Белки, гзафбуру фикирнай, гуя Украинада кьиле тухуз гатIунай махсус серенжем фад куьтягь жеда. Амма гьар йикъан хабаррай аквазвайвал, серенжем яргъал физва. Вучиз лагьайтIа, США-дин, Канададин ва РагъакIидай патан Европадин гзаф уьлквейрин куьмекни (пулар, яракьар, инструкторар…) галаз Донецкдинни Луганскдин республикайрин халкьар къирмишиз, тергиз гьазур хьанвай, фашистрин маскаяр чинрал алукIнавай, Россия душмандай кьунвай миллетбазрин, террористрин пайдах хкажнавай башибузукьрин сенгерар кукIварун, хуьрер, шегьерар инсанвилин ерияр квахьнавайбурукай азад авун регьят месэла туш. ЯтIани, Россиядин Яракьлу Къуватрилай, ДНР-дин, ЛНР-дин кьушунрилай хейлин крар алакьнава, гьахълувал, азадвал патал женг давам жезва.
Инсанвилин суфат квадарнавайбуру ислягь инсанриз (яшлубуруз, аялриз, дишегьлийриз) ийизвай гужар, абурукай чан алай къалхан ийизвай тегьер акурла, кьилин чIарар цаз-цаз жезва. Больницайрикай, аялрин бахчайрикай, школайрикай яракьламишнавай сенгерар авун гьич фикирдизни гъиз кIанзавач. Амма неонацистри чпин алчах крар давамарзава. Ингье 12-апрелдиз хабар гайивал, неонацистри Авдеевка поселокдин яшлубурун интернатдин кьуд мертебадин дарамат чпин сенгерриз элкъуьрна. Яшлубур, начагъбур сад ва кьвед лагьай мертебайриз авудна, пуд лагьай мертебада пулеметар, танкар ядай тупар эцигна. Идакайни куьмек хьанач. Чи дестейрин гуьллейрик катдай чкадал атана, амма мадни чпин алчахвал къалурна интернатдиз цIай яна. Чи аскерар гена хейлин яшлубур къутармишиз агакьна.
Миллетчияр пара хаталу тирдакай чна виликдайни кхьенай. Ахьтинбуруз талукь гафар Сталинахъни авай. Кьилди къачуртIа, ада лагьанай: “Неинки Украинадин миллетчияр, гьакI ахьтинбур гьина аватIани, лап кIевелай жазаламишна кIанзавайди я. Вучиз лагьайтIа, миллетчияр чи душманрин сифтегьан куьмекчияр я ва абурукай чазни, гьакI чпин халкьаризни душманвал, зиян хкатда. Ахьтинбурун къастар Советрин Союз пайи-паяр авун, кьилдин милли государствояр арадал гъун я. Ахпа гьабурни регьятдиз душмандин гъиле твадайвал”.
Украинадин миллетчийриз, бандеровчийриз Гитлеран “къени гъил”, 3-рейхдин регьберрикай сад, адан кьилин пропагандист Йозеф Геббельсани гьакъикъи къимет гана: “Бандеровчияр — абур акьул квахьнавай маньякар ва я маса гафаралди лагьайтIа, пехъивал акатнавай гьайванар я. Амма и алай вахтунда чаз муьтIуьгъ тежезвай славянар терг авун патал гьахьтинбур чаз герек я. Ахпа абур чеб тергна кIанда. ГьикI лагьайтIа, вагьши, пехъи гьайванриз инсанрин арада чка хьана кIанзавайди туш”.
Гьайиф хьи, РагъакIидай патан дипломатрин, политикрин, депутатрин, уьлквейрин кьиле авайбурун рикIел Геббельсан гафар хкидайбур авач. Я абуруз бандеровчийрин, неонацистрин инсафсуз вагьшивилер аквазни кIанзавач. Гьа са вахтунда абуру гена чпин писвал, туькьуьлвал, Россия такIанвал, душманвал къалурзава. Россиядин дипломатар са жерге уьлквейри ахкъудзава. Урус халкьдин векилриз чпин уьлквейра дяве малумарнава. Анра авай Россиядин эменни тарашзава… Гьаясузвилин, инсансузвилин а кьил авач.
Дуьньяда ва уьлкведа кьиле физвай ихьтин авгьалатар акурла, Россиядин Коммунистрин партияди чи уьлкведа гьалар хъсан патахъ дегишардай, гежел вегьез тежедай серенжемар теклифзава. Абур чав КПРФ-дин Дагъустандин рескомдин 1-секретарь, РД-дин Халкьдин Собранидин депутат Самир Абдулхаликьова агакьарна.
Къейдзавайвал, Россия мад сеферда вичин тарихда чIехи дегишвилерин гьалкъада гьатнава. КьетIен шартIари виликди фидай цIийи мумкинвилерни ачухзава. США кьилеваз, РагъакIидай пата гзаф миллетрикай ибарат Россиядиз халисан “гибриддин дяве” малумарнава. Чна абуруз тайин жавабни гана кIанда. Тамамвилелди къецепатан гъуьнтIуьникай азад гележегдикай фикирна, чна герек тир серенжемар кьабулун чарасуз я. Гьа са вахтунда чна чи стхаяр, дустар къецепатан агрессиядикай, нацизмдикай ва бандеровчийрикай хвена кIанда.
