1941-йисан 22-июндиз Гитлеран чапхунчийри хабарсуз Ватандал гьужумайла, гзаф дагъвияр гуьгьуьллудаказ фронтдиз рекье гьатна. Къурушдилай 575 кас фронтдиз фена. Абурукай саки 400 касдиз, гьайиф хьи, элкъвена хтун кьисмет хьанач. Абурукай 24 кас гел галачиз квахьна.
Къурушвияр дегь заманрилай инихъ машгьур хипехъанар тир. Къе чна суьгьбетзавай Асланов Загьраб бубадин хизанни гьабурукай я. Гьеле 1934-йисуз Докъузпара райондин Къурушдал цIийиз артелар тешкилдайла, 16 йиса авай Загьрабал терекмайрин бригададин бригадирвал тапшурмишнай. Гуьгъуьнлай хуьре Ф.Энгельсан тIварунихъ галай колхоз тешкилдайла, абурун еке хизан колхоздиз гьахьнай. Загьраб бубади Ватандин ЧIехи дяве башламиш жедалди вичин бригадирвилин везифаяр намуслудаказ кьиле тухванай.
1941-йисан 23-декабрдиз Загьрабаз армиядин жергейриз эвер гана. Дяведин эхирдалди ам гьамиша вилик жергейра хьана. Сифтедай адакай отделенидин командир, взводдин командирдин заместитель хьана, 1944-йисуз ада лейтенантрин курсара кIелна. Адал пуд сеферда залан хирер хьана, виридалайни заланди Будапешт азад ийидай женгера чапла кIвачел хьана. Духтурар кIвач хуьз алахънатIани, хьанач, эхирни кIвач атIана. КIуьд вацра Загьраб госпиталра къаткана, гьа и чIавуз адав дяве куьтягь хьана лагьай шад хабарни агакьна. Асланов Загьраб немсерин фашистрихъ галаз тухвай женгера къалурай жуьрэтлувилерай Верховный Главнокомандующий И.В.Сталинан къулар алай Чухсагъулдин чарариз, Ватандин дяведин I дережадин ордендиз ва медалриз лайихлу хьанай.
1945-йисан эхирра З.Асланов 2-группадин инвалид яз Къурушдал хтана. ЦIийи Къурушдал куьч хьайила, Загьраб бубади майишатда кассирвиле, учетчиквиле, бригадайра къаравулвиле зегьмет чIугуна. Муаллим, шаир Мегьамед Къуруша (Гьажиева) Загьраб бубади Ватандин ЧIехи дяведа къалурай игитвилерикай “Зи Ватан” тIвар ганвай поэмани теснифна.
Дяведилай гуьгъуьниз Загьраб Юлчиевича вичин фронтдин йисарин юлдашар рикIелай алуднач. Абурун арадай яз, Советрин Союздин Игит, рейхстагдал Гъалибвилин Пайдах хкажай Мелитон Кантариядихъ галаз гьамиша алакъаяр хуьз хьана. 1987-йисуз Мелитон Кантария Къурушдал вичин дустарин — фронтовикрин патав мугьманвилиз атанай, абур школада кIелзавай аялрихъ, хуьруьн жемятдихъ галаз гуьруьшмиш хьанай.
Загьраб бубади уьмуьрдин юлдаш Зулужа бадедихъ галаз санал кIуьд аял хвена, гьа чеб хьтин зегьметдал рикI алай халис ватанпересар, инсанпересар яз тербияламишна. Абурун хизандай жуьреба-жуьре пешекарар акъатнава. Асланни Рашид тIвар-ван авай эцигунардайбур, Шамилни Сердер къайдаяр хуьдай органрин къуллугъчияр, Керим, Эльдар, Рустам, Низами жавабдар пешекарар я. Руш Любади хуьруьн гамар храдай фабрикада эксперт яз кIвалахна. Загьраб бубадин хва генерал-майор Шамил Загьрабовича 1998-йисалай Махачкъаладин администрацияда административно-правовой Управленидиз регьбервал гана. 1999-йисан август-сентябрь варцара Басаеванни Хаттабан гъилибанри Ботлихдални ЦIумададал гьужумайла, Шамил Загьрабович интернациональный бригададин кьиле акъвазна. Интербригададин командир Асланов Шамил Загьрабович РФ-дин Президент В.В.Путинан Указдалди ВикIегьвилин ордендиз лайихлу хьана. Са шумуд йисуз ада Махачкъаладин кадетрин корпусдиз регьбервал гана.
ЦIи Загьраб Юлчиевичан 100 йис тамам жезва. Ам жегьил несилдиз гьамиша чешне яз амукьда, гьахьтин викIегь рухвайрал чна дамахда.
Са сеферда Загьраб буба вичин хва Шамилахъ галаз Вини Къурушдилай хкведайла, Нуьгдида авай Шамилан дустунал кьил чIугваз фена. И чка, анин гьава, тIебиат адаз гзаф хуш хьана ва лагьана: “Ина яшамиш хьанайтIа, гьикьван хъсан жедай!” Шамил Загьрабович бубадин гъавурда акьуна. Ада гьана кIвалер эцигна, Загьраб буба гьа цIийи кIвалериз хутахна. Ада вичин амай уьмуьр Нуьгдида акъудна, эхиратдин кIвални гьана кьисмет хьана.
Гьажи Къазиев
