьньядин медениятрин ва динрин тарихдин музейдин” коллектив атанвай. Февралдин эхирдалди давам жезвай кьетIен выставкадикай ван хьайила, “Люминари” центрадин залда хуьруьгвийрилай алава къунши хуьрерай ва Ахцегьай атанвай ксарни авай.
— “Девиррин алакъадин цIиргъ” проектдин выставкаяр гваз чун Казань, Астрахань, Грозный шегьерра хьана ва виринра тамашачийри хъсан къимет гуналди кьабулна,- къейдна музейдин директор ва проектдин руководитель Диана Гьасановади. — ЦIийи выставка (адак Кьиблепатан Дагъустандин халкьарин дишегьлийринни итимрин милли парталрин, чи хуьрерин тамашуниз лайихлу бязи чкайринни дагъвийрин кьетIен къаматар къалурзавай шикилрин экспонатар ва кьиблепатан дагъустанвийрин милли парталрикайни лишанрикай суьгьбетзавай, гьакI кьиблепатан Дагъустандин гуьзелвал къалурзавай документально-художественный фильм ква) гваз гила чун сифтени-сифте иниз вучиз атанва лагьайтIа, Ахцегь райондин баркаван чили уьлкведиз илимдинни искусстводин жуьреба-жуьре рекьерай вишералди зурба ксар гана. Кьвед лагьайди, гьукуматди чкадин туризмдиз фикир гузвай вахтунда ина и кар патал вири мумкинвилер ава: кудай дарман ятарин гьамамар, урусрин машгьур къеле, надир муькъвер, музеяр… Абурулайни гъейри, “Люминари” центр (ам рикIел атана туькIуьрайди сагърай!) — им милли культура, чи халкьарин лап хъсан адетар жегьилрив агакьарун, абур бубайрин баркаллу чешнейралди ватанпересар яз тербияламишун патал девирдин истемишунрив кьур вири шартIарал таъмин лап хъсан майдан я. Кьилинди, къе чна просвещенидин мергьяматлувилин “Люминари” центрадин президент, РД-дин лайихлу муаллим Абдулкеримов Магьмуд Абдулжалиловичахъ галаз санал кIвалахунин рекьяй махсус икьрар кутIунзава.
Трибунадихъ “Люминари” центрадин президент Магьмуд муаллимди чка кьуна: — Гьуьрметлу мугьманар, мярекатдин иштиракчияр! Къе къадим Дербент шегьердай багьа савкьат-выставка гваз яратмишунин интеллигенциядин чIехи делегация атунал ва Дуьньядин медениятрин ва динрин тарихдин музейдихъ галаз санал кIвалахунин рекьяй икьрар кутIунунал чун пара шад я. “Люминари” центрадиз уьлкведин ва дуьньядин гзаф пипIерай тежриба къачунин мураддалди мугьманар къвезва. Шаз гьатта яргъал Австралиядайни кваз атанвай. Эхь, им Дагъустанда просвещенидин кьетIен жуьредин сифте центр я. Ина аялриз, жегьилриз чпин хушуналди кIани рекьяй вини дережадин пешекарривай пулсуздаказ машгъулатрин тегьерда чирвилер къачудай, чпин алакьунар, бажарагъ ачухардай, рикI аладардай ва, кьилинди, гележегдин пеше хкядай надир мумкинвилер ава. Мугьманриз, йифиз акъвазна, ял ядай шартIарни яратмишнава.
Хъсан выставка тешкилнавай Дербентдин махсус музейдин коллективдин тIварцIихъ тебрикдин хуш келимаяр трибунадихъай Ахцегьрин тарихдинни край чирдай музейдин директор, РД-дин культурадин лайихлу къуллугъчи Агьмед Дагъларов, райондин культурадин управленидин начальник Къистер Гъаниева ва маса ксарни рахана.
Мярекат тамашачияр Кьиблепатан Дагъустандин гуьзел пейзажризни халкьарин адетриз талукь выставкадин таъсирлу экспонатриз, документальный фильмдиз килигуналди (абур тамашачийриз пара бегенмиш хьана), мугьманрихъ галаз мукьувай таниш хьуналди давам хьана.
Дашдемир Шерифалиев