Сифте серенжем яз, коммунистри экономикадин ва банкарин кар алай хилер национализироватун истемишзава. Сифте нубатда — Россиядай хъфенвай къецепатан уьлквейрин компанийрин активар ва эменни. Абурукай Россиядин халкь патал менфят хкудун лазим я.
Им халкьдини фадлай гуьзетзавай кар я. Уьлкведин тIебии девлетрин (нафт, газ, къизил, электроэнергия, там, рангунин металлар, зурба карханаяр…) иесияр хьанвайбуру къазанжийрин лап гъвечIи пай государстводив вахкуз, миллиардар чпин нефсиниз харжзава. Саки вирида чпин пулар къецепатан банкара эцигнава. Гила къадагъайрик акатнавай абурни гъиляй фин мумкин я.
Коммунистри гьисабзавайвал, виликдай хьиз, государстводин пландин майишатдал чан хкана кIанда. Ам кьиле тухудай государстводин махсус комитетни тешкилун герек я. ЦIийиз тешкилдай Госпланди авиациядин, станокар, автомобилар акъуддай, энергетикадин, металлургиядин ва хуьруьн майишатдин хилера кIвалахар йигин еришралди вилик тухвана кIанда. ГьикI лагьайтIа, и хилери уьлкведин экономикадин бине, гележег, яшайишдин пайгарвал, уьлкведин хатасузвал тешкилзава. Хуьруьн майишатдин суьрсет арадал гъизвай гьар садав гьукуматдин патай куьмек (техникадалди, кудай шейэралди, тумаралди, удобренийралди) агакьарна кIанда. Анжах ахпа чавай халкьдиз бес кьадарда суьрсет гьасилиз ва суьрсетдин жигьетдай уьлкведин хатасузвал таъминариз жеда.
Гьа са вахтунда Россиядин илим йигин камаралди вилик тухун йикъан истемишун я. Илимдинни техникадин цIийивилер кардик кутуниз кьилин фикир гун лазим я. 2023-йисалди илимдинни ахтармишунардай, тежрибадинни конструкторвилин кIвалахриз чара ийизвай пуларин кьадар пуд сеферда артухарун герек я, лугьузва коммунистри.
Эхь, анжах гьакI хьайила, экономикадин гзаф хилер вилик фида. Россия къецепатан уьлквейрин илимда къазанмишзавай нетижайрилай аслу жедач.
Алишверишда къайда твадай вахт фадлай алукьнава. Къе спекулянт гаф ишлемишзавачтIани, спекулянтрин кьадар са шумуд сеферда артух хьанва. Абурун вилик пад кьун патал коммунистри государстводин алишверишдин хел чкадал хкун теклифзава. ТахьайтIа, тух тежезвай алверчийри, арачийри, спекулянтри суьрсет гьасилзавайдавай кепекрай маса къачуз, гьар са шей са шумуд сеферда багьаз гузва. Къазанжияр багъманчидин, лежбердин, саларбандин, малдардин жибиндиз ваъ, спекулянтрин банкариз физва. И акьалтIай чIуру кардал эхир эцигна кIанда.
Регионар, хуьрер вилик тухудай госпрограммаяр герек я. ТахьайтIа, эхиримжи йисара агъзурралди хуьрер чкIанва, гзафбур тахьай мисал хьанва. Хуьруьн майишатдин, емишар, салан майваяр гьялдай, некIедин, якIун, балугърин гзаф карханаяр амач. Абур чкадал хкайла, уьлкведин агьалияр бес кьадарда жуьреба-жуьре суьрсетдалди таъминардай мумкинвал жеда.
Уьлкведин вилик-кьилик квайбуруз ганвай теклифрин кьадар къадав агакьнава. Абурук яшамиш хьун патал герек пулдин агъа кIанин кьадар 25 агъзур манат авуниз, зегьметчияр пенсиядиз фидай вахт 60 ва 55 йисарал хкуниз, гьукуматди зегьметчи инсанриз, иллаки жегьилриз, яшайишдин кIвалер эцигуниз, Белоруссиядихъ ва СНГ-дик акатзавай уьлквейрихъ галаз алакъаяр мадни дуствилинбур, мягькембур авуниз талукьбурни ква.
США-ди, РагъакIидай патан уьлквейри Россиядиз малумарнавай кьван къадагъаяр фикирдиз гъайила, тестикь жезва хьи, абур датIана Советрин Союздихъ галаз дяведа авай. Гила Россиядихъ галаз мадни кIевидаказ женг чIугвазва. Гьар са рекьяй. Чаз а къадагъайрикай, абурун алчах амалрикай къурху хьун лазим туш. Чи уьлкведихъ анжах виликди фидай вири жуьредин мумкинвилер, такьатар, ватанперес халкьар ава. Чаз иллаки ватанпересар герек я. Гьа и важиблу кардиз гьар юкъуз фикир гун лазим я.
Нариман Ибрагьимов
